Mamlakatning iqtisodiy xavfsizligini ta'minlash

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
1. Jahon iqtisodiy tizimida milliy iqtisodiyotning turgan ominlash. Mamlakat ichki iqtisodiy xavfsizligini tarni va uning manfaatlariga tahdidlar. 2. Mamlakat iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish va xavfsizligini taminlash.

MAMLAKATNING IQTISODIY XAVFSIZLIGINI TA'MINLASH

Jahon iqtisodiy tizimida milliy iqtisodiyotning turgan ortasida barqaror, har tomonlama ojalik haayotining xalqaro miqyosda internatsionallashuvini ifodalaydi. Buning oqibatida iqtisodiy makon vujudga kelmoqda. Ushbu makonda xalqaro tovarlar, xizmatlar, xom ashyo resurslari, moliyaviy mablagrtasida oliqlik kuchaymoqda. Jahon miqyosida global-texnologik, moliyaviy, axborot, madaniy tizimlar jadal ravishda rivojlanmoqda.

Milliy iqtisodiyot, xalqaro mehnat taqsimotiga kozining foydali qazilma boyliklari, geografik joylashuvi, fan-texnika taraqqiyoti, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasi, xalqaro savdo, xalqaro iqtisodiy faoliyatining faolligiga muvofiq jahon iqtisodiy tizimida orinni egallaydi. Jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashish uchun milliy iqtisodiyot xalqaro hamkorlikka ochiq boni ochiq iqtisodiyot tavsifiga ega botish davrini ojaligi bilan oanaviy tovar ayirboshlashdan tashqari, kapitalni chetga chiqarish va chetdan kiritish, ilmiy-texnikaning kooperatsiyalashuvi, ishlab chiqarish integratsiyasi kabi shakllarda integrallashadi; - xalqaro resurslar aylanmasi va uning samaradorligini oshirishga asoslangan holda ichki ishlab chiqarish hajmlariga nisabatan milliy daromadning osish omili sifatidagi rolining kolamiga nisbatan milliy daromadning kosishi

Iqtisodiyotning ochiqligini tashma korxonalar kola boshladi. Ammo, shu bilan birga, buning mamlakat manfaatlariga zid tomoni ham kojalik subyektlari faoliyatini nazorat qilish mexanizmining takomillashmaganligi tufayli, bu sohada jinoiy guruhlar, korrupsiya, xufyona iqtisodiyot, narkobiznes, iqtisodiy qaroqchilik ham jonlana boshladi.

Shuningdek, Mamlakat ichki iqtisodiy sohasidagi xavfsizligi tabiiy, texnik-texnologik, infratuzilmaviy, ijtimoiy hamda boshqa makro va mikroiqtisodiy rivojlanish omillari, ichki immunitet va beqarorlik, tangliklar taminlanadi

Iqtisodiy xavfsizlikka tahdid soluvchi ichki omillarga quyidagilar kiradi:

-ilgargi tizimdan biryoqlama, tarkibi deformatsiyalashgan iqtisodiyotning meros qolganligi; - koimiga egaligi sababli milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligining pastligi; - iqtisodiyotning yuqori darajada monopollashuvi; - yuqori darajadagi inflyasiya;

-infratuzilma obyektlarining yetarli darajada rivojlanmaganligi va mustahkam emasligi; - investitsion faollikning pastligi; - qonunchilik rivojlanmaganligi, bir qancha iqtisodiy subyektlarning ichki va tashqi bozorda monopol holatda ekanligi grsatishi hamda huquqiy intizomning pastligi.

Iqtisodiy xavfsizlikka tahdid soluvchi tashqi omillarga quyidagilar kiradi:

• - eksport tarkibida xom ashyo tovarlarining ustuvorligi, anqotilishi; - mamlakatning koliqligi va boshqalar

Mamlakat iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish va xavfsizligini taminlashda davlat markaziy oxufiyona iqtisodiyotrlik darajasining ham yuqori darajada bolum bir davlat misolida qanchalik darajada rivojlanganligini aniq belgilab bolgan ning ulushini aniqlaydi.

Mamlakat iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish va uning xavfsizligini tamuriy dastak, vosita hamda usullar yordamida iqtisodiy strategiya va joriy dasturlarni amalga oshirish, erishilgan natijalarni tahlil qilish va baholash, mavjud sharoitlarga mos ravishda kozaro aloqalar tizimida himoyalanishni ragzda tutadigan qonunlar va meminlash;

iqtisodiyotni yuzaga keladigan muammoli vaziyatlarni tezlikda hal qilish uchun davlat boshqaruvi organlari hamda mansabdor shaxslarning huquqlari, vazifalari maszaro bir ounlashtirish.

• Mamlakat iqtisodiy xavfsizligini tayicha importga bogzgartirish, xom ashyo, oraliq mahsulotlar ishlab chiqarishga yonaltirilgan mahsulotga aylantirish maqsadga muvofiqdir. Shundagina mamlakatning iqtisodiy ahvoli jahon bozorlaridagi konyuktura ozgarishiga boglmaydi. Shu boisdan, mamlakat iqtisodiy xavfsizligini tazgartirishlar qilishga, sanoat, moliya va bank tizimini mustahkamlashga qaratiladi. Buning uchun, texnologik jihatdan orqada qolishga barham berish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish lozim bominlash

• Mamlakat ichki iqtisodiy xavfsizligini tasishni tadirishi shubhasizdir. Aholi turmush darajasi barqaror ozbekistonda aholi turmush darajasiga va hayot sharoitlari bilan boglum muammolarni hal etish taqozo etiladi.

• Mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga kishilar oluvchi holatlarni kassa nazoratidan tashqaridagi hisob-kitoblar, maishiy xizmat korish mumkin. Xufyona iqtisodiyot sektorining mavjudligi mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga jiddiy tahdid soladi. Xufyona iqtisodiyotga qarshi kurashish uchun korxonalar xogplash, tahlil qilish asosida iqtisodiy-ijtimoiy jarayonlarni keng qamrovli nazorat qilish tizimini shakllantirish lozim. Bunda davlat boshqa organlar, nodavlat tashkilotlar, uyushmalar bilan oliqlikda aloqadorlik, hamkorlikni yoyishi kerak bosir kolgan tahdidlar ichki va tashqi turlarga boni eng katta va eng kichik kattaliklar (qiymatlar) muhim rol olib, mamlakatda ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy vaziyatning keskinlashuviga olib keladi.

http://hozir.org