Eukariot hujayralar asosan ikki xil usulda ko‘payadi: Mitoz somatik hujayralarning bo‘linishi

eukariot hujayralar asosan ikki xil usulda ko‘payadi:

1. Mitoz – somatik hujayralarning bo‘linishi.

2. Me yoz – jinsiy hujayralarning bo‘linish usuli.

mitoz (yunoncha “mitos” – ip degan so‘zdan olingan) sikli deb

hujayraning bo‘linishga tayyorgarlik davri hamda mitoz bosqich-

lari ni davom etishiga aytiladi. Bir mitozdan ikkinchi mitozgacha

bo‘lgan, hujayraning bo‘linishga tayyorgarlik davri interfaza deyi-

ladi. Interfaza o‘z navbatida uch davrga bo‘linadi (26- rasm):

1. DNk sinteziga tayyorgarlik davri G

1

bilan belgilanadi. Bu

davrda oqsil va RNk sintezi jadal kechadi. Biosintez reaksiyalari-

da ishtirok etadigan fermentlar faolligi ortadi, hujayra jadal o‘sadi.

2. Sintez davri S harfi bilan belgilanadi. Bu davrda DNK mole -

kulasi reduplikatsiyalanadi va uning miqdori ikki hissaga ortadi.

oqsil va RNk sintezlanadi, hujayra markazi ham ikki hissaga or-

tadi. Mitoxondriya va plastidalardagi DNk ham ikki hissaga ortadi.

DNk ikki hissa ortishi natijasida har bir xromosomada ikki baro-

bar ko‘p DNk hosil bo‘ladi (27- rasm).

hujayraning

bo‘linishi

DNK reduplikatsiyasi DNK qo‘sh spi ra-

lining yoyilishi: eski nukleotidlar oldida

yangi nukleotidlarning sintezla nishi.

Yangi DNKning qo‘sh spirali hosil bo‘ladi.

Interfaza

DNk