51. layli va majnun dostoni hazaji musaddasi axrabi maqbuzi mahzuf

51.layli va majnun dostoni hazaji musaddasi axrabi maqbuzi mahzuf

-- --V/ V—V--/V-- --
52.Ihazaji musaddasi mahzuf bahrida yozilgan asarlar “farhod va shirin”.sayfi saroyi “suhayl va guldursun” haydar xorazmiy “gul va navruz”. Qutbning “xusrav va shirin”
53.”uvaysiyman” g’azali qaysi vaznda
54.hazaji musammani axrabi makfufi mahzuf bahrida yozilgan g’azallar
Yor bordiyu ko’nglimda aning nozi qolibtur
Andoqki qulog’im to’la ovozi qolibtur(g’aroyib ussig’ar 187-)
Jonim chiqadir dard ila…”(lutfiy)
G’urbatda ul oy hajri….(bobur)
55.mustahzod arabcha orttirilgan,ziyoda qilingan degan ma’noni anglatadi.
56.axrab tarmog’ida yozilgan ruboiylar qaysi rukn bilan boshlanadi
57.axram tarmog’ida yozilgan ruboiylar qaysi rukn bilan boshlanadi

60.lison ut tayrning vazni ramali musaddasi mahzuf

--V -- --/ -- V-- --/ --V-- ____foilotun foilotun foilun
61.muhammad solihning “shayboniynoma” asari qaysi vaznda___________
67.qora ko’zim taqtesi----mafoilun/ failotun/ mafoilun/ fa’lun
V– V --/VV-- --/V—V--/-- --
Vazni _-----mujtassi musammani maxbuni maqtu
69. Munsareh – «mustaf’ilun» va «maf’uvlotu» ning takroridan:
Sendek qani/ husn ahlida/ ham bevafo,/ ham bedard,/
Mendek qani/ ishq ahlida/ mehnatkashu/ g‘amparvard./(Bobur)
70.sari bahri qanday hosil bo’ladi? Sari’ arabcha shitob bilan yuruvchi,tez degani. Turkioy she’riyatda faqat musaddas ruknli vaznlardan foydalanilgan. Sari bahrining solim shakli quyidagicha hosil qilinadi:
1) 1- va 2-ruknlarga mustaf’ilun asli joylashtiriladi.
2) 3-rukn esa maf’ulotu asli keltiriladi.shu tariqa quyidagi taqte vujudga keltiriladi
-- -- V --/ -- -- V --/ -- -- --V
Maf’ulotu asliy rukni alohida olinganda bahr hosil qilolmaydi.uninmg mustaf’ilun asliy rukni bilan birgalikdagi birikuvidan sari’ va munsarih bahrlari vujudga keladi.turkiy she’riyatda ushbu bahrlarning solim shakli qo’llanilmaydi.
71.sari’ bahrida yozilgan asarlar hayrat ul abror, badoye ul vasat, favoyiq ul kibar
72. sariyi musaddasi matviyi mavquf vazni sari’ye musaddasi matviyi makshuf vaznidan oxirgi hijoning o’ta cho’ziq bo’g’in ekanligi bilan farqlanadi.ushbu o’lchov hayrat ul abror dostonida sariyi musaddasi matviyi makshuf vazni bilan birgalikda qo’llanilgan.
sariyi musaddasi matviyi mavquf vazni --VV--/--VV--/--V~
muftailun muftailun foilon
sari’ye musaddasi matviyi makshuf --VV--/ --VV--/-V-
muftailun muftailun foilun
73. fauvlunning tarmoq ruknlari
Fauvlon V-- ~ fauvl V~
Fauvlu V—V fa’lu--V
Faal V-- fa’lun -- --


74.mutaqorib arabcha bir birtiga yaqinlashuvchi degani. Yusuf hos hojibning qutadg’u bilig dostoni shu bahrda yozilgan.vaznlari:
mutaqoribi musammani solim V-- -- /V-- --/V-- --/V-- --
mutaqoribi musammani mahzuf V-- --/V-- --/V-- --/V--
mutaqoribi musammani maqsur V-- --/V-- --/V-- --/V~
mutaqoribi musammani aslam -- --/V-- --/-- --/V-- --
mutaqoribi musammani asrami mahzuf -- V/V-- --/ --V/V—
76.mutaqoribi musammani maqsur vaznida fauvl furusi baytning qaysi ruknlarida keladi? Mutaqoribi musammani mahzuf vaznidan 4-ruknning oxirgi hijosi o’ta cho’ziq ,ya’ni fauvl(maqsur) bo’ladi.
77.mutaqoribi musammani mahzuf bahrida yozilgan asarlar-------------------
“Qutadg’u bilig”. “Hibbat ul haqoyiq”—ahmad yugnakiy. “Saddi iskandariy”