24-tema. Náshebentlik deviant minez-qulıq sıpatında

24-tema. Náshebentlik deviant minez-qulıq sıpatında.
1. Náshebentlik mashqalası narkotik zatlardıń túrleri hám túsinigi.
2. Óspirimler náshebentliktiń sebepleri hám aqibetleri.
3. Balalardaǵı náshebentlikke múnásibet dárejesi hám hár bir dárejede social pedagogtıń járdem beriw formaları.
Náshebentlik túsinigi: Náshenbentlik degende eyforiya xalatın keltirip shıǵarıwshı elementlerge talap túsiniledi. Eyforiya haqıqıy ahwalǵa mass kelmegen halda keypiyattıń kóterińki bolıwı túsiniledi. Náshebentlik zatlardı qabıl etiw tek ǵana ayrıqsha shaxsqa emes, al jámiyetke de zıyan keltiredi.
Sociallıq medicinalıq tarawda náshebentlik elementlerdi qabıl etiwdiń eki túri bar.
1. Náshebentlik elementlerdi qabıl etiwdi óz qálewi menen sheek qoyıwı múmkin bolǵan jaǵday.
2. bunı islewge qurbı jetpeytuǵın jaǵday.
Náshebentlikti social pedagogikalıq baǵdarda úyreniw, onı náshebentlikke fizikalıq yamasa ruwhıy qaramlıq penen xarakterlenetuǵın deviant minez-qulıq forması ekenligin anıqlaw múmkin.
Náshebentliktiń túrlerinen biri taksikomaniya bolıp esaplanadı. Taksokomaniyada náshebentlik zat ornına organizmge benzin, kerosin, boyawlar sıyaqlı kúndelikli paydalanılatuǵın ximiyalıq element quralları iyiskelenedi.
Taksokomanlar ádette 13-14 jaslı óspirimler bolıp, olar óz organizmleriniń záhárleniwi aqibetlerin túsine almaydı. Taksokomaniyanıń qáwpi sonda, balalar organizm záhárleniwi nátiyjesinde nabıt boladı yamasa soǵan alıp barıwshı háreketlerdi ámelge asıradı. Taksokoman tiri qalǵan jaǵdayda da, onıń organizmge záhárli elementlerdiń tásiri júdá jaman aqibetler-nágiranlıq, aqılıy kemislikke alıp keledi.
Náshebentlik búgingi kúnde tómendegi sebeplerge baylanıslı qatań mashqala esaplanadı.
1. óspirim jasındaǵı náshebentlerdiń kóbeyiwi.
2. qımbat turıwshı hám kúshli tásir etiwshi narkotik elementlerdi qabıl etiwdiń keń tarqalıwı.
3. náshebent balalar hám óspirimler sociallıq dárejesiniń ózgeriwi.
Tınıshsız shańaraqlarda ósip atırǵan balalar menen bir qatarda házirgi kúnde náshebent balalar hám óspirimlerdiń sapı joqarı dáramatqa iye shańaraq perzentleri menen tolıp barmaqta.
Búgingi kúnde, bir dozası ushın joqarı baha belgilense de kokoin, geroin, ǴekstaziǴ tabletkaları sıyaqlı náshebentli zatlardı qabıl etiw úlken qáwip tuwdırmaqta.
Óspirimniń náshebentlik minez-qulqı arqalı onıń shaxslıq túsinigi kórsetkishleri hám de ruwhıy hám fizikalıq ózgerisleri sebepleri jatadı. Onıń shaxsiyatına bolsa tómendegi túrli faktorlar tásir etedi.
A) biologiyalıq faktorlar: kesellik, sharshaw múnásibeti menen náshebentlik zatlardı qabıl etiw;
B) ruwhıy: eyforiya xalatın bastan keshiriwge qızıǵıw, ózin kórsetiwge umtılıw, unamlı sociallıq qızıǵıwshılıqlardıń joqlıǵı, ruwhiyattıń buzılıwı.
V) sociallıq: teńlesler toparları,elementtiń tásiri.
D) sociallıq mádeniy hám submádeniyattıń tásiri. Ayırım jas toparlar narkotiklerdi ómirdiń ajıralmas bólegi dep esaplaydı.
E) jaslardıń náshebentlikke beriliwi mashqalaların uzaq waqıt sır saqlawı.
J) narkotik zatlarqa jetisiw imkaniyatınıń múmkin ekenligi.
Jaslar arasında náshenbetlikke beriliwi sebepleri menen shuǵıllanıp atırǵan pedagoglar hám alımlar óspirimlerdiń elementlerdi qabıl etiw sebepleri tuwralı óz teoriyaların ilgeri súrdi. Bul teoriyalardıń mazmunı hám atalıwı, olar qaysc faktorlardı eń zárúr dep esaplawına qaray anıqlanadı.