3 kurs 17. 26 gurux talabasi Yigitaliyev Baxodirning Yengil atletika va uni o‘qitish metodikasi «Yengil atletika bo‘limlari va ularning turkumlanishi.»



Download 0,85 Mb.
Sana21.10.2022
Hajmi0,85 Mb.
#854878
Bog'liq
3 kurs 17. 26 gurux talabasi Yigitaliyev Baxodirning Yengil atle





О‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA О‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
Farg‘ona Davlat Universiteti
Jismoniy madaniyat fakulteti “Jismoniy madaniyat” yunalishi
3 kurs 17.26 gurux talabasi Yigitaliyev Baxodirning Yengil atletika va uni o‘qitish metodikasi
«Yengil atletika bo‘limlari va ularning turkumlanishi .»
mavzisidagi yozgan


Mustaqil ishi


Topshirdi: _______________ Qabul qildi:

Yengil atletika bo‘limlari va ularnig tirkimlanishi


Reja:
1.Yengil atletikani rivojlanish tarihi.


2.Yengil atletika bolimlari.
3Yengil atletika mashqlarining umumiy tasnifi.
1)Yengil atletika mashqlarining kelib chiqish tarixi juda qadimdan Odamlar yurish, yugurish sakrash va uloq￾tirishni tabiiy zarur harakatlar sifatida qadim zamonlardan beri meh￾natda va kundalik hayotda qo‘llab kelganlari m a’lum. Ammo ulaming

jismoniy tarbiya vositasi sifatida va sportning bir turi sifatida rasm


bo'lganiga qadar ko‘p ming-yillar o ‘tdi. Ibtidoiy jam oa tuzurni dav￾rida engil atletika mashqlari odaml-arning mehnat faoliyati bilan


bog‘liq edi. Ular insoniyat quldorlikjamiyatiga o‘ta boshlashiga yaqin


jism oniy tarbiyada m a’lum darajada mustaqil bo‘la boshladi. Eng boy


va uzoq umrli bunday sport to ‘rini topish qiyin. Yengil atletika tarixini


va o'tm ishini bilish bu engil atletikadir. Yurish, sakrash va uloqtirish


buning hammasi inson bilan birga tug'ishgandir. Birinchi o‘yin va


musobaqalar engil atletikadan boshlangan. Arxeologik qazilmalardan


ko‘rinib turibdiki, eramizdan oldin Osiyoda, Afrika, eski M isrda va


yaqin Sharqda hamda Uzoq sharq o‘Ikalaridagi mamlakatlarida yengil


atletika bilan shug‘ ullanganliklaridan so‘z boradi. Uning qizil yulduzi


qadimiy Gretsiya shaharlaridan yondi. Yurish, sakrash va uloqtirish


Gretsiyada anchagina rivoj topdi. Jismoniy mashqlarning boshqa


turlari qatori ular harbiy jism oniy tayyorgarlikda katta o ‘rin egalladi va


qabilalar hamda diniy bayramlarining muhim qismini tashkil etadigan


bo'ldi. Bunday tantanalarning eng ahamiyatlisi olimpia o'yinlari


hisoblanadi. Rivoyatlar, qissalar va boshqa madaniyat yodgorliklari,


o‘yin o'ziga xos jism oniy mashqlar ko‘p bo‘lganligidan dalolat


beradt. K o‘p manbalarda xalq turmushida tez yugurish, yugurib kelib


uzunlikka sakrash, tosh uloqtirish va uchkurash mavjud boigani


ko‘rsatiladi.


Gretsiya olimpia shaharchasi, Zevs xrami oldidagi stadionlar,


gimnastlar, polestri jism oniy tarbiya to‘garaklari o‘z ishini boshladi.


Usha davrdagi urush-yillari qabila-qabila bo‘lib urishadigan greklar


stadionlarda ippodromlarda kelib shug‘ullanib bir-birlari bilan


urushlari ham to'xtab qoldi.Birinchi Olimpiada o‘yini 776-yil, eramizdan oldin bo‘lib o‘tdi.


Uning dasturidan o‘rin olgan bir xil yugurish, ya’ni bir stadiy (192


m 27 sm) yugurish bo‘lib, bu yugurishni Greklar “Dromos” deb


ataganlar, 724-yil eramizdan oldingi XIV olimpiadasida ikki xil


yugurish (ikki aylanish) “diaulos” deb ataladi. Uning uzunligi esa


385 m gateng bo‘ladi. Start beruvchini “geroldom” deb atagan. Kim


oldin, signaldan oldin chiqib yugursa startyor qattiq jazolagan. XIV


Olimpiadasida uzoq masofalarga yugurishni “dolikos” (24 xil ay￾lanish) deb ataganlar. 708-yil eramizdan oldingi XVIII olimpiadada


besh kurash “Pentatlons” ya’ni u yugurish, otish va sakrashdan iborat


edi. Shunday qilib, qadimgi Gretsiyada engil atletikaning hamma


turlari keng qo‘llanila boshladi. Ularning tayyorgarlik ko‘rishlari


hozirgi zamondagidek 0|din va kuchli tayyorgarlik ko‘rar edilar. Start


berilib, qoidasi bo‘yicfra'jAagurar edilar. Har bir sportchi o‘z 3'0‘lkasi


orqali yugurar edilar. G ‘oliblami aniqlashda yarim final va final


yugurishlar bo‘lar edi. Uzunlikka sakrash ham olimpiada o‘yinlariga


kiritilgan. Greklar disk va kopeni 3 kg dan 5,5 kg gacha uloqtirar


edilar. Sparta shahrida jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanadigan sparta


maktabi ochilgan u yerdam ashg‘ulotlarharbiycha о‘tar edi. Faqatgina


kuchli janglarni tarbiyalar edilar; Ular etti yoshdan shunday usullarda


tarbiyalab voyaga etkazar edilar. Afina shahrida boshqacha usulda


tarbiyalar edi. Bu yerda ilm va fan bilan birgalikda sport bir xil tus


olgan edi. 16 yoshdan gimnaziyalarda ko‘p vaqtlarini jismoniy tar￾biyaga ajratiladi. Bu esa ularni musobaqada aktiv qatnashganlari,


greklar kuchli sportchilar etishtirib berar edilar. Oxirgi asrlarda


eramizdan oldingi-yillarda sportchilarning “profistiona ” yo‘na.lishlar


ya’ni “gladiator” majburiy yugurishlarda odam o ‘ldirishga majbur qi￾lar edi.


Gretsiyada olimpia o'yinlarining to'xtab qolish sabablari quyida￾gicha, Rimliklar qo‘l ostiga o‘tib ketishi “kollonozmdir” 393-yil era￾mizdan oldin rim imperatori Feodesey 1 buyrug‘i bilan olimpiada


o‘yin bayrami qilindi. XVIII asrlarda yana engil atletika rivojlana


boshlaydi. Olimpia o ‘yinlariga qiziqish uyg‘ona boshladi. Greyiya


olimpiadasi haqida o‘z ta’ssurotlarini nemis olimlari, jismoniy tarbiya


ustozlari I.M.Gute-Muts (1759-1830)-yiIda va G.Fit (1785-1846)usullarda o‘z ta’ssurotlarini aytishdilar. Shavqatsiz eksplutatsiya bo‘sh


vaqt va kerakligiga moddiy sharoit bo'lmaganligi sababli xalqga


jismoniy mashqlarning taraqqiyot darajasiga ta’sir ko‘rsatadi. Shu


sabab o‘ita asr davrida ham ma vaqt xalq jism oniy mashqlar an’anaviy


o‘yin kulgilar harakterida bo‘lib, faqat bayram kunlari o‘tkazilar edi.


0 ‘rta asrlarda yugurish sakrash va uloqtirish dastlab jism oniy tarbiya


gimnastika sistemasiga kiritilar, kundalik hayotda qo‘ llanilar edi. Lekin


bu engil atletika sporti tashkil topishiga muhim ta’sir ko‘rsata olmadi.


Chunki gimnastika sistemasida bu mashqlarning asosiy bo‘lmay,


ikkinchi darajali edi. Xalqning bu mashqlar bilan shug‘ullanishi esa


mehnatkash, ammo imkoniyati chegaralangani uchun engil atletika


taraqq iyotiga to ‘ la ta’sir ko‘ rsata olmadi. Yugurish sakrash va uloqtirish


mustaqil jism oniy mashq sifatida va engil atletika sportining muhim


elementlari sifatida XIX asrning ikkinchi уarmida tashkil topa boshladi.


