401-guruh talabasi Abdumalikov Abdulaziz mavzu: Kolloid eritmalarning optik xususiyatlari

401-guruh talabasi Abdumalikov Abdulaziz

MAVZU: Kolloid eritmalarning optik xususiyatlari

Ilmiy rahbar : Ochilov G’olibjon

KOLLOID ERITMALARNING OPTIK XUSUSIYATLARI

Kolloid eritmalarning optik xossalari chin eritmalar va dag’al dispers sistemalarning xossalaridan katta farq qiladi.

Kolloid eritmalar tabiati, kontsentratsiyasi va kolloid zarracha­larning katta kichikligi kolloid eritmalarning optik xossalariga ko’ra aniqlanadi.

Zarrachalarning o’lchamiga qarab tushayotgan yorug’lik ta‘sirida kolloid eritma har xil rangga ega bo’ladi. Masalan, zarrachalarning o’l­chami 80-90 mmk bo’lgan kumush kolloid eritmasining rangi to’qsariq zarrachalari o’lchami 110 mmk da binafsha, 160mmk da ko’k rangli bo’ladi.

Zarrachalarning o’lchamiga qarab tushayotgan yorug’lik ta‘sirida kolloid eritma har xil rangga ega bo’ladi. Masalan, zarrachalarning o’l­chami 80-90 mmk bo’lgan kumush kolloid eritmasining rangi to’qsariq zarrachalari o’lchami 110 mmk da binafsha, 160mmk da ko’k rangli bo’ladi.

Bu hodisa tushayotgan nurning tulqin uzunligiga va zarrachalarning o’lchamiga bog’liq. Agar nurning to’lqin uzunligi dispers faza zarracharidan kichik bo’lsa, u holda nur zarrachalar orqali to’siladi va sinib qaytadi, nurning to’lqin uzunligi zarrachadan katta bo’lsa, u holda zarrachalar orqali yorug’lik nuri tarqaladi.

• Bu hodisa tushayotgan nurning tulqin uzunligiga va zarrachalarning o’lchamiga bog’liq. Agar nurning to’lqin uzunligi dispers faza zarracharidan kichik bo’lsa, u holda nur zarrachalar orqali to’siladi va sinib qaytadi, nurning to’lqin uzunligi zarrachadan katta bo’lsa, u holda zarrachalar orqali yorug’lik nuri tarqaladi.

1857-yilda M.Faradey oltinning kolloid eritmasida bu hodisani mukammal o’rgangan. So’ngra uning shogirdi D.Tindal kolloid dispers sistemadagi zarrachalar yorug’likni tarqatishi natijasida dispers muhitda konussimon yorug’lik nuri hosil bo’lishini tumanlarning xossalarini o’rganganda aniqlagan.

• 1857-yilda M.Faradey oltinning kolloid eritmasida bu hodisani mukammal o’rgangan. So’ngra uning shogirdi D.Tindal kolloid dispers sistemadagi zarrachalar yorug’likni tarqatishi natijasida dispers muhitda konussimon yorug’lik nuri hosil bo’lishini tumanlarning xossalarini o’rganganda aniqlagan.

Xuddi shu hodisani, chang kutarilgach fona­ri qorong’i qilib, bir teshik joyidan yorug’lik o’tkazilganda, konussi­mon yorug’lik yo’li ko’rinishidan kuzatish mumkin.Bu hodisa ikki olim nomiga Faradey-Tindal konusi deb yuritiladi va hodisaning o’zi Faradey-Tindal effekti deyiladi.Bu effekt zolning disperelik darajasi ortishi bilan kuchayadi.

Xuddi shu hodisani, chang kutarilgach fona­ri qorong’i qilib, bir teshik joyidan yorug’lik o’tkazilganda, konussi­mon yorug’lik yo’li ko’rinishidan kuzatish mumkin.Bu hodisa ikki olim nomiga Faradey-Tindal konusi deb yuritiladi va hodisaning o’zi Faradey-Tindal effekti deyiladi.Bu effekt zolning disperelik darajasi ortishi bilan kuchayadi.

1908 yili S.Smoluxovskiy ko’rsatishicha, kolloid sistemada bir xil o’lchamdagi dispers faza bo’lganda issiqlik ta‘siri natijasida uning zichligi o’zgaradi va nurlarning tarqalish intensivligi har xil

• 1908 yili S.Smoluxovskiy ko’rsatishicha, kolloid sistemada bir xil o’lchamdagi dispers faza bo’lganda issiqlik ta‘siri natijasida uning zichligi o’zgaradi va nurlarning tarqalish intensivligi har xil
• Buning natijasida kolloid eritmalarning rangi o’zgaradi. Bu hodisa opalestsentsiya deyiladi.
• Kolloid sistemalarning nur tarqatish xossalari Faradey-Tindal effektiga asoslanib tuzilgan nefelometr, ultramikroskop va elektonmikroskoplar yordamida o’rganiladi.

E’tiboringiz uchun rahmat.

• E’tiboringiz uchun rahmat.