Физик-кимёвий тахлилни вазифаси; Физик-кимёвий таҳлилнинг асосий тушунчалари; Системанинг термодинамик хоссаси



Download 56,44 Kb.
bet1/6
Sana29.04.2022
Hajmi56,44 Kb.
#595105
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
erkayevdan maruza


1-Мавзу КИРИШ. ФАННИНГ ВАЗИФАЛАРИ ВА УНИНГ МАЗМУНИ. АСОСИЙ ҚОИДАЛАР ВА ТУШУНЧАЛАР
1. Физик-кимёвий тахлилни вазифаси;
2.Физик-кимёвий таҳлилнинг асосий тушунчалари;
3. Системанинг термодинамик хоссаси ;
4. Фазалар қоидаси .
Минерал ўғитлар ва тузлар технологиясини кўпгина муаммоларни ҳал қилишда, ишлов берилаётган системани таркиби, хоссаси ва ҳолати ўртасидаги боғлиқликни ўрганиш жуда мухим.
Бундай боғланишни ўрганувчи фан Физик-кимёвий тахлил номи билан номланган.
Бу фаннинг асосчиси рус олими Н.С.Курнаковдир. Системаларнинг таркиби, хоссаси ва холати ўртасидаги боғлиқлик, системани мувозанат холат диаграммаларида яққол кўринади.
Физик-кимёвий тахлилни вазифаси кимёвий мувозанатдаги системанинг ўзгаришини физик ва геометрик усуллар билан ўрганишдан иборат.
Физик-кимёвий таҳлилнинг асосий тушунчалари

Система.

Система холати,

Фаза,

Системанинг таркиби-

Компонентлар сони,

Термодинамик хоссалари-

Эркинлик даражалари сони

-Система – ўзаро таъсир этиш имкониятига эга бўлган модда (ёки жисм)лар мажмуаси;
-Системада бошқа система (ташқи муҳит) билан энергия ва модда алмашса бундай система очиқ система дейилади.
-Агарда фақат энергия алмашса ёпиқ система дейилади.
-Агарда система бошқа система билан энергия ҳам, модда ҳам алмашмаса, бундай система изоляцияланган система дейилади.
-Система холати – гомоген ва гетероген бўлиши мумкин.
-Фаза – таркиби ва хоссалари бир хил бўлган системанинг гомоген қисми

  • Системадан ажратиб олинганда мустақил мавжуд бўла оладиган моддалар- компонентлар ёки таркибий қисмлар дейилади

  • Масалан: Na2SiF6 нинг сувдаги эритмасида Н2О ва Na2SiF6 дан ташқари, Na+, SiF6-, H+ ва OH- ҳам мавжуд бўлади. Лекин ионлар системадан ташқари эркин холда мавжуд бўлмайди.H2O ва Na2SiF6 эса мавжуд бўла олади, шунинг учун бу система икки компонентли дейилади.

  • Системадаги ҳар қайси фазанинг кимёвий таркибини аниқлаш учун зарур бўлган компонентларнинг энг кичик сони системанинг компонентлар сони дейилади.

  • Масалан, оддий шароитда Н22 аралашмаси бўлсин. Буларнинг концентрацияси бир-бирига боғланмаган чунки булар орасида кимёвий реакция бормайди; шунга кўра фазалар концентрациясини аниқлаш учун иккала компонентнинг таркибини билиш керак бўлади – система компонентлар сони иккига тенг.

  • Агар кимёвий реакция содир бўлиб, сув ҳосил бўлса, система Н22, Н2О таркибий қисмга эга бўлади. Лекин компонентлар сони 3-1=2 бўлади.

  • Чунки мувозанат холатда компонентлар орасида кимёвий реакция борса, компонентлар сонини топиш учун таркибий қисмлар сонидан кимёвий реакциялар сони айрилади.

  • Система холатини унинг хоссалари мажмуаси билан аниқлаш мумкин. Урганилаётган системани қайсидир макроскопик хоссасини характерловчи барча катталиклар термодинамик омиллар деб аталади. Кўпинча бир-бирига боғлиқ бўлган омил сифатида ўлчаш мумкин бўлган омиллар танланади. Масалан, харорат, босим, моляр ёки солиштирма ҳажм, концентрация ва б

  • Системанинг термодинамик хоссаси

  • 1.ҳарорат (Т),

  • 2.ҳажм(V),

  • 3.босим(Р),

  • 4. концентрация (С) билан характерланади

  • Системанинг эркинлик даражалари сонини иккита қоидаси бор:

  • 1. Системанинг термодинамик хоссасини аниқлаш учун зарур бўлган омилларнинг энг кичик сони – эркинлик даражалари сони дейилади. Масалан, газ холдаги моддаларни (N2, NH3, O2,…) термодинамик хоссасини битта Т билан аниқлай олмаймиз, чунки бир хил ҳароратга V ва P ларни бирқанча қийматлари тўғри келиши мумкин. Шунинг учун камида иккита параметр (V1P; V1T; T1P) аниқ бўлиши керак, демак бу системанинг эркинлик даражаси иккига тенг.

  • 2. Эркинлик даражаси сони – мувозанатда турган системани фазалар сонини ўзгартирмасдан туриб, маълум чегарада ўзгартирилиши мумкин бўлган мустақил омиллар сонидир (Т-температура, Р-босим ва компонентлар концентрацияси).

  • Фазалар қоидаси – мувозанатда турган гетероген системани характерловчи уч катталик: фазалар сони Ф, компонентлар сони К, эркинлик даражалар сони F ни бир-бири билан боғлайди.

  • Бу қоидага биноан икки омил (босим, ҳарорат) таъсирида мувозанатда турган система эркинлик даражаси F система компонентлар сонидан – фазалари сонини айирмасига,иккини қўшганга тенг, яъни эркинлик даражалар сони:

  • F = K – Ф + 2 (1)

  • Омиллардан бири (босим ёки харорат) доимий бўлса эркинлик даражасини шартли сони бир бирликка камаяди;

  • Fшартли = К- Ф + 1 (2)


Download 56,44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish