Fan nomi: ijtimoiy ishning etik prinsiplari va qadriyatlari o’qituvchi: Nafiddinova X. R

FAN NOMI:

IJTIMOIY ISHNING ETIK PRINSIPLARI VA QADRIYATLARI

O’qituvchi:Nafiddinova X.R.

REJA:

1.“Ijtimoiy ish etikasi va qadriyatlari” fani predmeti va uning o‘ziga xos xususiyatlari.

2.Axloq va huquq munosabatlari.

 

Tayanch tushunchalar:

Etika, axloq, odob, xulq-atvor, nazariy etika, normativ etika, amaliy etika, yuridik etika, komil inson, regulyativ funksiya, aksiologik funksiya, informatsion funksiya, tarbiyaviy funksiya, axloq va huquq.

 

Fanning dolzarbligi.

• Ushbu kurs talabalarni ijtimoiy ish amaliyoti asoslari bilan tanishtiradi va kasbiy bilim va ko’nikmalarni egallashlarini ta`minlaydi. Ijtimoiy xizmat xodimlari jamiyatda bajaradigan oliyjanob maqsad, vazifa va funktsiyalari jamiyatda umuminsoniy qadriyatlar va tamoyillarning amal qilishi hamda ijtimoiy adolatsizning barcha turlarining kelib chiqishiga to’sqinlik qiladi. Shu bilan birga, maxsus axloq kodeksining mavjudligi ham ushbu kasbning o’ziga xosligidan dalolat beradi.

Fanning vazifasi

• Ijtimoiy ish xodimi uchun axloqiy bilimlarni; hayotiy faoliyatning turli qatlamlari bilan ishlash ko’nikmalarini hosil qilish; etik qadriyatlarni; sir saqlay bilishni; aholi qatlamlari bilan ishlashda insonparvarlik tamoyillariga amal qilishni; mijozlar manfaatini o’z manfaatidan ustun qo’yishni; milliy va xalqaro kodekslarni; mijozlar bilan ishlaganda xushmuomal bo’lishni; belgilangan ishni bajarishda ma`suliyatli bo’lishni; ijtimoiy xizmat ko’rsatish jarayonida etik qadriyatlardan foydalanishni; xizmat uchun haq talab qilmaslik kabi amaliy faoliyatlarni nazariy va amaliy jihatlarini o’rgatishdan iborat.

Mavzuda o’rganiladigan tushunchalar:

• Ijtimoiy ishchining etik - professional qadriyatlari – ijtimoiy xizmat ko’rsatishda ijtimoiy xizmat xodimlari axloqining umumiy printsiplarining namoyon bo’lishi. Ijtimoiy xizmatchilar faoliyatining ma`naviy roli. Tushuntiruvchi amaliy fan. Ijtimoiy ishchining etik - professional qadriyatlarining asosiy maqsad va vazifalari. Ijtimoiy ishning shakllanishida axloqning roli. Ijtimoiy ishchining etik - professional qadriyatlari falsafiy-sotsiologik fan sifatida.

Fan haqida

• Qadimgi yunon faylasufi Aristotel o‘z davrida mavjud fanlarni ta’riflarkan, ularni uchta guruhga ajratadi: nazariy fanlarga falsafa, matematika, fizikani; ijodiy fanlarga san’at, badiiy hunarmandchilikni; amaliy fanlarga esa etika va siyosatni kiritadi. Shu tariqa Etika falsafa doirasidan ajralib chiqadi va mustaqil fan sifatida shakllana boshlaydi. Hozirgi vaqtda «Etika» ijtimoiy-falsafiy fanlar tizimida o‘ziga xos o‘ringa ega bo‘lgan fandir.

Axloqning funksiyalari

Regulyativ funksiyasi

Aksiologik funksiyasi

• Axloqning asosiy funksiyasi hisoblanadi.
• Regulyativ funksiya shaxs, xizmat jamoasi, davlat va jamoat institutlari faoliyatini jamiyatda mavjud bo‘lgan axloqiy normalar asosida boshqarib turishni anglatadi. Shu maqsadda bir qancha vositalarga tayanadi:axloqiy prinsiplar, jamoatchilik fikri, axloqiy avtoritet, an’analar, urf- odatlar va hokazo. Axloq nafaqat alohida shaxs, balki butun jamiyatning ham xulq-atvorini boshqaradi.

• har qanday axloqiy xatti-harakat u yoki bu qadriyatlar sistemasi orqali baholanadi.

Axloqning funksiyalari

• Informatsion (bilish) funksiyasi- axloqiy bilimlar hosil qilishga qaratilgan bo‘lib, axloqiy prinsiplar, normalar, kodekslar ijtimoiy- axloqiy qadriyatlar haqidagi informatsiya manbai hisoblanadi

• Tarbiyaviy funksiyasi–har qanday tarbiya tizimi – bu eng avvalo axloqiy tarbiya tizimi hisoblanadi. Axloqiy tarbiya axloqiy norma, odat, an’ana, umumiy xulq-atvor namunalarini aniq tashkiliy tizim holiga keltiradi, axloqiy bilimlarni axloqiy ishonch-e’tiqodga aylantiradi, konkret vaziyatlarda axloqiy bilim va ishonch-e’tiqodni qo‘llashda ijodiy yondashuvga o‘rgatadi.