1. Hisoblash matematikasi deb nimaga aytiladi?

1. Hisoblash matematikasi deb nimaga aytiladi?

a) Matematikaning tipik masalalarini yechishga bag’ishlagan soha.

b) Matematikada tipik matematik masalalarning yechimlarini yetarlicha aniqlikda hisoblash imkonini beruvchi sonli usullar yaratishga va shu maqsadda hozirgi zamon hisoblash vositalaridan foydalanishga bag’ishlagan soha hisoblash matematikasi deyiladi.

c) Hisoblash matematikasi bu sonli usullarni ishlab chiqishga bag’ishlagan soha.

d)Fundamental usullarni ishlatadigan soha.
2. Qachon algoritm turg’un deyiladi?

a) Kamayib borsa

b) Xato ortib borsa.

c) Yo’l qo’yilgan xato, keyingi qadamlarda ortmasa yoki bir xil tartibda qolsa.

d) Teskari ishoraga ega bo’lsa
3. Nisbiy xatolikning chegarasini hisoblash formulasini ko’rsating

a)

b)

c)

d)
4. Yo’qotib bo’lmaydigan xatolik deb nimaga aytiladi?

a) Yechimning noaniqligidan hosil bo’lgan xato

b) Taqribiy yechish orasidagi farq

c) Hisoblash xatodan hosil bo’lgan xatolik.

d) Yaxlitlash natijasida hosil bo’ladigan xatolik.
5. yig’indining absolyut xatosini topish formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
6. Ikkita takribiy son ayirmasining chegaraviy absolyut xatoligini topish formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
7. ko’paytmaning nisbiy xatosini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
8. Daraja U = xm ning nisbiy xatosini hisoblash formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
9. Kesmani ikkiga bo’lish usulini qachon qo’llash mumkin?

a) a va b da uzluksiz

b) [a, b] da uzluksiz va < 0 bo’lsa

c) uzluksiz

d) < 0
10. Absolyut xatolikning chegarasi formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
11. Taqribiy a son va shu sonning aniq qiymati A orasidagi absolyut xatolikni hisoblash formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
12. Taqribiy a son va shu sonning aniq qiymati A orasidagi nisbiy xatolikni hisoblash formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
13. Xatoliklarning kelib chiqish manbalari nechta?

a) 3 ta

b) 2 ta

c) 5 ta

d) 1 ta
14. Bo’linma ning nisbiy xatoligini baholash formulasini ko’rsating

a)

b)

c)

d)
15. Ildiz ning nisbiy xatoligini topish formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
16. O’nli kasr ko’rinishida yozilgan sonning qiymatli raqamlari deb … raqamlariga aytiladi.

a) o’ngdan noldan farqli raqamdan boshlangan

b) chapdan noldan farqli raqamdan boshlangan barcha

c) o’rtadan noldan farqli raqamdan boshlangan

d) nolga teng bo’lmagan raqamlar
17. Xatolar manbai nimadan iborat?

a) Matematik model xatoligi, boshlang’ich ma’lumotlar xatoligi, usulning xatoligi

b) Dastlabki ma’lumotlarning xatoligi,  – sonining ishlatilishi.

c) Dastlabki ma’lumotlarning noaniqligi, matematik ifodaning noaniqligi.

d) Matematik model xatoligi, boshlang’ich ma’lumotlar xatoligi, usulning xatoligi, hisoblash xatoligi, yo’qotib bo’lmaydigan xatolik.
18. Nyuton usulining formulasini ko’rsating.

a) , n = 1,2 ,…

b) , n = 2,3, …

c) n = 0, 1, 2, …

d) n=0,1,2, …
19. tenglamaning ildizini Dekart teoremasi orqali musbat ildizlar sonini aniqlang.

a) Ikkita

b) To’rtta

c) Oltita

d) Uchta yoki bitta
20. ko’p had uchun ikkinchi tartibli bo’lingan ayirmani toping.