Bunga yoshlarning keng qatlamlari o'rtasida bunday mashqlarga


qiziqish o‘sganligi: burjuaziya ham o ‘z hukmronligini kuchaytirish


vositasi sifatida, jism oniy tarbiyaga ko'proq qiziqa boshlagani sabab


bo'Iadi. Burjuaziya kapitalistik korxonalari uchun jism oniy baquw at


ishchilarga va bosqinchilik armiyasi uchun soldatlarga muhtoj edi.


Bunga eski gimnastika sistemalar allaqachonlar to‘ la yordam berolmay


qolgan edi. Burjuaziya an’anaviy xalq o‘yin kulgilaridan olingan


atletik mashqlarga e ’tibor bera boshladi. Bular orasida takomillashish


jarayonida sportga yugurish, sakrash va uloqtirish tusini olib, engil


atletika sporti tarbiyaga kiradigan yugurish, sakrash va uloqtirish


mashqlari ham bor edi.


2)Yurish

Insonning joydan-joyga ko‘chishi oddiy usul bo‘lib, turli yoshdagi


kishilar uchun ajoyib jism oniy mashq hisoblanadi.


Uzoq va bir tekis yurganda tananing qariyb barcha mushaklari


ishlaydi, organizdagi yurak-qon tomir, nafas olish va boshqa tizimlari


faoliyati kuchayadi. Natijada, modda almashinuvi ortadi. Jismoniy


mashq sifatida oddiy yurish aw alo, sog1 lomlashtirish ahamiyatiga


ega.

Oddiy yurishdan tashqari boshqa xillari ham mavjud: sayohatda

yurish, safda yurish va sportcha yurish. Musobaqalarda yurishning


texnika jihatdan eng- qiyin, lekin eng foydali xili - sportcha yurish


qo‘llani!adi. Uning teZijgi oddiy yurishga nisbatan ikki marta ortiq.


Ammo, bunday yuqdriv'tezlikka erishish uchun sportcha yurish


texnikasi asoslarini o'rganib olishning o‘zigina kifoya qilib qolmay,


balki oddiy yurishga qaraganda anchagina jadal ish bajarish talab


qilinadi, ya’ni energiya sarflash ortadi. Shu sababdan sportcha yurish


sportchi organizmiga ijobiy tasir ko'rsatadi.


Yurish musobaqasida qatnashchilar qoidada belgilangan yurish


texnikasi xususiyatlariga rioya qilishlari kerak. Eng asosiysi bir lahza


bo'Isa ham ikkala oyoqning bir vaqtda yerdan uzilib qolishiga yo‘l


qo‘ymaslik lozim. Oyoqlardan birortasi erga tegmay turgan fursat sodir


bo‘lgudek bo‘lsa, sportchi yurishda yugurishga o‘tgan bo'ladi. Bu


qoidani buzgan sportchi hakamlar tomonidan musobaqadan chetlatiladi.


1.7. Yugurish


Yugurish joydan joyga ko‘chishning tabiiy usulidir. Bu jism oniy


mashqning keng tarqalgan turi bo‘lib ko‘pgina sport turlari (futbol,


basketbol, tennis va boshqalar) tarkibiga kiradi. Yugurishning juda


ko‘pgina xillari yengil atletika turlarining tarkibiy qismi hisoblanadi.


Yugurganda tanadagi mushak guruhlarining deyarli hammasi ishga


tushadi, yurak-qon tomir, nafas olish va boshqa tizimlar faoliyati


kuchayadi, modda almashinuvi ancha oshadi. Yugurish bilan


shug‘ullanish jarayonida kishi irodasi mustahkamlanadi. 0 ‘z kuchini


taqsimlay olish, to‘siqlar osha o‘ta bilish, ochiq joyda m o ijal ola

bilish qobiliyati hosil bo‘ladi.


Yugurish har tomonlama jism oniy rivojlanishning asosiy vositalari￾dan biridir.


Yengil atletikada yugurish quyidagi turlarga bo‘linadi.


1. Tekis yugurish; 2. Estafetali yugurish;


3. To‘siqlar osha yugurish; 4. Tabiiy sharoitda yugurish.


Tekis yugurish m a’lum m asofayoki vaqtbay tarzdayugurishyo‘lak￾chasidao‘tkaziladi. 400 m etrgavaundanqisqa masofaga yugurish. Har


bir yuguruvchi uchun alohida y o ‘lka ajratiladi. Belgilangan masofani


o‘tish uchun sarflanadigan vaqt sekundlarda aniqlanadi. Bir soatlik va


ikki soatlik yugurishda vaqt chegaralangan bo‘lib, natijada shu vaqt


ichida bosib o‘tilgan masofa metr hisobida aniqlanadi.


