17- маъруза Яримўтказгичларда контакт

17- маъруза

Яримўтказгичларда контакт

ҳодисалари

Режа

1. Яримўтказгичларда токлар.

2. P-n ўтиш, унинг ВАХ.

3. P-n ўтишнинг тешилиш турлари ва параметрлари.

4. Гетероўтишлар.

Яримўтказгичларда токлар

Яримўтказгичларда электр токи фақат заряд ташувчиларнинг йўналтирилган ҳаракатида ҳосил бўлади ва бу электр майдони таъсирида (дрейф) содир бўлади, ёки кристални хажми (сиғими) бўйича заряд ташувчиларнинг тартибсиз тақсимланиши (диффузия) эвазига ҳосил бўлади.

Агар электр майдони бўлмаса ва заряд ташувчилар кристалда тенг концентрацияга эга бўлса, унда электрон ва коваклар услуксиз хаотик ҳаракатланади. Заряд ташувчиларнинг кристалик панжаранинг бошқа атомлари билан таъсири натижасида уларнинг тезлиги ва йўналишлари доим ўзгаради ва кристалда ток бўлмайди.

Яримўтказгичларда токлар

Кристалга берилган кучланиш таъсирида унда электр майдон ҳосил бўлади. Заряд ташувчиларнинг ҳаракати тартибли бўлади, электронлар мусбат электрод томон ҳаракатланади, коваклар манфийга.

Электр майдони таъсирида заряд ташувчиларнинг йўналишли ҳаракати дрейф дейилади, бу билан ҳосил бўлган ток дрейф токи дейилади.

Заряд ташувчилар хаотик ҳаракатланиб ўзаро таъсирлар кам томонга қараб (улар концентрацияси кам) силжийдилар.

Заряд ташувчиларнинг юқори концентрацияли қатламдан паст концентрацияли қатламга қараб йўналиши диффузия дейилади ва унинг натижасида ҳосил бўлган ток диффузия токи дейилади.

Яримўтказгичларда токлар

Кўпгина заряд ташувчилар р-n ўтиш орқали қўшни соҳаларга диффузия ҳисобига р-n ўтиш майдонига қарама – қарши равишда силжийдилар. Улар диффузия токини юзага келтирадилар.

Асосий заряд ташувчиларнинг р-n ўтиш орқали ҳаракати билан бир вақтда, р-n ўтиш улар учун тезлатувчи бўлиб таъсир кўрсатаёган майдон таъсирида асосий бўлмаган заряд ташувчилар ҳам ҳаракатланадилар. Асосий бўлмаган заряд ташучилар оқими дрейф токини юзага келтиради.