a) 5

b) 0

c) 2

d) 3
21. tenglamaning Lagranj teoremasiga ko’ra, ildizi joylashgan oraliqni aniqlang.

a) (0; -1)

b) (3; -1)

c) (-3,84; 3,84)

d) (-2; 1)
22. tenglamani yechish uchun Vegsteyn usuli algoritmini ko’rsating.

a) (n = 1, 2, … )

b) ( n = 0,1, …)

c) ( n = 1,2, …)

d) ( n = 0, 1, 2, … )
23. tenglamani vatarlar usuli bilan yechish algoritmini ko’rsating.

a) ( n = 0,1, 2, …)

b) ( n = 0,1,2,…)

c) ( n = 0, 1, 2, …)

d) ( n = 0,1,2, … )
24. Iterasiya usulining bitta tenglama uchun formulasini ko’rsating.

a) n = 0,1,2, …

b) n = 1, 2, …

c) n = 1,2, …

d) n = 1,2, …
25. Agar tenglamaning grafigini chizish qiyin bo’lsa, u holda tenglamani qaysi shaklda yozish qulay ?

a)

b)

c)

d)
26. Agar kam o’zgarsa, Nyuton usuli yordamida yechimga ketma-ket yaqinlashish formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
27. Agar davriy funksiya bo’lsa,{R(x)}sinfi sifatida qaysi funksiyalar sinfi olinadi?

a) Davriy bo’lmagan funksiya

b) Chiziqli funksiyalar

c) Trigonometrik funksiyalar

d) Nochiziqli funksiyalar
28. Quyidagi tenglamani Nyuton usuli bilan yechish algoritmini ko’rsating

a)

b)

c)

d)
29. Har qanday a musbat sonni chekli yoki cheksiz o’nli kasr shaklda yozishni ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
30. tenglamaning nechta haqiqiy ildizlari mavjud?

a) 1

b) 2

c) 3

d) bunday ildizlar yo’q
31. tenglamaning ildizlari qaysi kesmalarda joylashgan?

a)

b)

c)

d)
32. tenglama iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan. Qisish koeffisentini toping

a)

b)

c)

d)
33. tenglama iterasiya usulini qo’llash uchun

ko’rinishga keltirilgan. Qisish koeffisentini toping

a)

b)

c)

d)
34. tenglama iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan.

a)

b)

c)

d)
35. tenglama Nyuton iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan. Boshlang’ich iterasiyani toping

a) 0.2

b) 0

c) 1

d) 0.5
36. tenglama Nyuton iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan. Boshlang’ich iterasiyani toping

a) -3

b) -2

c) -1

d) boshlang’ich.iterasiya yo’q
37. tenglama Nyuton iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan. Boshlang’ich iterasiyani toping

a) 3

b) 2

c) 2.5

d) barchasi
38. Nyuton iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan:

a) -2.6

b) -2.5

c) -2.7

d) -2.1
39. tenglama Nyuton iterasiya usulini qo’llash uchun ko’rinishga keltirilgan:

a) 2.4238

b) 2.2148

c) 2.1428

d) 2.4428
40. Iterasiya usuli yaqinlashuvchi bo’lishi uchun qaysi shart bajarilishi kerak?

a) yoki

b)

c)

d)
41. Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasini yechishning aniq usullarini ko’rsating.

a) Kramer, Gauss, bosh elementlar usuli, kvadrat ildizlar usul

b) Iterasiya, Zeydel

c) Relaksasiya

d) barchasi
42. Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning iterasiya usulining formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
43. Zeydel usulining yaqinlashish shartini ko’rsating.

a) yoki

b)

c)

d)
44. Lagranj formulasiga asosan ildizlarni yuqori chegarasi qaysi son bilan ifodalanadi

a)

b)

c)

d)
45. Chiziqli tenglamalar sistemasini Gauss usuli bilan yechishda asosiy g’oyasi nimadan iborat?