To'siqlar osha yugurishning ikki xili mavjud:


1) g'ovlar osha yugurish - bunda yo'lkadagi bir-biridan bir xil


uzoqlikda masofadagi muayyan joylarga qo‘yilgan bir tipdagi to‘siq￾lardan oshib 60 dan 400 metrgacha masofaga yuguriladi. Har qaysi


sportchi alohida-alohida yo‘lakdan yuguradi.


2) SOOOmetrgato'siqlarosha yugurish bunda yugurish yo'lakchasida


u yerga mustahkam o'rnatilgan to ‘ siqlar osha stadion sektoridan birida


kovlangan chuqurga to‘ldirilgan suvdan yuguriladi.


Estafetali yugurish, bunda komanda bo‘lib yuguriladi: komandada


yuguruvchifar qancha bo‘Isa ham shuncha etaplarga bo‘lingan bo‘ladi.


Estafetali yugurishdan maqsad - estafeta tayoqchasini bir-biriga


uzatib, uni mumkin qadar tez startdan marraga etkazib borishdir.


Bosqichlar oralig‘i bir xil bo'lishi mumkin.


Tabiiy sharoitda yugurish - bunda past - baland ochiq joylarda


(kross) yugurilsa, 15 km va undan ortiq masofalarga esa uzoq, yani


marafon yugurish masofasi 42 km 195 m.ga teng.


1.8. Sakrash


Sakrash to‘siqlardan o‘tishning tabiiy usuli bo‘lib, u qisqa vaqt


ichida asab -m u sh ak kuchiga maksimal zo‘r berish bilan tavsiflanadi.taqsimlay olish, to‘siqlar osha o‘ta bilish, ochiq joyda m o ijal ola


bilish qobiliyati hosil bo‘ladi.


Yugurish har tomonlama jism oniy rivojlanishning asosiy vositalari￾dan biridir.


Yengil atletikada yugurish quyidagi turlarga bo‘linadi.


1. Tekis yugurish; 2. Estafetali yugurish;


3. To‘siqlar osha yugurish; 4. Tabiiy sharoitda yugurish.


Tekis yugurish m a’lum m asofayoki vaqtbay tarzdayugurishyo‘lak￾chasidao‘tkaziladi. 400 m etrgavaundanqisqa masofaga yugurish. Har


bir yuguruvchi uchun alohida y o ‘lka ajratiladi. Belgilangan masofani


o‘tish uchun sarflanadigan vaqt sekundlarda aniqlanadi. Bir soatlik va


ikki soatlik yugurishda vaqt chegaralangan bo‘lib, natijada shu vaqt


ichida bosib o‘tilgan masofa metr hisobida aniqlanadi.


To'siqlar osha yugurishning ikki xili mavjud:


1) g'ovlar osha yugurish - bunda yo'lkadagi bir-biridan bir xil


uzoqlikda masofadagi muayyan joylarga qo‘yilgan bir tipdagi to‘siq￾lardan oshib 60 dan 400 metrgacha masofaga yuguriladi. Har qaysi


sportchi alohida-alohida yo‘lakdan yuguradi.


2) SOOOmetrgato'siqlarosha yugurish bunda yugurish yo'lakchasida


u yerga mustahkam o'rnatilgan to ‘ siqlar osha stadion sektoridan birida


kovlangan chuqurga to‘ldirilgan suvdan yuguriladi.


Estafetali yugurish, bunda komanda bo‘lib yuguriladi: komandada


yuguruvchifar qancha bo‘Isa ham shuncha etaplarga bo‘lingan bo‘ladi.


Estafetali yugurishdan maqsad - estafeta tayoqchasini bir-biriga


uzatib, uni mumkin qadar tez startdan marraga etkazib borishdir.


Bosqichlar oralig‘i bir xil bo'lishi mumkin.


Tabiiy sharoitda yugurish - bunda past - baland ochiq joylarda


(kross) yugurilsa, 15 km va undan ortiq masofalarga esa uzoq, yani


marafon yugurish masofasi 42 km 195 m.ga teng.


