Buxoro davlat universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti Logistika (agrologistika) yònalishi 3-1log-20guruh talabasi Zamirbekova Gulisanamning Logistika fanidan "Logistik xarajatlarni hisoblash" mavzusida tayyorlagan T A Q D I M O T I. Mavzu: Logistik xarajatlarni hisoblash Reja:
1. Logistik xarajat va uning turlari.
2. Logistik xarajat tasnifi va uni hisoblash.
3. Logistik xarajatlarni hisoblash usullari. Logistika xarajatlari- bu logistika operatsiyalarini bajarish xarajatlari (omborlar, zahiralar, etkazib berishlar va boshqalar to'g'risidagi ma'lumotlarni yig'ish, saqlash va uzatish). Logistik xarajat turlari Tovarlarni import qilish
Tovarlarni jònatish
Tarqatish
Ishlab chiqarish
Qadoqlash
Transport
Saqlash
Taqsimot
boshqaruv qarorlarini qabul qilish, rejalashtirish va prognozlash;
zaxiralar tannarxini hisoblash va smetalash, foydani aniqlash;
nazorat va tartibga solishni amalga oshirish.
Logistik xarajatlarning maqsadi tarqatish turli guruhlar an'anaviy jihatlari bo'yicha tasniflangan xarajatlar;
Logirtik xarajatlarning tasniflanishi
korxonaning umumiy xarajatlarida yuqori va tez-tez ortib borayotgan ulush
ularning paydo bo'lishi uchun javobgarlikni tashkil etuvchi ko'plab tashkiliy bo'linmalar va ishlar o'rtasida taqsimlash tashkiliy tizim
ularning umumiy hajmini aniqlash bilan bog'liq va ko'p sonli buxgalteriya hisobi va hisob-kitob operatsiyalarini bajarish bilan bog'liq chora-tadbirlarning mashaqqatliligi
turli davrlarda qiymatning o'zgaruvchanligi;
xarajatlar markazlari (xarajatlarni me'yorlashda ushbu ma'lumotlardan foydalanish uchun);
logistika xarajatlarining bosqichma-bosqich dekompozitsiyasi;
maxsus xarajatlar tarkibi;
Logistik xarjatlarni taqsimlashning asosiy belgilar
rag'batlantiriladigan materiallar yoki saqlanadigan zaxiralar hajmiga qarab ma'lum xarajatlar guruhlarining o'zgaruvchanligi;
xarajatlarning logistika jarayonlarining asosiy tarkibiy qismlari bilan aloqasi - materiallarni, axborot jarayonlarini, zaxiralarni jismoniy rag'batlantirish;
aniq logistika qarorlarini qabul qilishda moliyaviy natijalarga munosabat (ushbu qarorlarni mumkin bo'lgan optimallashtirish uchun)
Logistik xarajatlarni taqsimlashning asosiy belgilari
Saqlash bilan bog‘liq yillik xarajatlar yig‘indisi quyidagicha aniqlanadi:
С = С'i* Q/Qopt + Q • Cdona + C2 • Qopt (1 - Q/P)/2 bunda, Ci — buyurtmlarni berish va hujjatlashtirish bilan bog‘liq ishlab chiqarishni tayyorlashga ketadigan xarajatlar;
Cdona — bir dona mahsulotning tannarxi;
Qopt - buyurtmaning optimal hajmi.
P — yig‘uvchi qismlar ishlab chiqarilishining yillik hajmi,
Q — materiallarga bo‘lgan yillik ehtiyoj.
Qopt ga nisbatan bu tenglamani yechsak, ishlab chiqarish partiyasining optimal hajmini hisoblaymiz:
Umumiy logistika xarajatlari darajasi (ulush, ulush) = ∑ logistika xarajatlari / aylanma (daromad) * 100%
****~~~~~~~~****
Tovar-moddiy zaxiralar darajasi = Tovar-moddiy zaxiralar qiymati / ∑ Inventar * 100%
****~~~~~~~~~****
Kompaniyaning umumiy xarajatlaridagi logistika xarajatlari darajasi = ∑ logistika xarajatlari / ∑ umumiy xarajatlar (narx) * 100%
Detal korxonada ishlab chiqariladi va ishlab chiqarishni tayyorlashga ketadigan xarajatlar(C1)
8,33 pul birligi/donaga teng deb tasavvur qilaylik.
Detallarning yillik iste’moli(Q) 1500 donani, mahsulotning yillik ishlab chiqarilish hajmi(P) 12000 donani, ishlab chiqarilayotgan partiyaning optimal miqdori (Qopt)535 donani tashkil etadi.
Savol: Bir dona zaxirani saqlashga ketadigan xarajat (C2)qancha bòladi?
Formula:
Masala
Foydalanilgan adabiyotlar:
D.M. Umarova, M.A. Bo‘ronova.Logistika D. Umarova o‘quv qo‘Ilanma O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi — Т.: Cho'lpon nomidagi NMIU, 2016.