a) Noma’lumlarni ketma-ket yo’qotib borishdan iborat

b) Sistemani kompakt holatga keltirishdan iborat

c) ni topishdan iborat

d) barchasi
46. Chiziqli tenglamalar sistemasini teskari matrisa yordamida yechish formulasini ko’rsating?

a)

b)

c)

d)
47. Gauss usuli bilan qanday tenglamalar yechiladi?

a) Chiziqli tenglamalar sistemasi

b) Nochiziq tenglama

c) Nochiziq tenglamalar sistemasi

d) Chiziqli tenglama
48. Gauss usuli necha etapdan iborat?

a) 2

b) 1

c) 3

d) 4
49. Gauss usulida chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi o’ng yurishda qanday ko’rinishga keltiriladi?

a) o’ng yuqori uchburchak matrisali sistemaga

b) Diogonal matrisali sistemaga

c) chap quyi uchburchak matrisali sistemaga

d) uch diognal matrisali sistemaga
50. ko’rinishga keltirilgan va iterasiya usuli qo’llanilgan. Yaqinlashish sharti qanday?

a)

b)

c)

d)
51. ko’rinishga keltirilgan va iterasiya usuli qo’llanilgan. Nazariy bahoni ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
52. Chiziqli tenglamalar sistemasi ko’rinishga keltirilgan va iterasiya usuli qo’llanilgan. Amaliy bahoni ko’rsating

a)

b)

c)

d)
53. chiziqli tenglamalar sistemasining yechimi qachon mavjud va yagona?

a)

<sub>b)

c)</sub> ,

_d) ,
_54. chiziqli tenglamalar sistemasi uchun Kramer qoidasini ko’rsating.

a)

b)

c) ,

d) ,
55. Uch diogonalli chiziqli tenglamalar , , sistemasi qanday usul bilan yechiladi?

a) progonka

b) Gauss

c) iterasiya

d) kvadrat ildizlar
56. Progonka usulining o’ng yurishini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
57. Progonka usulining chap yurishini ko’rsating

a)

b)

c)

d)
58. Ikki noma’lumli tenglamalar sistemasi uchun Nyuton usuli formulasini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
59. Chiziqli algebraik tenglamalar sistemasi deb nimaga aytiladi?

a) Noma’lumlarning birinchi va undan yuqori darajalari ko’paytmasini o’z ichiga olmagan tenglamalarga

b) Noma’lumlar ko’paytmasini o’z ichiga olgan tenglamaga

c) Noma’lumlarning yuqori darajasini olmagan tenglamaga

d) barchasi
60. Transendent tenglamalar sistemasi deb nimaga aytiladi?

a) Ko’rsatkichli, logarifmik, trigonometrik va teskari trigonometrik funksiyalar qatnashgan tenglamaga

b) Chiziqli funksiya qatnashgan tenglamaga

c) Noma’lumlar qatnashgan tenglamaga

d) Chiziqli bo’lmagan funksiyalar qatnashgan
61. Iterasion usullarga qaysi usullar kiradi?

a) Iterasiya usuli, Zeydel usuli, relaksasiya usuli

b) Gauss, Kramer

c) Kvadrat ildizlar usuli

d) barchasi
62. nochiziqli tenglamalar sistemasi yechimlari yotgan sohalarni ko’rsating

a)

b)

c)

d)
63. NTS ni iterasiya usuli bilan yechish uchun , ko’rinishga keltirilgan. ,bo’lsa

a) 0.7868, 0.7341

b) 0.7746, 0.7141

c) 0.7546, 0.7241

d) 0.7946, 0.7541
64. NTS ni iterasiya usulini qo’llash uchun , ko’rinishga keltirilgan. uchun .

a) 0,4456

b) 0.7749

c) 0.5

d) 0.8887
65. NTS ni Nyuton usuli bilan yechish uchun , , , ko’rinishga keltirilgan va iterasiyalar qo’llanilgan. bo’lsa, .

