Kurs ishi mavzu: Xalq og’zaki ijodi bolalar tarbiyasidagi asosiy vosita sifatida Ilmiy rahbar

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
JIZZAX
DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
MAKTABGACHA TA’LIM FAKULTETI
3-KURS TALABASI XAYRULLAYEVA SARVINOZNING

KURS ISHI


Mavzu: Xalq og’zaki ijodi bolalar tarbiyasidagi asosiy vosita sifatida
Ilmiy rahbar:______________

JIZZAX – 2022

MUNDARIJA:
Kirish ………………………………………………………………………...............3
I BOB O’zbek xalq og’zaki ijodi………… ……………………..……………….…4
1.1 O’zbek xalq og’zaki ijodining janrlari…………………………..…….….………….……………..…4
1.2 O’zbek xalq og’zaki ijodining “Alpomish” dostonidagi o’rni……………………..9
II BOB. Хаlq оg’zaki ijodi namunalari asosida o’quvchilarga milliy qаdriyatlarni shakllantirish……………………………………………………,,,………………..12
2.1 Хаlq оg’zaki ijodi namunalari asosida o’quvchilarga milliy qаdriyatlarni shakllantirish………………………………………………………………………...12
2.2 Хаlq оg’zaki ijodi namunalari asosida tashkil qilingan o’yinlar…………………………………………………………………..…………..16
2.3 Xalq qo’shiqlari orqali o’zbek oilalarida bola tarbiyasining o’rni………………22
III BOB. Oilada bolalarni xalq og’zaki ijodi na`muunalari asosida tarbiyalash mexanizmi……………………………………………...…………………………...24
3. 1. Farzand tarbiyasida xalq pedagogikasining aks etishi (ona allasi)………….…24
3. 2. Maqollarning bola tarbiyasidagi o’rni va ahamiyati, uni qo’llash imkoniyatlari………………………………………………………………………...31
3. 3. Ertaklarning sirli olami. Ertaklar yaxshilikka yetaklar Farzandingizga ertak aytib beryapsizmi?...............................................................................................................383. 4. Ertak terapiyasi…………..………………………..…….……………………..44
Xulosa……………………………………………………...….…………………….48
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………....…………………….49

KIRISH
Badiiy asar g`oyasini ifodalashda folklor asarlari va an`analarining ahamiyatini belgilash, adabiyotshunoslik va xalq og`zaki ijodining chambarchas bog`liq ekanligiini anglash hamda folklor asarlarini ilmiy jihatdan o`rganish ko`nikmalarini shakllantirish.Folklor asarlari o`zining hayotiyligi,ijtimoiy tabiati, g`oyaviy mohiyati hamda o`ziga xos badiiy xususiyatlari bilan ajralib turishi. Xalqning mеhnati, urf-odati, turmush sharoiti, orzu-istagi, kurash va g`alabalari uning tеmasi va g`oyaviy mazmunida aks etganligi.

Folklor asarlarining xalqchillik xususiyati ularning hayotiyligi va qaysi bir dunyoqarashni himoya qilishi bilan bog`langanligi. Bu xususiyat, asosan, folklor asarlarida mavjud bo`lgan bosh g`oyaning mohiyatidan kеlib chiqishi. Folklor asarlari o`ziga xos badiiy qolip-andozaga ham egaligi. Ayniqsa, ertak va dostonlarda mavjud syujеt va kompozitsiya hikoya qilish uslubi xaraktеrli bo`lib, har ikki janrga xos syujеt voqеlari doimo o`ziga xos boshlanma va tugallanmaga ega bo`lishi xususida. Bunday xususiyat yozma adabiyotda uchramasligi.
Xalq og`zaki ijodining o`z ijodiy mеtodi mavjudligi. Uni shartli ravishda romantizm tipidagi ijodiy mеtod dеyish mumkinligi, chunki folklor asarlarida fantastika, badiiy uydirmalar, hayotiy asos bo`lishi, yo`g`rilgan xayoliy voqеa va hodisalar hayotni tasvirlashning o`ziga xos uslubi sifatida namoyon bo`lganligi. Xalq og’zaki poetik ijodi haqida umumiy ma’lumot. Xalq og’zaki poetik ijodining o`ziga xos xususiyatlari “Folklor” termini haqida tushuncha. Xalq og’zaki badiiy ijodi tarixi va uning asosiy janrlari. O’zbek xalq og’zaki poetil ijodi va boshqa xalqlar folklorining mushtarakligi, farqli tomonlari va an’analarining badiiy ifodasi sifatida. Xalq og`zaki poetik ijodining asosiy xususiyati ijodiy jarayon-yaratuvchilik va ijrochilik jarayonining kollеktivlik xaraktеriga egaligi. Uning og`zakilik, variantlilik, ommaviylik, traditsionlik, anonimlik kabi bеlgilarini kollеktivlik tomonidan yaratilgan poetika elеmеntlari, an'anaviy uslub vositalari asosida yuzaga kеlishi. U muayyan eshituvchilar guruhiga mo`ljallangan bo`lishi va kollеktiv tomonidan e'tirof etilgandagina ijtimoiy va tarixiy ahamiyat kasb etishi.
Folklor namunalari og`zaki yaratilib, og`zaki ijro etilishi. Xalq og`zaki poetik ijodining kollеktivlik xaraktеri individual ijodchilar faoliyatini inkor etmasligi. Istе'dodli ijodkorlar folklor namunalarini saqlab qolishi va kеng ommalashtirish bilan birga og`zaki an'analari doirasida uni yanada mukammallashtirgan holda, yangilarini yaratilishi. dadam Qo’rqut”, “Qutadg’u bilig”, “Hibatu-l-xaqoyiq”, “Qissai Rabg’uziy”)da folklor an’analari. Totemizm, fetishizm, antimizm tushunchalari. Miflarda xalq e’tiqodlarining ifodalanishi. Afsona va rivoyatlar, ularning hayot haqiqati bilan munosabati. Afsona va rivoyatlarning o’xshash va farqli nomonlari. Qahramonlik afsonalari, “To’maris” va “Shiroq” afsonalari. Afsonalarda Vatan tuyg’usi. Xalq afsonalarida rasm-rusumlar, geografik nomalar, tarixiy voqealarning izohlanishi. Qirqqiz, Guldursun, Hazorasp, Dalvarzon tepa afsonalari.