5. Mavzu. Shahar yo‘llari va ko‘chalarini yoritish va ko‘kalamzorlashtirish. Reja

5. Mavzu. Shahar yo‘llari va ko‘chalarini yoritish va ko‘kalamzorlashtirish.
Reja.

1. 
   ko‘chalarini yoritilishiga bo‘lgan texnik talablar.
   
2. 
   Shahar ko‘chalariga yoritish uskunalarini joylashtirish.
   

Tayanch so‘z va iboralar:chiroqlar,yoritish ravshanligi, minimal yoritish, chorraxalardagi chiroqlar, gazonlar, daraxtlar, butalar, gullar.
Shahar yo‘llarini yoritilishi ravshanligi yo‘l qatnov qismi to‘shamasini o‘rtacha norma belgilanishi-o‘lchov birligi kandela (kg/m²) va shahar yo‘llari yuzasini gorizontal yoritilishi minimumi lyukslarga (lk) belgilanadi.

1-rasm. Shahar ko‘chalaridagi yoritkichlar joylashuvi.
Turli shaharlar, yo‘llar va ko‘chalarning qatnov qismi qoplamasi xarakat tasmasini o‘rtacha yoritish ravshanligi quyida keltirilgan qiymatlar asosida qabul qilinadi.

1. 
   gurux – yirik shaharlar aholi soni 250 ming va undan ortiq
   
2. 
   gurux – katta shaharlar aholi soni 100 mingdan 250 minggacha
   
3. 
   gurux –o‘rtacha shaharlar aholi soni 50 mingdan 100 minggacha
   
4. 
   gurux – aholi punktlari aholi soni 50 mingdan kam bo‘lganda
   

Qatnov qismi qoplamasini o‘rtacha yorug‘lik ravshanligi kg/m²
1-jadval

Shahar yo‘llari	Shaharlar guruxi
	I	II	III	IV
Tezkor yo‘llar	16	Harakat jadalligiga bog‘liq xolda
Magistral ko‘chalar: umumshahar ahamiyatidagi tuman ahamiyatidagi	0.8 0.6
Mahalliy harakatlanadigan ko‘chalar va yo‘llar Uy joylar Ishlab chiqarish va omborlar tumanlari Yo‘lovchi yo‘lkalari	0.2-0.6 0.2-0.6 0.2-0.6	0.2-0.6 0.2-0.6 0.2-0.6	0.3-0.4 0.2-0.4 0.2-0.4	0.2 0.2 0.2

Transport vositalarini harakat jadalligini quyidagi qiymatlarida yoritilishning o‘rtacha ravshanligi quyida keltirilgan qiymatlardan kam bo‘lmasligi kerak.
2-jadval

Ikki yo‘nalish uchun harakat jadalligi, 1 soatda	Qatnov qismini o‘rtacha yoritilish ravshanligi, kg/m^2
N 3000 avt	1.6
N=2000 3000 avt	1.2
N=1000 2000 avt	0.8
N=500 1000 avt	0.6
N=200 500 avt	0.4
N=50 200 avt	0.2

Shahar kuchalari va yo‘llari minimal gorizontal yoritilishida transport vositasi va yo‘lovchilarning harakat jadalligi, iqlim sharoitlari, uylarning balandligi, magazin va ma’muriyat tashkilotlarini e’tiborga olinishi kerak.
Shahar ko‘chalarini minimal yoritilishi transport vositalari va yo‘lovchilarning harakat jadalligiga bog‘liq.
3-jadval

Transport vositalarini harakat jadalligi, 1 soatda	Minimal yoritilishi, lk
N 3000 avt	10
N=2000 3000 avt	8
N=500 2000 avt	4
N 500 avt	2

Elektor energiyasini tejash maqsadi ko‘chalarga o‘rnatilgan chiroqlarni 1/3, yarmi yoki 2/3 qismi o‘chiriladi. Yo‘lni qatnov qismini eniga bog‘liq xolda belgilangan yoritilish yorug‘ligi chiroqlar ustuni bir, ikki, uch va to‘rt qator bo‘lib joylashtirildi,