a) 0.3425, 0.645

b) 0.3125, 0.625

c) 0.3625, 0.665

d) 0.8125, 0.685
66. nochiziqli tenglamalar sistemasi .Nyuton iterasiya usulini ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
67. nochiziqli tenglamalar sistemasi uchun soddalashgan Nyuton iterasiya usulini ko’rsating

a)

b)

c)

d)
68. NTS ekvivalent ko’rinishga keltirilgan va iterasiya usuli qo’llanilgan. Nazariy bahoni ko’rsating.

a)

b)

c)

d)
69. NTS ekvivalent ko’rinishga keltirilgan va iterasiya usuli qo’llanilgan. Amaliy bahoni ko’rsating

a)

b)

c)

d)
70. sistema ildizlari yotgan sohani ko’rsating

a) 2-chorak

b)

c) 3-chorak

d) 4-chorak
71. nochizik sistema iterasiya usuli bilan echilmoqda. Uzoqlashish sharti qanday. (Bu yerda Yakobi matrisasi, )

a)

b)

c)

d)
72. Gauss usulining to’g’ri yo’li jarayoni natijasini ko’rsating

a)

b)

c)

d)

73. Iteratsion usullar ishlash printsipi

a) sonli iteratsion usullar taqribiy yechimni ketma-ket yaqinlashishni yaxshilab;

b) qadam ba qadam taqribiy yechim topiladi

c) Ketma-ket algoritm buyicha aniq yechim topiladi

d) Yaqinlashish yuqligi

74. Matematik modellarni universalligi

a) Matematik modellarni universalligi bizni o’rab turgan borliqni yagona in’ikosi va ularni ifodalashni usullaridir

b) Matematik modellarni universalligi bizni o’rab turgan borliqni yagona in’ikosidir

c) Matematik modellarni universalligi bizni o’rab turgan borliqni ifodalashni usullaridir

d) hamma javob noto’g’ri

75. Masalalar yechishda analitik usullarning kamchiligi nimada

a) sodda modellar uchun qo’llaniladi

b) EHM xotirasida katta joy egallaydi

c) Turg’un emas

b) Ma’lumotlarning yetarli emasligi

76. Masalaning sonli yechimining aniqligiga quyidagi xatoliklar ta’sir ko’rsatadi

a) boshlang’ich qiymatlar, usulning xatoligi, yaxlitlash xatoligi

b) boshlang’ich qiymatlar

c) usulning xatoligi

d) yaxlitlash xatoligi
77. Matematik modellarning qanday tiplari mavjud?

a) uzluksiz, diskret, aralash

b) Diskret

c) Uzluksiz

d) Uzlukli, uzluksiz
78. Matematik modellashtirish nima.

a) modellarga asoslangan texnologiyalar va asoslar haqidagi fan.

b) Kompyuterning programma ta’minoti.

c) Sonli usullar va ilmiy hisoblashlar orasidagi fan.

d) Kompyuter qurilmalari haqidagi fan.
79. Matematik modellashtirish texnologiyasi qaysi fanlar bilan bog’langan?

a) Fizika, matematika

b) Ximiya, geofizika, astronomiya

c) Matematika, fizika

d) Informatsion texnologiyalar va mutaxassislik fanlari
80. Matematik modellashtirish texnologiyasi qanday fanlar tipiga tegishli?

a) Predmetlararo

b) Ximiya-biologik

c) Bio-matematik

d) Fizika-matematikaviy
81. Matematik modelning asosiga nima qo’yiladi?

a) Formallashgan parametrlar uchun adekvat munosabatlarni tanlash

b) Miqdoriy munosabatlarni hisobga olish

c) Asosiy faktorlarning sifatiy munosabatlarini hisobga olish

d) Muammoning formal yozilishi
82. Masalaning matematik modelini qurish nima?

