Fan nomi: Bolalar adabiyoti Dars mavzusi: Bolalar adabiyotining nazariy asoslari

Fan nomi: Bolalar adabiyoti
Dars mavzusi: Bolalar adabiyotining nazariy asoslari
Dars rejasi
Bolalar adabiyoti haqida tushuncha
01
Bolalar adabiyoti fanining predmeti va vazifalari
02
Bolalar adabiyotining o`ziga xos xususiyatlari
03
Maktabgacha va kichik maktab yoshidagi bolalar adabiyoti
04
“Ayniqsa, biz uchun g‘oyat muhim ahamiyatga ega bo‘lgan bolalar adabiyotini rivojlantirishga alohida e’tibor berishimiz, mustaqil fikrlaydigan shaxslarning shakllanishi, har qanday kitobxonlik, mutolaa madaniyati bolalikdan boshlanishini doimo yodda tutishimiz lozim”.
I.A.Karimov
O`zbekiston Respublikasining Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning 2017-yil 9-sentabrda e’lon qilingan “Maktabgacha ta’lim tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida alohida belgilab berilganidek, bolalikdan kitob o‘qishga qiziqish uyg‘otuvchi o‘quv-metodik, didaktik materiallar va badiiy adabiyotlarni tayyorlash haqidagi (Bu haqda qarang: “Халқ сўзи”. 2017, 11 сентябрь) 2017-yil 13-sentabrdagi “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi qarorlari ham bu fanning maqsad mohiyatini oydinlashtirishga yordam beradi.
Bolalar adabiyoti rivojlanishda

Mualliflar	Nashr yili	Nashr nomi
I. Ahmedov, A.Suyumov	1953, 1967, 1978	“Bolalar adabiyoti” xrestomatiyasi
I. Ahmedov, A.Suyumov	1957	“Bolalar adabiyoti” o`quv materiallari
A.Suyumov	1973	“Bolalar adabiyoti” o`quv qo`llanmasi
M.Jumaboyev	1995	“Bolalar adabiyoti” darsligi
P.Shermuhammedov, J.Tursunov, O.Safarov, X.Egamov	1976	“O`zbek bolalar adabiyoti” darslik xrestomatiya
O‘zbekiston FA Til va adabiyot instituti	1978	“O‘zbek bolalar adabiyoti tarixi ocherklari” monografiya
O‘zbekiston FA Til va adabiyot instituti	1981	“Bolalar adabiyoti va zamonaviylik”
O‘zbekiston FA Til va adabiyot instituti	1989	“O‘zbek bolalar adabiyoti va adabiy jarayon”
M.Jumaboyev	2005, 2011	“Bolalar adabiyoti” darsligi
Nusratova H.Ch., Pardayev B.O'	2021	“Bolalar adabiyoti” darsligi

Folklor har bir xalqning milliy-adabiy ijodini boshlab berishi ham shundan. Bu xususiyat bolalar adabiyoti inkishofida ham muhim rol o‘ynaydi. Qachonlardir Ovrupoda aka-uka Grimmlar, X.K.Andersen, Sh.Perro, J.Rodari kabilarning ertak to‘plamlari paydo bo‘lgan bo‘lsa, vaqti kelib, o‘zbek bolalar adabiyotining boshlanmasida ham bu hodisa poydevor bo‘la oldi.
Yevropa adiblari XVI-XVII asrdayoq nafaqat bolalikni kashf etdi, balki uni eng sof mukammallik namunasi va mehr-shafqat timsoli sifatida insoniyatga meros qilib qoldirdi. O‘zbek bolalar adabiyoti tarixida folklordan tashqari, didaktik adabiyot, bolalar kitobxonligi, ma’rifatparvarlik adabiyoti, milliy uyg‘onish davri o‘zbek adabiyoti tushunchalari uning shakllanishidagi asosiy omillar hisoblanadi.
Bolalar adabiyoti istilohi
Bolalar adabiyoti
Didaktik adabiyot, bolalar kitobxonligi ma`rifatparvarlik adabiyoti , milliy uyg`onish davri o`zbek adabiyoti
O‘zbek bolalar adabiyoti Sharq yozma adabiyotida “pandnoma”, “ma’vizatnoma”, “nasihatnoma”, “axloq kitoblari” singari nomlar bilan tasnif qilinuvchi asarlar zaminida
Bolalar va o‘smirlar uchun yaratilgan badiiy, ilmiy, ilmiy-ommabop va publitsistik asarlar majmui
O‘n olti-o‘n yetti yoshgacha bo‘lgan bolalar idroki, tasavvuri, tafakkur obrazlarida gavdalantiruvchi badiiy asar namunalarini o‘zida mujassamlashtiradi
Umumbadiiy adabiyot bag‘rida shakllangan
1

• Bolalar adabiyoti so‘z san’atiga asoslangani va badiiy ijod mahsuli ekanligi jihatdan umumadabiyotga hamohang;
• unda bolalar ta’lim-tarbiyasi ustuvorligi pedagogika bilan;

2

• bolalar va o‘smirlarning murakkab ruhiyati, qiziqishlarini aks ettirishi psixologiya;
• yosh xususiyatlarini ifodalashi fiziologiya bilan;

3

• ona-tabiat, atrof-olam hodisalarini keng aks ettirishiga ko‘ra tabiatshunoslik fanlari;
• kichkintoylar til xususiyatlarini mujassamlashtirib tilshunoslik fanlari va defektologiya;
• xalqona ohang va jonli so‘zlashuv tilidan foydalanib, xalq og‘zaki ijodi bilan uzviylikda namoyon bo‘ladi.

Bolalar adabiyotining xususiyatlari