Fizika yunoncha so`zdan olingan bo`lib, tabiat degan ma’noni anglatadi va tabiat hodisalarini o`rganadigan fandir



Download 127,03 Kb.
bet1/3
Sana11.06.2022
Hajmi127,03 Kb.
#654300
  1   2   3
Bog'liq
Munira fizika


KIRISH
Fizika yunoncha so`zdan olingan bo`lib, tabiat degan ma’noni anglatadi va tabiat hodisalarini o`rganadigan fandir.
Fizika atamasini fanga Aristotel kiritgan.
Fizikaning o`rganish usuli kuzatish va tajribadir.
Fizikaning bo`limlari

  • Mexanika

  • Molekular fizika

  • Elektrodinamika

  • Optika

  • Atom va yadro fizikasi

Fizik kattaliklar va birliklar

Fizik kattaliklar 2 xil bo`ladi:



  • Skalyar kattaliklar- faqat son qiymatiga ega bo`lgan kattaliklar (massa(m), yo`l(s), vaqt(t), va hk

  • Vektor kattaliklar- son qiymati va yo`nalishiga ega bo`lgan kattaliklardir (tezlik(V), tezlanish(a), ko`chish(l)

XBS yoki SI dagi 7 ta asosiy birlik



t/r

Birliklar

Kattaliklar

1

Metr (m)

Uzunlik(l,s)

mexanika

2

Sekund (s)

Vaqt(t)

3

Kilogramm(kg)

Massa (m)

4

Amper(A)

Tok kuchi(I)

Elektr

5

Mol

Modda miqdor( )

Molekular fizika

6

Kelvin (K)

Absolyut temperature(T)

7

Kandela (kd)

Yorug`lik kuchi (I)

Optika

Ikkita qo`shimcha birlik mavjud

1

Radian(rad)

Yassi burchak( )




2

Steradian(sr)

Fazoviy burchak(Ω)



Qisqacha matematik kurs



  • Pifagor teoremasi- to`g`ri burchakli uchburchakda katetlari kvadratlarining yig`indisi gipotenuzaning kvadratiga teng






a va b – katetlar, c- gipotenuza














a-burchak qarshisidagi katet
b-burchakka yopishgan katet
C- gipotenuza


Mexanika- yunoncha so`z bo`lib mashina haqida ta’limit degan ma’noni anglatadi va u jismlarning harakat qonunlarini, bu harakatni vujudga keltiruvchi hamda o`zgartiruvchi sabalarini o`rganadigan fizikaning bo`limidir.
Mexanika 3 qismga bo`linadi:

  • Kinematika

  • Dinamika

  • Statika


Kinematika
Kinematikaning asosiy tushunchalari

  • Mexanik harakat- jismlarning fazodagi vaziyatining vaqt o`tishi bilan boshqa jismlarga nisbatan o`zgarishidir. Mexanik harakat- ilgarilanma, aylanma vatebranma harakatga bo`linadi.

  • Ilgarilanma harakar- jismning o`z-o`ziga parallel ko`chib harakatlanishi. Bunda jimning barcha nuqtalari bir xil tezlik bilan va bir xil trayektoriya bo`ylab harakatlanadi.

  • Moddiy nuqta- qaralayotgan masofaga nisbatan o`lchamlari hisobga olmas darajada kichik bo`lgan jism

  • Trayektoriya- jismning mexanik harakati davomida fazoda qoldirgan izi.

  • Yo`l- Trayektoriya uzunligi

  • Ko`chish-jismning boshlang`ich va oxirgi vaziyatini tutasgtiruvchi yo`nalishli kesma


Yo`l> ko`chish



Yo`l≥ko`chish


  • Sanoq sistemasi- harkatni o`rganuvchi Sistema. U 3ta qismdan iborat.

  1. Sanoq jismi

  2. Sanoq jismiga bog`langan koordinatalar sistemasi

  3. Vaqtni o`lchovchi asbob


Dunyo tomonlari

Ikki nuqta o`rasidagi masofa yoki ko`chish



A( x , y) lx=x2-x1


B(x2, y2) ly=y2-y1


lx=cosa
ly=lsina

| l |=ko`chish moduli
l= Fazoda

1-mavzu: To`g`ri chiziqli tekis harakat


  • Trayektoriyasi to`g`ri chiziqdan iborat bo`lgan va tezligi o`zgarmas bo`lgan jismning harakatiga to`g`ri chiziqli tekis harakat deyiladi.

  • Harakat jadalligini tavsiflovchi fizik vector kattalikka tezlik deyiladi.

  • Tezlik vektori- vaqt birligi ichida jismning ko`chishi v=

  • Tezlik moduli vaqt birligi ichida bosib o`tligan yo`l v=

S-yo`l [S]=metr(m)


t-vaqt [t]=sekund(s)
v-tezlik [v]=


1m=102sm 1sm=10-2m

1km=103m 1m=10-3km


  • 1m=10dm 1dm=10-1 m
    Uzunlik birliklari [l] –uzunlik

  • [l]=1m



1m=103mm 1mm=10-3m

1m=103mm 1mm=10-3m


  • 735m=?km 735m=735*10-3km=0.735m

  • 148sm=?m 148sm=148sm*10-2m=1.48m

  • 34680dm=?km 34680dm =34680-10-1m=3468m=3468*10-3km=3.468km

Vaqt birliklari [t]-vaqt [t]=1s(sekund) 1soat=1h

1min=60s
1s = 1/60 min

1h=60 min
1 min= 1/60 h

1sutka=24h
1h=1/24 sutka



1h=3600s
1s=1/3600h



  1. 48min=?h 48min=48*1/60=0.8h

  2. 5040s=?h 5040s=5040*1/3600=1.4h


  3. Km/h:3.6=m/s
    m/s*3.6=km/h
    15 min=?s 15min= 15*60=900s


Download 127,03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish