Guruh talabasining kompyuterni tashkil etish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY
NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
DI-11-20 GURUH TALABASINING
KOMPYUTERNI TASHKIL ETISH


FANIDAN

2-AMALIY ISH

Bajardi : SULAYMONOV SHODIBEK

Qabul qildi: RO’ZIBOYEV FERUZ

QARSHI-2022
Mavzu: Kompyuter tashkil qilishning raqamli-mantiqiy asoslari. Raqamli mantiqiy sxemalar

Reja:

1. 
   Mantiqiy algebra
   
2. 
   Kompyuter tashkil qilishning raqamli-mantiqiy asoslari.
   
3. 
   Raqamli mantiqiy sxemalar.
   

Shaxsiy kompyuterning mantiqiy sxemalari va qurilmalari ishi maxsus matematik apparat, matematik mantiqqa asoslangan. Matematik mantiq mantiqiy masalalarni yechish va mantiqiy zanjirlar qurishning matematik usullarini qo'llanishini o'rganadi. Algoritm va dasturlarni ishlab chiqishda mantiqni bilish zarur, chunki ko'pchilik dasturlash tillarida mantiqiy operatsiyalar mavjud. n Ingliz matematigi Jorj Boul (1815 - 1864) mantiqiy algebra yaratdi, unda jumlalar harflar bilan belgilanadi. Bu algebrani batafsil o'rgangan Jorj Bulning inshosi 1854 yilda nashr etilgan. U "Fikr qonunlarini tadqiq qilish" deb nomlangan. Demak, Boul o'zining algebrasini odamlarning tafakkur qonunlarini, ya'ni mantiq qonunlarini o'rganish vositasi deb bilgani aniq. Mantiq algebrasi takliflar algebrasi deb ham yuritiladi. Matematik mantiqda hukmlar bayonot deyiladi.Mantiqiy umumiy tushunchalar-bu inson tafakkurining shakllari va qonunlari, xususan, dalillarga asoslangan fikrlash qonunlari haqidagi fan. n Matematik mantiq - matematika (va hisoblash) ehtiyojlari bilan bog'liq holda ishlab chiqilgan umumiy mantiq sohalaridan biri. U quyidagilarni o'z ichiga oladi: propozitsion mantiq (propozitsion hisoblash; mantiq algebrasi; mantiq algebrasi). predikatlar mantig'i (predikatlar hisobi). metamatematika (fanlarning aksiomatik tuzilishini, xususan, xuddi shu matematikani o'rganish). Mantiq algebra- Bu matematikaning bo'limi, ularning mantiqiy qadriyatlari (haqiqat yoki yolg'onlik) va ulardagi mantiqiy operatsiyalar tomondan ko'rib chiqiladigan so'zlarni o'rganadi.Mantiq algebrasi 19 -asrning o'rtalarida paydo bo'lgan. ingliz matematikasi Jorj Boulning asarlarida. Uning yaratilishi an'anaviy mantiqiy muammolarni algebraik usullar yordamida hal qilishga urinish edi. Normal shakllar.
Har bir fikr algebrasi formulasi uchun unga teng kuchli bo‘lgan va faqatgina inkor ⌐, kon’yunksiya &, diz’yunksiya \/ amallarini o‘z ichiga olgan formulani keltirish mumkin. Buning uchun implikasiya va ekvivalensiyadan qutulish qoidalaridan foydalanish kifoya.
Ta’rif 1. A1, A2, …, An fikr o‘zgaruvchilarining kon’yunktiv bir hadi deb, ushbu o‘zgaruvchilar yoki ularning teskarilarining kon’yunksiyasiga aytiladi.
Masalan: ⌐A1&A2&A3 , ⌐A1&A2&A3&⌐A4
Ta’rif 2. A1, A2, …, An fikr o‘zgaruvchilarining diz’yunktiv bir hadi deb, ushbu o‘zgaruvchilarning yoki ularning teskarilarining diz’yunksiyasiga aytiladi.
Masalan: ⌐A1\/A2\/A3.

Ta’rif 3. Diz’yunktiv normal shakl (DNSh) deb, kon’yunktiv bir hadlar diz’yunksiyaga aytiladi, ya’ni ai , i=1, 2, …, k kon’yunktiv bir hadlar bo‘lsa a1\/a2\/…\/an - ifodaga Diz’yunktiv normal shakl deyiladi.

Ta’rif 4. Kon’yunktiv normal shakl (KNSh) deb, dizyunktiv bir hadlar kon’yunksiyasiga ayiladi, ya’ni bi , i=1, 2, …,l kon’yunktiv bir hadlar bo‘lsa, b1&b2&…&b2 – ifoda KNSh deyiladi.Har bir formula uchun cheksiz ko‘p KNSh, DNSh lari mavjud.
Rele kontakt sxemalari. Ikkilik mantiqiy elementlar. “Va” mantiqiy elementi.
“Va” mantiqiy elementini ayrim hollarda “hammasi yoki hech narsa” elementi ham deyishadi. Mexanik o‘chirib- yoqgichlar orqali “Va” mantiqiy elementini ishlash printsipini ko‘rsatish mumkin. Kalitlar ketma-ket ulangan bo‘lsin:

L1 lampani yoqish uchun nima qilish kerak? Buning uchun ikkala kalitni ham yopish kerak, boshqacha qilib aytganda L1 lampa yonishi uchun A kalit va B kalitni ham yopish kerak. “Va” mantiqiy elementini integral sxemalar korpusida bo‘lgan va tranzistorlarda ko‘p yig‘ilgan. “Va” mantiqiy elementini sxemada ko‘rsatish uchun quyidagi belgilashdan foydalaniladi.

“Yoki” mantiqiy elementi.
“Yoki” mantiqiy elementi ayrim hollarda

• “hech bo‘lmasa birortasi yoki
• hammasi” deb ham yuritiladi.
• Oddiy o‘chirib-yoqgichlar
• yordamida “yoki” mantiqiy elementini ishlash printsipini quyidagicha tasvirlash mumkin.
• Chizmadan tushunarliki hech bo‘lmasa bitta kalit yoki ikkalasi ham yopiq bo‘lsagina L1 lampa yonadi. “Yoki” mantiqiy elementi uchun rostlik jadvali quyidagicha bo‘ladi: