|
2.4. Информатика ўқитувчиларининг касбий-ижодий компетентлигини ривожлантиришнинг услубий таъминотини яратиш ва фойдаланишнинг амалий асослари
Информатика фанида хосил бўладиган илмий янгиликлар уларни ўқув дастурлари ва дарсликлари мазмунига жадал киритишни талаб этади ва бу орқали ўқитувчиларнинг замонавий билимларини шакллантиришга замин яратади. Замонавий ўқитиш технологияларининг жорий этилиши ва турли методик ёндашувлар эса, ўз навбатида, ўқитувчиларда кўплаб фундаментал тушунчаларни нисбатан енгил ва мустаҳкам шаклланишига қулай шароит яратади.
Номутахассис таълим йўналишларида билим берадиган информатика ўқитувчиларига ўқув материалини баён қилишнинг асосий методлари сўзлаб бериш, тушунтириш, амалий машғулотларни оғзаки баён этишдан иборатдир. Буларнинг хаммасида таълим беришнинг фақат бир воситасидан - ўқитувчи сўзидан фойдаланилади.
Методик усул нуқтаи назаридан олганда сўзлаб бериш, тушунтириш хамда амалий машғулотлар жуда кўп умумийликка эга, шу сабабли умуман оғзаки баён методикасини кўриб чиқамиз ва ҳар қайси методнинг ўзига хос хусусиятларини қайд этамиз.
Ўқитувчилар иш тажрибасида янги факт ходиса, қонуният ва вокеаларни тушунтиришни тузишнинг икки усули: индуктив хамда дидуктив усуллари қўлланилади. Индуктив усулда ўқитувчи хусусийдан умумийга, дедуктив усуслда эса, аксинча, умумийдан хусусийга боради. Бир материалнинг ўзини кўпинча икки усул билан бериш мумкин.
Ўқув материалини баён этишга муайян вақт ажратилиши сабабли ўқитувчи дарсда мўлжаллаганларнинг хаммасини баён этишга улгуриши учун ҳаракат қилиши керак.
Бунинг учун ўқитувчи:
дарсни ўз вақтида бошлаши;
дарсга тайёрланиш вақтида унинг айрим босқичлари учун кетадиган вақтни, агар зарур бўлса, айрим асосий масалаларга кетадиган вақтни тахминан белгилаб олиши ва дарс жараёнида ана шу регламентга риоя қилиши;
ўқувчилардан қуйилган саволларга аниқ ва қисқа жавоб қайтаришни талаб этиши;
шахсан ўзи учун қизиқ бўлган масалаларни ортиқ даражада батавсил ва узоқ вақт баён этмаслиги лозим, акс холда ахамияти кам бўлмаган бошқа масалаларни баён этишга вақт этишмай қолади;
дарс вақтида конспектдан оқилона фойдаланиши, лекин уларга боғланиб қолмаслиги, фақат вақти - вақти билан ўзини тешириш мақсадида уларга қараб олиши зарур.
Шахсга йўналтирилган ўқитиш аввало таълимнинг парадигмасини ўзгартиради. Шу пайтга қадар мавжуд таълим тизимида ўқитиш устувор саналган бўлса, айни пайтда жамиятнинг ахборотлашуви даврида устуворлик - ўқишга ўргатишга йўналтирилган. Шу сабабдан таълимнинг ўқитувчи-дарслик-ўқитувчи парадигмаси ўқитувчи-дарслик-ўқитувчи парадигмаси билан ўрин алмашиши зарурдир.
Замонавий технологиялар асосида ўқитиш жараёнида номутахассис таълим йўналиши талабаларини компютер асосида тўлиқ ўқитиш, амалий машағулотлар матнларини таҳрир қилиш, ўқитувчилар топширган назорат натижаларининг таҳлили асосида амалий машғулотлар мавзуларини баён қилиш услубини яхшилаш, амалий машғулотлар мавзуларини креатив технологиялар асосида дарс жараёнини ташкил этиш имкониятларига эга бўлади.
Бугунги кунда информатика ўқитувчиси олдида янги-янги вазифалар турибди, нафақат талабаларга билимларни берибгина қолмай, шу билан бирга келажакда уларга ёрдам берадиган бундай кўникма ва кўникмаларни ривожлантиришга кўмаклашиш зарур.
Стандарт ўқувчиларнинг фаол таълим ва билим фаолиятини таъминлайдиган тизим-фаолият ёндашувига асосланади, бу эса ўз навбатида мотиватсиянинг тегишли даражасисиз мумкин эмас. Стандарт ўқувчилар томонидан асосий умумий таълимнинг асосий таълим дастурини ўзлаштириш натижаларига талабларни белгилайди, улар орасида предмет, шу жумладан, маълум бир фан соҳасига хос бўлган мавзуни ўрганиш жараёнида ўқитувчилар томонидан ўзлаштирилган кўникмалар; ва метасубжеcт натижалари: ўқитувчиларнинг ўқув ва билим фаолиятида ўзлари учун янги вазифаларни белгилаш ва шакллантириш қобилияти, уларнинг билим фаолияти мотивлари ва қизиқишларини ривожлантириш; мақсадларга эришиш йўлларини, шу жумладан алтернативани мустақил равишда режалаштириш қобилияти, ўқув ва билим вазифаларини ҳал қилишнинг энг самарали усулларини онгли равишда танлаш; режалаштирилган натижалар билан ўз ҳаракатларини ўзаро боғлаш қобилияти, натижага эришиш жараёнида ўз фаолиятини назорат қилиш; таълим вазифасини амалга оширишнинг тўғрилигини, уни ҳал қилишнинг ўз имкониятларини баҳолаш қобилияти.
Креативлик методикаси бўйича ижодий дарснинг тузилиши Давлат Таълим Стандартида кўрсатилган натижаларга эришиш учун идеалдир. Креативлик дарсларини қуриш мантиқи ўқув жараёнини чинакам ривожлантириб боришга қаратилган.
Дарс давомида асосий вазифаларнинг асосий мақсади, мен дарс давомида ўқитувчиларнинг фаол ижобий мотиватсиясини мақташ, олинган натижаларнинг кўриниши, дарс давомида интерактив доскада ўқитувчиларнинг ишларини шарҳлар ва мунозаралар билан намойиш этиш орқали кўринади.
1-блок (мотиватсия). Мўъжиза билан учрашув. Интерфаол доска шакл. битта.
Do'stlaringiz bilan baham: |
