Ферма конструкцияси ва унинг статик ҳисоби Режа: Ферма конструкцияси ҳақида умумий тушунча

---

1 
Маъруза №3 
Ферма конструкцияси ва унинг статик ҳисоби 
Режа: 
1. Ферма конструкцияси ҳақида умумий тушунча. 
2. Ферма конструкциясининг қўлланилиш соҳаси. 
3. Ферма конструкциясини таснифлаш. 
4. Ферма конструкциясини ҳисоблаш усуллари. 
 
1. 
Ферма конструкцияси ҳақида умумий тушунча
 
 
Ферма
(фр. 
ferme
, лотинчадан
firmus
сўзидан олинган бўлиб) қурилиш 
механикасида стерженлардан ташкил топган тизим бўлиб, қаттиқ тугунларини шарнирни 
ўрнига алмаштирганидан сўнг ҳам геометрик ўзгармаслигича қоладиган конструкцияларга 
айтилади. Ферма конструкцияларининг стерженларида тугунлардан ташқарида вужудга 
келадиган кучлар йўқ бўлган ҳолларда, фақат чўзилиш-сиқилишда кучланишлар пайдо 
бўлади. Фермалар - тугунларига тўғри чизиқли стерженларни бирлаштиришдан ҳосил 
бўладиган геометрик жиҳатдан ўзгармас тизимга ҳамда ташқи кучларни фақат тугунлар 
орқали қабул қиладиган конструкциялар тушунилади.
Фермаларга икк ёки уч оралиқли туташ балкалар кўринишидаги шпренгелли 
балкаларни ўз ичига олиб; улар пўлат ёки ёғоч конструкциялардан юқори туташ камардан 
ташкил топган прокат профиллардан (кесилган тахталар ёки ёпиштирилган тахталарнинг 
пакетлари) ҳам ташкил топиши мумкин. Оралиғи катта бўлмаган шпренгалли фермалар 
ҳам бўлиши мумкин. 
Инглизча эквиваленти (инг. 
truss
) эски франсузча фр. 
trousse
,
сўзидан келиб чиққан 
бўлиб, тахминан милоддан аввалги 1200 йилдан бошлаб "ҳамма нарса бирлаштирган" 
деган маънони англатади. 
Truss
(ферма) атамаси кўпинча ҳар қандай элементларнинг 
йиғилишини - масалан, рамалар ёки стропила жуфтларини тасвирлаш учун ишлатилади, 
кўпинча муҳандислик маъносини англатади: "катта масофани эгаллаши учун 
учбурчакларга уланган алоҳида таркибий конструктив элементларнинг ясси рамаси".