Fotometriya absorbsion spektral tahlil spektrning ultrabinafsha, ko'rinadigan va infraqizil hududlarida amalga oshiriladi

FOTOMETRIYA

Absorbsion spektral tahlil spektrning ultrabinafsha, ko'rinadigan va infraqizil hududlarida amalga oshiriladi.

• Spektrofotometrik usul
• Fotometrik usul
• Vizual kolorimetriya usuli

Spektrofotometrik usul

• Tahlil ultrabinafsha, ko’rinadigan va infraqizil hududlarda bir hil, tarqalmaydigan tizim tomonidan monoxromatik (qat’iy belgilangan to’lqin uzunligi bilan) nurlanishning yorug’lik yutilishini o’lchashga yoki tahlil qilinadigan moddaning yutilish spektrini aniqlashga asoslangan.

Fotometrik usul

• spektrning ko'rinadigan hududida fotokolorimetr qurilmalarida monoxromatizatsiyaning soddalashtirilgan usullari (yorug'lik filtrlari) yordamida monoxromatik bo'lmagan yorug'likning yutilishini o'lchashga asoslangan.

Vizual kolorimetriya usuli

• Spektrning ko’rinadigan qismida monoxromatik bo’lmagan nurlanishdan foydalanishning alohida holati hamdir.
• U tahlil qilinayotgan va standart eritmalarning rangini solishtirishga asoslangan.

Asosiy ko’rsatkichlar o’rtasidagi bog’liqlik: eritmadagi moddaning konsentratsiyasi va nurlanishning yutilishi birlashtirilgan Buger-Lambert-Beer qonuni bilan belgilanadi.

• Asosiy ko’rsatkichlar o’rtasidagi bog’liqlik: eritmadagi moddaning konsentratsiyasi va nurlanishning yutilishi birlashtirilgan Buger-Lambert-Beer qonuni bilan belgilanadi.

Rangli muhit tomonidan so’rilgan yorug’likning nisbiy miqdori dastlabki nurlanishning intensivligiga bog’liq emas. Bir xil qalinlikdagi har bir qatlam uzatilgan monoxromatik nurlanishning bir xil qismini o’zlashtiradi.

• Rangli muhit tomonidan so’rilgan yorug’likning nisbiy miqdori dastlabki nurlanishning intensivligiga bog’liq emas. Bir xil qalinlikdagi har bir qatlam uzatilgan monoxromatik nurlanishning bir xil qismini o’zlashtiradi.

Matematik jihatdan bu qonun quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:

• It = I0 e-kl
• It – bu eritmadan o’tgandan keyin yorug’lik oqimining intensivligi;
• I0 – tushayotgan yorug’lik oqimining intensivligi;
• e – natural logarifmlarning asosi;
• l – eritma qatlamining qalinligi;
• k – yutish koeffitsienti.

Buger-Lambert qonuni monoxromatik nurlanish uchun amal qiladi, ya’ni. Ma’lum bir to’lqin uzunligi bilan nurlanish.

• Buger-Lambert qonuni monoxromatik nurlanish uchun amal qiladi, ya’ni. Ma’lum bir to’lqin uzunligi bilan nurlanish.

Buger-Lambert-Beer qonuni

• Nurlanish oqimining yutilishi, berilgan nurlanish oqimi o’tadigan yutuvchi moddaning zarrachalari soniga to’g’ridan-to’g’ri proportsionaldir.
• k = ε С
• e – mutanosiblik koeffitsienti, u yutilish koeffitsienti deb ataladi;
• C – yutuvchi modda eritmasining konsentratsiyasi.

Miqdoriy tahlilning asosiy bosqichlari

• 1. Moddaning fotometrik shaklini tanlash va rangli birikma olish uchun kimyoviy reaktsiyalarni o'tkazish.
• 2. Yorug`likni yutishning asosiy qonuni bajariladigan konsentratsiya diapazonini o`rnatish.
• a) tekshiriluvchi moddaning (Cst) standart eritmalari seriyasini va etalon eritmani tayyorlash;
• b) yutilish maksimalidan kelib chiqqan holda optimal analitik to'lqin uzunligini tanlash;
• v) standart eritmalarning optik zichligini o'lchash va kalibrlash grafigini qurish A = f (Cst).
• 3. Tekshiriluvchi eritmaning optik zichligini o'lchash (Ax);
• 4. Tahlil qilinayotgan namunadagi moddaning konsentratsiyasini hisoblash (Cx).

Yorug’lik yutilishini o'lchovchi asboblarning umumiy diagrammasi:

• 1 - nurlanish manbai;
• 2 - monoxromator;
• 3 - tekshiriluvchi eritma va erituvchi bilan kyuvetalar;
• 4- nurlanishni qabul qiluvchi;
• 5 - o'lchash yoki yozish moslamasi.

Umumiy shakldagi spektrofotometr qurilmasi

Tarqatish qurilmasi
Образец