a) O’rganilayotgan ob’ektni matematik formula yoki algoritm ko’rinishida ifodalagan xarakteristikalari orasidagi funktsional bog’lanishni ifodalash

b) O’rganilayotgan ob’ektning matematik formula vositasida ifodalanish

c) O’rganilayotgan ob’ektning algoritm asosida ifodalanishi

d) Iqtisodiy va fizik jarayonlarning maketlarini yaratish
83. Modellarni tanlash vositalariga qarab qanday guruhlarga ajratish mumkin?

a) Abstrakt, fizik va biologik

b) Fizik va biologik

c) Iqtisodiy, kimyoviy

d) matematik, fizik
84. Modellashtirish nima?

a) Bilish ob’ektlarini ularning modellari yordamida tadqiq qilish, mavjud predmet va xodisalarning modellarini yasash va o’rganish

b) Biror ob’ektning kattalashtirilgan namunasini o’rganish

c) Biror ob’ektning xuddi o’zidek namunasini o’rganish

d) Biror ob’ektning matematik modelini qurish va o’rganish
86. Modellashtirishning maqsadga muvofiqligi deganda nima tushuniladi.

a) Modelning uni tadqiq etish uchun halaqit beradigan alomatlari bo’lmasa.

b) Modellashtirishdan tadqiqotchi tajriba o’tkazish uchun yetarlicha tajribaga ega bo’lganda foydalanish maqsadga muvofiqdir.

c) Izlanayotgan parametrlarning ko’pgina qiymatlarini olish uchun.

d) Barcha javoblar to’g’ri.
87.Matematik modelni analitik jihatdan o’rganish deganda nima tushuniladi.

a) Matematik modellarni ob’ekt tavsiflari va parametrlari o’rtasidagi oshkor analitik bog’liqliklar ko’rinishiga keltirish.

b) Ob’ektni matematik analiz yordamida o’rganish.

c) Ob’ekt tuzilmasini formula orqali ta’riflash.

d) Bu statistik modellashtirish usuli.
88. Modellashtirishning maqsadga muvofiqligi deganda nima tushuniladi?

a)Modelning uni tadqiq etish uchun halaqit beradigan alomatlari bo’lmasa

b) Modellashtirishdan tadqiqotchi tajriba o’tkazish uchun yetarlicha tajribaga ega bo’lganda foydalanish maqsadga muvofiqdir

c) Izlanayotgan parametrlarning ko’pgina qiymatlarini olish uchun

d) Barcha javoblar to’g’ri
89. Modellashtirish nazariyasi deganda nima tushuniladi ?

a) Bu modellarni yaratish usul va vositalari ta’rifi majmui

b) Bu modellarni ishlab chiqish nazariyasidir

c) Modellarni yaratish usullari majmui

d) Bir ob’ektlarni (originallarni) boshqa ob’ektlar (modellar) bilan almashtirish va o’z modellari asosida ob’ekt xossalarini o’rganish
90. Matematik modelni analitik jihatdan o’rganish deganda nima tushuniladi?

a) Matematik modellarni ob’ekt tavsiflari va parametrlari o’rtasidagi oshkor analitik bog’liqliklar ko’rinishiga keltirish

b) Ob’ektni matematik analiz yordamida o’rganish

c) Ob’ekt tuzilmasini formula orqali ta’riflash

d) Bu statistik modellashtirish usuli
91. Matematik modellarni sonli usullar bilan tadqiq etish mazmuni.

a) Matematik modellashtirish, ya’ni tenglamlaar sistemasi yoki differentsial tenglamalar sonli usullar(iteratsion) yordamida yechiladi

b) Tizimlarni sonli usullar yordamida o’rganish natijasi chekli parametrlar uchun izlanayotgan parametrlar qiymatlari tushuniladi

c) Katta tizimlarni tahlil qilish usuli

d) Real ob’ekt mashinada imitatsiya qilinadi
92. Modelning to’g’riligini tekshirish deganda nima tushuniladi ?