1.8. Sakrash


Sakrash to‘siqlardan o‘tishning tabiiy usuli bo‘lib, u qisqa vaqt


ichida asab -m u sh ak kuchiga maksimal zo‘r berish bilan tavsiflanadi.Sakrash ikki turga bo‘linadi:


1) Imkon boricha baJandroq sakrash maqsadida vertikal to ‘ siqlardan


o ‘tib balandlikka sakrash va langarcho‘p bilan sakrash.


2) Imkon boricha uzoqqa sakrash maqsadida gorizontal to‘siqlardan


o‘tib uzunlikka sakrash. Sakrashda erishilgan natijalar metr va


santimetrda aniqlandi. Sakrash turgan joydan va yugurib kelib ijro


etiladi. Uch hatlab sakrash langarcho‘p bilan sakrash musobaqalari


ayollar o‘rtasida o ‘tkazilmaydi. Bularni bajarish vaqtida hosil


bo‘ladigan qattiq zarblar ayollar ichki organizmini holatiga salbiy tasir


ko‘rsatishi mumkin.


\ 1.9. Uloqtirish


4


Uloqtirish maxsu^ %fiaryadni uzunlikka irg‘itish va uloqtirish

mashqlari. Ularning natijalari metr va santimetrlarda aniqlanadi.


Uloqtirish asab-mushak kuchlanishining qisqa vaqt ichida


maksimal bo‘lishi bilan tavsflanadi. Bunda qo‘l, elka kamari va tana


mushaklarigina emas, balki oyoq mushaklari ham faol qatnashadi.


Yengil atletika snaryadini uzoqqa uloqtirish uchun kuch tezlik


chaqqonlik yuqori darajada rivoj topgan bo‘Iishi zarur.


Yengil atletikada uloqtirishlar ijro usuliga qarab uch turga bo‘ linadi.


1. Bosh ortidan uloqtirish (nayza, granata).


2. Aylanib uloqtirish (disk, bosqon).


3. Itqitish (yadro).


Uloqtirish usullarining farqi snaryadlarning shakli va og‘irligiga


bog‘liqdir. Yengil o‘ng‘ay bo‘lgan snaryadlarni to‘g‘ridan yugurib


kelib bosh ortidan boshlab uzoqqa uloqtirish mumkin og'irroq


snaryadlarni aylanib uloqtirish o ‘ng‘ayroq hisoblanadi, maxsus


tutgichi bo‘lmagan og‘ir snaryad yadroni esa irg‘itish o ‘ng‘ayroqdir.


1.10. Ko‘pkurash


K o‘pkurash: yugurish, sakrash va uloqtirish ishining har xil turlarini


o ‘z ichiga oladi. K o‘pkurash tarkibidagi miqdoriga qarab nomlanadi:


to'rtkurash, beshkurash, oltikurash, sakkizkurash, o‘nkurash.


K o‘pkurashning asosiy turlari: erkaklar uchun o ‘nkurash va

ayollar uchun ettikurash va o‘spirinlar uchun beshkurash, oltikurash,


sakkizkurash. Musobaqalarni yengillashtirish uchun yengil atletikani


bunday turlaridan musobaqalar ikki kunda o‘tkaziladi. K o‘pkurashning


asosiy turlari: ko‘pkurash bo‘yicha shug‘ullanuvchilar oldiga juda


yuqori talablar qo'yiladi. Ular texnik jihatdan yuqori mahoratli bo‘-


lishdan tashqari, sprinterlardek tezkor, uloqtiruvchilardek kuchli,


o‘rta masofaga yuguruvchilardek chidamli bo‘lishlari kerak. K o‘p￾kurash programmasini to‘la bajarish esa umuman a ’lo darajada


chidamli bo‘lishni, yuqori darajada rivojlangan irodaviy fazilatlarni


talab qiladi. K o'pkurash bilan shug‘ullanish - yengil atletika bilan


endigina shug'ullanib boshlovchilar uchun har tomonlama jism oniy


rivoj topishning eng yaxshi yoMidir. K o‘pkurash bilan shug‘ullanish


sportchilar organizmiga har tomonlama tasir ko‘rsatish bilan yengil


atletikaning alohida turli maxsus mashqlarini qilish ham yaxshi zamin


yaratib beradi. K o‘pkurash natijasi sportchining ko‘pkurash tarkibidagi


har bir turda ko‘rsatilgan natijasi uchun olgan ochkolar yig‘ indisi bilan


belgilanadi. Buning uchun maxsus ochkolar jadvalidan foydalaniladi.


