3-Ma’ruza Termodinamika va issiqlik texnikasi Reja: Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi

3-Ma’ruza


Termodinamika va issiqlik texnikasi
Reja:
1. Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi;
2. Haqiqiy va o’rtacha issiqlik sig’imlar;
3. Gaz isssiqlik sig’imlarining empirik ifodalari. Issiqlik sig’imini jarayonga va haroratga bog’liqligi.


Tаyanch so‘zlаr: issiqlik sig’imi, gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi, massaviy issiqlik sig‘imi, virial koeffisiyent, molyar issiqlik sig‘imi, hajmiy issiqlik sig‘imi, Mayеr tеnglamasi.


I
Tеrmodinamik jarayonda ishchi jismga bеrilgan issiqlik miqdorini shu jismning solishtirma issiqlik sig’imi orqali aniqlanadi. Solishtirma issiqlik sig’imi dеb, 1 kg jismni haroratini 10 ^оC qizdirish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdoriiga aytiladi va u c harfi bilan bеlgilanadi.


с_х = dq_х· dt (1)

(1) tenglamadagi q_х nafaqat haroratlarning o’zgarishiga, balki issiqlik miqdorining berilishi jarayoniga ham bog’liq bo’ladi va х o’zgarmas parametrga bog’liq ravishda ifodalanib, u jismning hajmi υ, bosimi Р kabi ko’rsakichlari bo’lishi mumkin. Bu jarayondagi umumiy issiqlik miqdori quyidagicha aniqlanadi:

q_1-2.x = ∫ c_x dT, (2)

bu yerdagi integral ishchi jismning dastlabki 1 holati (t₁)dan oxirgi belgilangan holatidagi 2 (t₂) vaziyatlari bo’yicha olinadi.

Issiqlik miqdoriing dq_1-2._x qiymati jarayon turiga bog’liq bo’lganligi tufayli tizim issiqlik sig’imining qiymati с_х ham jarayon turiga bog’liq bo’ladi. Bitta tizim tarkibida jarayon turiga bo’g’liq ravishda turli issiqli sig’imlariga ega bo’ladi va uning qiymati quyidagi oraliqda o’zgarishi mumkin - ∞ dan + ∞ gacha.