a) Modelning tizim bilan mutanosibligini hamda tizimning har xil qiymatliligini tekshirish

b) Ob’ektning asosiy parametrlarini tekshirish

c) Modelning ob’ektga mosligi

d) Model elementlarini tekshirish
93. Ob’ekt to’g’risidagi aprior axborot deganda nima tushuniladi?

a) Bu identifikatsiyalanuvchi ob’ekt tuzilmasi haqidagi ma’lumot

b) Bu tashqi muhit to’g’risidagi axborot

c) Bu ob’ektning kiruvchi parametrlari soni to’g’risidagi axborot

d) Bu model ustida tajriba olib borilgandan keyin mavjud bo’lishi kerak bo’lgan axborot
94. Aposterior axborot deganda nima tushuniladi?

a) Bu ob’ektning kirishi va chiqishini kuzatgandan so’ng olingan axborot

b) Bu ob’ekt holati to’g’risidagi axborot

c) Bu tizim elementlarining o’zaro munosbaati to’g’risidagi axborot

d) Bu tizim elementlarining o’zaro munosbaati statik
95. Model qaysi holatlarda determinatsiyalangan deyiladi?

a) agar model biror bir tenglama orqali ifodalansa

b) Agar model differentsial tenglamalar ko’rinishida ifodalansa

c) Model biror-bir ehtimollik qonunlari ko’rinishida ifodalansa

d) Agar model algebraik tenglamlaar ko’rinishida ifodalansa;
96. Model qaysi holatlarda stoxastik deyiladi?

a) Model biror-bir ehtimollik qonunlari ko’rinishida ifodalansh

b) Agar model differentsial tenglamalar ko’rinishida ifodalansa

c) agar model biror bir tenglama orqali ifodalansa

d) Agar model algebraik tenglamlaar ko’rinishida ifodalansa
97. Matematik modellashtirishning intellektual yadrosi nimalardan iborat?

a) model-algoritm-dastur

b) ob’ekt-model-algoritm

c) model-algoritm-kompyuter

d) model-dastur-kompyuter
98. Hisoblash tajribasining naturali tajribaga nasbatan farqli xislatlari.

a) hisoblash tajribasi naturali tajribani amalga oshirish mumkin bo’lmagan paytda ham

b) hamma javob to’g’ri

c) hisoblash tajribasidan foydalanish paytida ishlab chiqarishlarning narxi pasayadi hamda vaqt tejaladi

d) tajribaviy tadqiqotlarning ma’lumotlari matematik modellarni mukamallashtirish, masalaning taqribiy yechimi aniqligini nazorat qilish uchun ishlatiladi
99. Ob’ekt va modelni izomorfligi

a) tadqiqot ob’ekti va uning modeli izomorf deyiladi, agar ular orasida o’zaro bir qiymatli moslik mavjud bo’lsa

b) tadqiqot ob’ekti va uning modeli izomorf deyiladi, agar ular orasida o’zaro bir qiymatli bo’lmagan moslik mavjud bo’lsa

c) izomorflik - ob’ektning barcha xossalarini yetarlicha to’la bo’lmagan modellar qayta tiklashdan iboratdir

d) izomorflik - ob’ektning barcha xossalarini yetarlicha to’la bo’lmagan modellar qayta tiklashdan iboratdir
100. Ob’ekt va modelni gomomorfligi

a) tadqiqot ob’ekti va uning modeli gomomorf deyiladi, agar ular orasida o’zaro bir qiymatli bo’lmagan moslik mavjud bo’lsa

b) tadqiqot ob’ekti va uning modeli gomomorf deyiladi, agar ular orasida o’zaro bir qiymatli moslik mavjud bo’lsa

c) gomomorflik - ob’ektning barcha xossalarini yetarlicha to’la bo’lmagan modellar qayta tiklashdan iboratdir

d) hamma javob noto’g’ri