1
MUNDARIJA
Kirish
1
I BOB. AUTO CAD DASTURI VA QIRQIM TURLARI HAQIDA
1.1-§. Auto CAD grafik dasturining imkoniyatlari
5
1.2-§.AutoCAD dasturida jismlarni uch o‘lchamli loyihalashtirish.
19
1.3-§. Oddiy va murakkab qirqimlar haqida
1.4-§. Aksonometriyada qirqim bajarish
32
43
II BOB. QIRQIM MAVZUSINI AUTO CAD GRAFIK DASTURIDA
TASVIRLASHNING AMALIY JIHATLARI
2.1-§. Auto CAD 2D grafik dasturida ko`rinishlarga
qirqim bajarish
imkoniyatlari.
48
2.2-§. Auto CAD 2D dasturida aksonometriyada qirqim bajarish
imkoniyatlari.
54
2.3-§. Auto CAD 3D grafik dasturida qirqim mavzusini bajarishga oid
ko`rsatma
59
III. Mavzuga doir ilovalar
65
IV. Xulosa.
75
V. Adabiyotlar ro`yxati.
76
Kirish.
Mavzuning dorzarbligi -
O’zbekiston Respublikasi o’z mustaqilligiga
erishgandan so’ng
iqtisodiy, ijtimoiy ma’naviy sohalarda, ayniqsa ta’limni isloh
2
qilish borasida ijobiy o’zgarishlar amalga oshirilmoqda. Shu jumladan, Oliy
Majlisning qabul qilingan “Ta’lim to’g’risida”gi Qonun O’zbekistonda ta’lim
tizimini
rivojlantirish
borasidagi
asosiy
yo’nalishini
belgilab
berdi.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturining maqsadi — ta'lim sohasini tubdan isloh qilish,
uni o’tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to’la xolos etish,
rivojlangan demokratik
davlatlar darajasida, yuksak ma'naviy va ahloqiy talablarga
javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlashning Milliy tizimini yaratishdan
iborat. Dunyoga yangi ko’z bilan qaraydigan, uddaburon, ishning ko’zini
biluvchi,
buyuk kelajagimiz poydevorini quruvchi va yuksaltiruvchi mutaxassis kadrlarni
tayyorlash, respublikamiz pedagoglar oldida turgan eng muxim va mas'uliyatli
vazifadir. Hozirda bunday ulkan vazifani sharaf bilan bajaradigan, zamonaviy va
jahonning eng ilg’or ta'lim texnologiyalari bilan qurollangan pedagog kadrlarga
bo’lgan ehtiyoj kundan—kunga ortib bormoqda. Bunda o’qituvchi (yoki
muallim)ning vazifasi insonlarga yangi bilim va ko’nikmalarni
egallashga
yo’naltirishdan va insonlarning o’zida mavjud bo’lgan bilim hamda ko’nikmalarni
takomillashtirishdan iborat.
Milliy dasturni amalga oshirish maqsadida yangidan 100 dan ortiq akademik
litsey, 550 dan ortiq kasb-hunar kolleji qurib foydalanishga topshirildi. YAngidan
tashkil etilgan kasb-hunar kollejlarida 500 dan ortiq yo‘nalish bo‘yicha kasb-xunar
o‘rgatiladi. Bu yo‘nalishlarning 150 dan ortig‘ida 36 soatdan 180 soatgacha
chizmachilik fani o‘qitiladigan bo‘ldi. Kasb-hunar kollejlarida
chizmachilik fanini
o‘qitilishi bu fanning naqadar hayotiy zarurligidan dalolat beradi. Hozirgi kunda
Respublikamizda 10 minga yaqin oliygoh faoliyat ko‘rsatmoqda. Bu oliygohlarda
chizmachilik fanini 68 soat (8-9 sinflarda) miqdorda o‘qitish nazarda tutilgan.
Chizmachilikdan yangi tuzilgan o‘quv dasturiga mazmun jihatdan ancha o‘zgartirish
kiritilgan. Bu o‘zgarishlar chizmachilik fanini oliy o‘quv yurti, kasb-hunar kolleji va
oliygohlarda chuqur o‘rgatishni o‘quvchi va o‘quvchilar grafikaviy bilimlarida
ko‘nikma va malakalarni takomillashtirish, ularni hayotda qo‘llay bilish bo‘yicha
ilmiy kurs ishi ishlarini olib borishni taqozo etadi.
3
Birgina “Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi”
ixtisosligi bakalavr
yo‘nalishida 20 ga yaqin grafikaviy fanlar o‘qitiladi. Jumladan, chizma geometriya,
perspektiva, geometrik va proeksion chizmachilik, mashinasozlik chizmachiligi,
topografik
chizmachilik,
arxitektura
chizmachiligi,
kompyuter
grafikasi,
chizmachilikni o‘qitish metodikasi, rang tasvir,
qalam tasvir, kompozitsiya va
xokazo. Mazkur fanlar o‘quvchilarni fazoviy tasavvurini oshirishda xizmat qiladi.
Ayniqsa bu fanlar orasida “Qirqim” va “Kesim” mavzulari o‘quvchilarning
fazoviy tasavvurini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Bu fanning fazoviy
tasavvurini rivojlantirishdagi ahamiyatini e’tiborga olib uni juda chuqur o‘rganishni
ma’qul deb hisoblaymiz. Chunki bu fan boshqa grafik fanlarni o‘rganishda asos
bo‘lib xizmat qiladi.
Shuningdek, o‘quvchilarning grafikaviy bilim, ko‘nikma va malakalarni
egallash zaruriyati ham ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan hayotiy ehtiyojlar bilan
mobasta bo‘ladi.
O‘quvchilarning grafikaviy savodxonlikka ega bo‘lishi
ularning fikrlash va
ijodkorlik faoliyatini rivojlantirishga ko‘maklashadi va natijada ularning
ratsionizatorlik va ixtirochilik faoliyatini shakllantiradi .
Tadqiqot dorzarbligi shundan iboratki hozirgi zamon talimi juda ham serqirrali
bo`lib, yangi ped texnologiyalar ba kompyuter texnologiyalardan foydalanib darsni
o`tish taqazo etmoqda. Shuni aytish zarurki o`qituvchi serqirrali ijodkor bo`lishi uchun
albatta o`z ustida ishlashi kerak. Dars jarayonida real voqealikni namoyish etib
o`quvchilarga hayotiy misollar keltirib o`tilsa o`quvchining bilimi kengayadi.
Hozirda
chizmachilik fani bo`yicha annimasion dasturlar keng tarqalib borilib, o`quvchilarning
o`zlashtirishi samarali bo`lmoqda. Bu esa hozirgi zamon talabiga mos va kelajak uchun
samarali bo`ladi. Proyeksion chizmachilik mavzularidan biri qirqim mavzusini Auto
CAD grafik dasturida modellashtirish va loyihalashtirish yo`llari haqida ma`lumotga ega
bo`lish. Grafik dasturlardan foydalanib animasiyalar yaratish va bu bo`yicha
chizmachilik fanini rivojlantirishga hissa qo`shadi. Bunday grafik dasturlar o`zining
dorzarbligini yoqatib qoymaydi. Grafik dasturlar ordali o`quvchilar va talabalarning
fazoviy tasavvurlari va grafik madaniyatlari oshadi.
