Mavzu: Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatgichlar va hisoblash

Mavzu: Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatgichlar va hisoblash.

Xolmurodov Orif

Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatgichlar:

Tavar va xizmatlarni ishlab chiqarish sohasida

-yalpi ichki mahsulot – YaIM

-sof yalpi mahsulot – SYM

-milliy daromad – MD

Budjed – soliq sohasida

-davlat budjetining daromad va xarajatlari

-davlat budjetining taqchilligi

-YaIMdagi soliq chegirmalarining darajasi

Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatgichlar:

Pul-kredit sohasida

-inflatsiya darajasi

-markaziy bankning hisob stavkasi

-pul massasining hajmi

Tashqi savdo sohasida

-eksport

-import

-tashqi savdo aylanmasi

YaIM ni hisoblasj usulari:

Daromadlar bo’yicha (ishlab chiqarish omillarining daromadlari)

biznesga egri soliqlar

amortizatsiya

ish haqi

ijara haqi, renta to’lovlari

foiz stavkasi

korporatsiyalanmagan korxonalarning foydasi

YaIMni hisoblash usullari

Xarajatlar bo’cha (provard ishlatilishi bo’yicha)

iste’mol

Yalpi investitsiyalar: a) amortizatsiya (iste’mol qilingan kapital hajmi) b) sof investitsiyalar

tovar va xizmatlarning davlar xaridi

sof ekrsport (umumiy eksport miqdoridam import miqdorini ayirib tashlanishi)

YaIMni hisoblash usullari:

Iushlab chiqarish usuli (qo’shilgan qiymat bo’yicha)

Ishlab chiqarish usulida hisoblangan YaIM yakuniy tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarishning turli bosqichlarida qoshilgan qiymatlar yigindisi sifatida aniqlanadi. YaIMni bu usulda aniqlash statistik jihatdan qulay bolishi bilan birga uni hisoblashning muhim shartiga amal qilish, ya’ni bir qiymatni ikki bor hisobga olish, yoki oraliq mahsulot qiymatini YaIMga kiritib yuborishning oldini oladi.

60 qo’shilgan qiymat: 60+35+15+10=120 60+35=95 95+15=110 110+10=120

Shu bilan birga iqtisodiyotda muvozanat bo„lishi uchun ayrim ko’rsatkichlarning aynan teng bo’lishi talab etiladi. Turli makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, yoki ko‘rsatkichlar guruhlari o‘rtasidagi mavjud bo‘ladigan, yoki mavjud bo‘lishi iqtisodiy qonuniyat hisoblagan o’zaro tenglikka makroiqtisodiy ayniyat deyiladi.

• Shu bilan birga iqtisodiyotda muvozanat bo„lishi uchun ayrim ko’rsatkichlarning aynan teng bo’lishi talab etiladi. Turli makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, yoki ko‘rsatkichlar guruhlari o‘rtasidagi mavjud bo‘ladigan, yoki mavjud bo‘lishi iqtisodiy qonuniyat hisoblagan o’zaro tenglikka makroiqtisodiy ayniyat deyiladi.

Xarajatlar va daromadlar ko’rinishida hisoblangan YaIM ko’rsatkichlarining o’zaro tengligi asosiy makroiqtisodiy ayniyat hisoblanadi.

Y= C+ I + G + Xn

Etiboringiz uchun rahmat

Etiboringiz uchun rahmat