3)
Yengil atletika musobaqa mashqlari turli tumanligi bilan tavsiflanadi

va ularni bajarishning har—xil usullari hamda variantlari mavjud.


Yengil atletika mashqlarini aniq tasnifga tushirish uchun uni besh


bo‘limga bo‘lib (yurish, yugurish, sakrash, uloqtirish va ko'pkurash)


tavsiflash maqsadga m uvofiqdi. Ular o‘z navbatida turlarga, turning


xillariga hamda variantlar va masofalarga ajratiladi. Hozirgi vaqtda


yengil atletikaning 47 turi Olimpia o'yinlari dasturiga kiritilgan Yengil atletikaning Olimpia o‘yinlari dasturiga kiritilgan turlari


1-jadval

B o 'lim lar Turi O 'tkazilish joylari

Variantlar, usullar


va m asofalar


Erkaklar Avollar


Y U R ISH


Sportcha yurish O 'yingoh y o ‘lka!arida va


shosselarda 20, 50 ton. 20 km.


Q isqa m asofalarga


yugurish

O 'yingoh yo'lkalarida 100, 200, 400 m.

100, 200,


400 m.

O 'rta m asofalarga

yugurish

O 'yingoh yo'lkalarida 800, 1500 m 800. 1500 m

X


Vi

Uzoq va o'ta uzoq


m asofalarga yugurish O 'yingoh yo'lkalarida 5000 m,


10 000 m

5000 m,

10 000 m

a

Э


о

M arafon yugurish O 'yingoh yo'lkalarida va


shosselarda 42 195 m 42 195 m


Э


>

Sun’iy to'siqlardan


osha yugurish


O 'yingoh yo'lkalarida ilOm g ‘/o,


400 m g'/o


100 m g‘/'o,


400 m g‘/'o


Tabiiy sharoitlarda


yugurish

O 'yingoh yo'lkasida

to'siqlari osha yugurish 3000 m to'siqlar o/yu 3000 m to'siqlar o/yu


Estafetali yugurish O 'yingoh yo'lkalarida 4 x 1 0 0 m.


4x400 m

4x100 m,

4x400 mYugurib keiib


vertikal to'siqlardan


sakrash

Yugurib kelib balandlikka

sakrash

Yugurib kelib

balandlikka sakrash


X


сл


<

O 'yingoh sektorida Yugurib kelib balandlikka


L angarcho'p bilan sakrash


Yugurib kelib


bnlandlikka


Langarcho'p bilan


sakrash

NN


<

СЯ Yugurib kelib


Yugurib kelib Uzunlikka


sakrash,

Yugurib kehb

Uzunlikka sakrash.


gorizontal


to'siqlardan sakrash


O 'yingoh sektorida


Yugurib kelib U zunlikka


uch hatlab sakrash


Yugurib kelib


Uzunlikka uch hatlab


sakrash

СЛ

г з

Bosh ortidan boshlab

uloc|tirish O 'yingoh sektorida N ayza Nayza


и


Aylanib uloqtirish O 'yingoh sektorida

Bosqon uloqtirish. Bosqon uloqtirish,


O ' Disk uloqtirish Disk uloqtirish


Ilqitish O 'yingoh sektorida Yadro ltqitish Yadro itqitish


K O ‘P K U R A S H


O 'yingoh


y o'lkalarida va


sektorlarida


O 'yingoh sektorida


O 'nkurash (100 m,


uzunlikka sakrash, disk


uloqtirish, balandlikka


sakrash, 400 m yugurish,


110 m g '/o yugurish, yadro


itqitish. langarcho'p bilan


sakrash, nayza uloqtirish va


1500 m yugurish (2 kunda).


Ettikurash (100 m.


uzunlikka sakrash. disk


uloqtirish. balandlikka


sakrash, 100 m g7o,


yadro, nayza uloqtirish


va 800 m yugurish (2


kunda).Yuqorida keltirilgan jadvaldagi tasnifda bizning vatanimiz vaxorijiy


mamlakatlarda faqat ochiq havoda o'tkaziladigan musobaqalarga


kiritiladigan asosiy turlar berilgan, yopiq sport saroylarida esa


qisqartirilgan masofalarda musobaqalar tashkil qilinadi.


