6-Mavzu Qattiq jism aylanma harakat dinamikasi



Download 146,85 Kb.
Sana20.10.2022
Hajmi146,85 Kb.
#854540
Bog'liq
4-ma\'ruza

4-Ma’ruza Mavzu: Qattiq jism aylanma harakat dinamikasi

Ma’ruzachi: A.Soliyev

Reja

  • Qattiq jismning inertsiya momenti.
  • Shteyner teoremasi.
  • Aylanish o’qiga nisbatan kuch momenti.
  • Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi.

Qattiq jismning inertsiya momenti

Aylanish o’qiga nisbatan moddiy nuqtaning inertsiya momenti deb bu nuqtaning massasini aylanish o’qigacha bo’lgan masofaning kvadratiga ko’paytmasiga aytiladi.

  • Aylanish o’qiga nisbatan sistemaning (jismning) inertsiya momenti deb sistemani n ta moddiy nuqtasining massalarini ulardan aylanish o’qigacha bo’lgan masofalarining kvadratlariga ko’paytmalarining yig’indisiga teng bo’lgan fizik kattalikka aytiladi.
  • Massalarning uzluksiz taqsimlangan holida yuqoridagi yig’indi quyidagi integralga keladi

m
r

Qattiq jismning inertsiya momenti

  • Bosh inertsiya momenti – massa markazi orqali o’tuvchi bosh aylanish o’qiga nisbatan inertsiya momenti.
  • To’g’ri geometrik shaklga ega bo’lgan va hajm bo’yicha tekis taqsimlangan m massali bir jinsli ba’zi jismlarning inertsiya momentlari
  • R radiusli halqaning inertsiya momenti
  • Sterjenning markazidan o’tuvchi o’qqa nisbatan
  • inertsiya momenti


R
dm
dm
y
L
x

Qattiq jismning inertsiya momenti


dr
R
r
z
L

Shteyner teoremasi

  • Agarda jismning bosh inertsiya momenti ma’lum bo’lsa, u holda, istalgan parallel o’qlarga nisbatan inertsiya momentini Shteyner teoremasi orqali aniqlanadi.
  • Jismning massa markazidan o’tuvchi o’qqa paralel bo’lgan istalgan o’qqa nisbatan inertsiya momenti jismning bosh inertsiya momenti va m jism massasining o’qlar orasidagi masofaning kvadratiga ko’paytmasi yig’indisiga teng
  • Misol: Sterjenning bir uchiga biriktirilgan
  • o’qga nisbatan inertsiya momentini Shteyner

    teoremasi yordamida aniqlash mumkin.


L
m
z
z
z’
d=L/2

Aylanish o’qiga nisbatan kuch momenti

  • Qo’zg’olmas nuqtaga nisbatan kuchning momenti deb, nuqtadan kuch qo’yilgan A nuqtaga o’tuvchi radius vektorni kuchga vektor ko’paytmasi bilan aniqlanadigan fizik kattalikka aytiladi.
  • Kuch momentining moduli:
  • Kuch yelkasi

M
r
F
A
B
O
α

Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi

  • kuch ta’siri ostida, jism cheksiz kichik burchakka burilishida kuch qo’yilgan A nuqta yo’lni bosib o’tadi va ish quyidagiga teng:
  • Jismning aylanish ishi uning kinetik energiyasini ortishiga o’tadi.

Aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi

  • Qo’zgolmas O nuqtaga nisbatan A moddiy nuqtaning impuls (harakat miqdori) momenti deb quyidagi vektor ko’paytma orqali aniqlanadigan fizik kattalikka aytiladi:
  • O’qqa nisbatan qattiq jismning impuls momenti deb undagi alohida zarrachalarning impuls momentlarining yig’indisiga teng:
  • Vaqt bo’yicha differensiallab
  • Vektor ko’rinishida:
  • Yopiq sistemaning impuls momenti saqlanadi, yani vaqt o’tishi bilan o’zgarmaydi.

L
p
O
r

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT


Download 146,85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish