Buxoro tarixi

O‘zbekiston Milliy Universiteti
Tarix Fakulteti Tarix Yo‘nalishi
104- Guruh Talabasi
Buxronova Azizaning
O‘zbekiston tarixi fanidan
tayyorlagan
Mustaqil ishi
TEKSHIRDI : Xudoyqulov O‘. K

BUXORO TARIXI

• Arxeologik maʼlumotlarga koʻra, Buxoroga miloddan avval VI asrda asos solingan.Buxoro (Buxara)so‘zining toponimi ilk bor Soʻgʻd yozuvlari bilan Buxoroda zarb qilingan mis tangalarida tilga olingan (milodiy IV-V asrlar).

• X asr tarixchisi Muhammad Narshaxiyning „Buxoro tarixi“ asarida mahalliy mifologik anʼanalar shaharning qadimiy qismi — Ark qalʼasiga asos solinishi qahramonlik eposlari bahodirlari Siyovush yoki Afrosiyob, yaʼni Alp Er Toʻngaga bogʻlab, shu tariqa olis-olis zamonlarga mansub tarzda rivoyat qilinadi. Biroq, vohadagi Vardonze, Romitan, Varaxsha kabi istehkomlar va Poykenddek bir tijorat shahri — Buxoro shahridan ham qadimiyroq, deb hisoblab kelinadi.

Ilk va O‘rta asrlarda Buxoro
Narshaxiy, Abu Bakr Muhammad ibn Jaʼfar ibn Zakariyya al-Xattob ibn Sharik an-Narshaxiy (899—959) — tarixchi olim.

Buxoroning Narshax qishlogʻida tugʻilgan. Tarjimai holiga oid maʼlumotlar kam. Somoniylar saroy-ida kotiblik qilgan. 943—944 yillarda "Buxoro tarixi" ("Tahqiqi viloyati Buxoro") nomli asarini arab tilida yozib, uni somoniylar amiri Nuh ibn Nasr (hukmronlik davri: 943—954)ga bagʻishlagan.

• Narshaxiyning " Buxoro tarixi " asarida nafaqat mamlakatdagi ichki siyosat balki shahar aholisi turmush tarzi , madaniyati , ijtimoiy - iqtisodiy hayoti haqida ham ma‘lumotlar keltirilgan

• Buxorodan topilgan tangalar bu yerda savdo-tijorat aloqalari va tovar-pul munosabatlari taraqqiy etganidan guvohlik beradi. Tangalarga qarab, bu yerda hukm surgan sulolalar almashinuvi, hukmdorlar ismlari, unvon-martabalar nomlanishi, sulola alomatlari — tamgʻa va boshqa tasvirlari oʻzgarib borishini aniq-tiniq kuzatish mumkin. Biroq shahar hududida Salavkiylar hukmdori Yevtidemning dirhamlariga taqlidan zarb etilgan xazina 1937-yili topilgan xolos.

Somoniylar Oltin tangasi

• Narshaxiy yashagan Somoniylar davri to‘g‘risida qimmatli ma'lumotlarni bayon etgan. Bu davrda dinga , ta‘limga , me‘morchilkka juda katta e‘tibor qaratilgan bo‘lib , o‘sha davrda yaratilgan adabiyotlar , madaniy meroslari hozirgacha saqlanib qolgan

• Movarounnahr hududini arablar istilo qilgandan so‘ng Buxoroda joylashgan bir qator majusiy ibodatxonlarni masjidlarga aylantirishadi

Magʻoki Attori — Mox bozorida joylashgan majusiylar ibodatxonasi oʻrnida bunyod etilgan masjid o‘rnida Qoraxoniylar davrida, XII asrda qurilgan
Somoniylar davlatining asoschisi Ismoil Somoniy va uning avlodlari maqbarasi
( taxminan 864-868 )