01im piao‘yinlari, JahonvaEvropabirinchiligigayengil atletikaning


ko‘p turlaridan faqat “klassik” turlari (1938-y.) kiritilgan.


l-sxema

Y E N G IL A T L E T IK A

. 1 ykNtNtl


V» tty rd 'J


ylffish ..


2 M okisim on


yu g u rish • v


5 K om pleks


estafetaler


K. Y ugurishning


ftjrlj xildagi


turlari



< K ross

yugurish

6 . 3 0 0 m etr -

yugurish

Й* 500 m etr

£UgUM9h

H. .600

u y t^ u r ijh


9. lODG m etr


y u jfu m h


10. 2000 raetr .


yu g u rish


1


-^ a b o sh q a la r

к


‘V ■

1. 100 m etr y u g arish


2. 2 0 0 m eic y u g u rish


). 400 m etr y u gurish


4 8 00 m etr y u g u rish


1500 m etr y u gurish


5 000 cie tr y u g u rish


10000 m eti y u g u rish


9 4x 100 m etr y u gurish


0, 4 x 4 0 0 m etr yu gurish


l(L ICO m etr g c v l a r u sh a


yu gurish


11. 400 m elt g ’o v lai o sh a


yugurisfi-. .


12. 4 2 Д 9 5 m e tr y u g u n sh


13. 3 0 0 0 m elt to ’siqlar o sh a


y u g u rish (stipil chess)


Ш 20000 m e tr sp o rtch a


yurish

1 5 .’ Y adro itqitish

16 . D isk u lo q tiu sh


17. M olot uloqtirish


38. N a y za uloqtirish


3 9. Ozunlifcka sakrash


20. O ch xatlab sakrash


21. B alan d lik k a sakrash


22. E an g a fc h o 'p b/n


b a la n d lik k a sakrash


23. E ttikurash


1. 100 metr yu gu rish


2. 2 0 0 rr.eU y u g u rish


3. 4 0 0 metr y u g u m b


4 8 0 0 m etr y u g u rish


5. 1SO0 m elr y u g u iish i i


6. 50 0 0 m tir y u g u n sh


7. 10000 m etr y u g u rish


8. 4 x 1 0 0 metr yu gu rish


9. 1 10 metr g ’ovJartsshj


y u g u rish


10. 4 0 0 m etr g ’oviar osha


yu gu rish


11. 4 x 4 0 0 m cti yu gu rish


12. 4 2 ;19 5 m etr y u g u rish


13. 200(50 raetr с й о $Гч1 ю р л ш _


14. 5 0 0 0 0 metr sportcfta yu rish <


15. Y a d ro itqitish


16. D is k uloqtirish


17. M o la l uloqiirish


18. N a yza u lo q lirish


19. l.'zuiifikka sakrash


20. 1 ch xatlab sakrash


21. Bajanidlikka sakrash


2 2 . Langar cho‘p bilan balandlikka sakrash


Xulosa
Yengil atletika bo‘limlari 5 bolimga bolinadi bular yurish, yugurish, sakrash, uloqtirish, kop kurashlardan iborat. Yengil atletika elementlari qadimda hayat uchun muhim bo‘lgan elemenlar hisoblanadi.Xulosam shuki yengil atletika o‘rganish va shug‘ullanish barcha uchun sog‘logi uchun va hayoti uchun juda foudali sport turi.


Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 0 ‘zbekiston Respublikasining “Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida”


Qonvmi. Т., Xalq so‘zi, 28-may 2000-yil.


2. “0 ‘zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasini tuzish


to‘g‘risida” 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. Т., Xalq


so‘zi, 25-oktyabr 2002 y.


3. 0 ‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim tog‘risidagi” Qonuni. Т., Xalq so‘zi,


1997-yil 29-avgust


4. 0 ‘zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”. Т., Xalq


so‘zi, 1997-yil 29-avgust


5 Karimov LA «Sog‘lom avlod uchun» ordeni topshirish marosimida


so'zlagan nutqidan. Sport ro‘znomasi 1994-yil 6- 12-may 18-son


6. 0 ‘zbekiston Respublikasibirinchi Prezidenti Islom Karimovning 2010-


yil 25 fevral kuni Oqsaroyda 0 ‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish


jamg‘armasi homiylik kengashining navbatdagi yig‘ilishida so‘zlagan


nutqi. 2010-yil 26-fevral.


7. 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “0 ‘zbekistonda


jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi




qarori. Т., Xalq so‘zi, 27-may 1999-y.
Download 0,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish