Mavlono Lutfiy (1366-1464) Mavlono Lutfiy - XIV asr oxiri va XV asrning ikkinchi yarmidagi turkiy-o'zbek adabiyotining zabardast vakili malik ul-kalom-so'z podshosi, so'z mulkining sultoni faxriy unvoni bilan mashhur bo'lgan shoir- Mavlono Lutfiydir.
Mavlono Lutfiy - shoir - “Tortadur”
- “Bu ko'ngul”
- “Xoh inon,xoh inonma”
- kabi g`azallar muallifi.
“Bu ko'ngul” radifli g'azali - Meni shaydo qiladurg’on, bu ko’nguldur, bu ko’ngul
- Xor-u rasvo qiladurg’on, bu ko’nguldur, bu ko’ngul.
- O’qdayin qomatimizni qora qoshlig’lar uchun
- Muttasil yo qiladurg’on, bu ko’nguldur, bu ko’ngul.
-
- Meni yozg’urma «sevar» debki mening haddim emas,
- Ul tamanno qiladurg’on, bu ko’nguldur, bu ko’ngul.
“Xoh inon, xon inonma” radifli g`azali - Sensen sevarim, xoh inon, xoh inonma,
- Qondur jigarim, xoh inon, xoh inonma.
- Hijron kechasi charxi falakka yetar, ey moh,
- Ohi saharim, xoh inon, xoh inonma.
- Haqqoki qilich kelsa boshimga, eshikingdin
- Yo‘qtur guzarim, xoh inon, xoh inonma.
- Usruk ko‘zing ashkolina har gah nazar etsam,
- Qolmas xabarim, xoh inon, xoh inonma.
-
RUBOIYLAR - Sensizin ayshu sururim qolmadi,
- Yig'lamoqtin ko'zda nurim qolmadi.
- Ul quyosh yuzungdin ayrulg'on uchun,
- Qayg'udin zarra huzurim qolmadi.
- Bu ne qoshu g'amzayi ayyor erur?
- Bu ne shaklu shevau raftor erur?
- Sizga osondur agar men bo'lmasam,
- Sensizin lekin menga dushvor erur.
GARCHI QURUTMAS KO'ZUMNING YOSHINI, HAQ UZUN QILSUN UL OYNING YOSHINI. YIG'LAMA KO'P, BU VUJUDING ISHQ O'TI, NE QURUG'IN QO'YG'USI,NE YOSHINI. * * * NECHA DEDIM:"UL SANAMG'A BORMAG'IN!" QILMADI UL TARK OXIR BORMAG'IN. MUNCHAKIM,XUDRAYLIG' KO'RGUZDI UL, AQL HAYRAT QILDI TISHLAB BARMOG'IN. “Tortadur” radifli g`azali - Ko’rgali la’ling aqiqin ko’nglum ul yon tortadur,
- Bu yamon andishaliqni go’iyo qon tortadur.
-
- Dod ko’zungdinki, dinga necha yuz ursam, meni
- Kufr sori sehr ila ul nomusulmon tortadur.
-
- Olida jon tortadurman, to magar tushg’ay qabul,
- Bir nazar qilmas bu miskin sorikim, jon tortadur.
-
Lutfiy she’riyati - Sharqiy nafosat, hayajon va yorqin timsollik uning ishqiy g‘azallarini esda qolardi va betakror qiladi. U radif san’atini yakunlagan; ohangdoshlik va qofiyalanishning boyligi o‘ziga xos tovush ma’nodorliligini belgilaydi, yorqin taqqoslanishlar va metaforalar kitobxonni jonli turmush tarziga, dunyoviy quvonch va qayg‘ularga qaytaradi.
- Lutfiyning ayrim she’rlari milliy qo‘shiqlarga aylangan.
Lutfiyning barcha janrlardagi she'rlari uchun muhim bir xususiyat xalq maqol va iboralarini misralarga mahorat bilan singdirib yuborilishida ham ko`rinadi. Bu kabi betakror xususiyatlar, soddalik va ravonlik har bir davr kishisi uchun tushunarli ekanligi shoir she'riyatining xalqchiligini ta'minlab kelmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |