1-mavzu: “Qurilish fizika” fanining predmeti uning maqsadi, vazifalari, binolarni loyixalashdagi o‘rni

1-mavzu: “Qurilish fizika” fanining predmeti uning maqsadi, vazifalari, binolarni loyixalashdagi o‘rni.

1. 
   Qurilish fizika fani va uning bosh masalasi.
   
2. 
   Qurilish fizikasi fanining shakllanish sifati
   
3. 
   Qurilish fizika fanining predmeti. Qurilish fizikaning vazifalari va boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi.
   

4. Qurilish fizikasining binolarni loyihlashtirishda o‘rni

O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: “Qurilish fizika” fanining predmeti uning maqsadi, vazifalari, binolarni loyixalashdagi o‘rni, rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi to‘g‘risida bilimlarni xamda to‘liq tasavvurni shakllantirish.

“Qurilish fizika” fanining predmeti uning maqsadi, vazifalari, binolarni loyixalashdagi o‘rni ma’ruza mashg‘uloti.

Qurilish fizikaning bino va uning kismlarida sodir buladigan fizikaviy jarayonlarni va bu jarayonlarning binoga va insonga ta’sirini urganadi. YAnada kengrok karaganda arxitektura fizikasi tabiiy va sun’iy yoruglik, rang, issiklik, xavo xarakati, va tovush, ularning inson tomonidan sezilish tabiati xamda sotsiologik, gigienik va iktisodiy tomonlarni xisobga olgan xolda arxitekturani shakllantirish koidalarining nazariy asoslari va amaliy uslublarini urganadi.

Bundan tashkari bu shunday fanki – muxim kurilish xujjatlari kurilish me’yorlari va koidalari(KMK) ishlab chikishda fundamental axamiyatga ega.

Qurilish fizikaning loyixalash bilan boglik fanlar “Arxitekturaviy loyixalash”, “Arxitektura tarixi va nazariyasi”, “Arxitekturaviy kurilmalar” bilan bevosita uzviy boglik.

Binoda yoki uning kismlarida sodir buladigan fizikaviy jarayonlar asosan uch xil tabiatga ega: - issiklik; - yoruglik; - akustika. SHu sababli arxitektura fizikasi iklimshunoslik va issiklik texnikasi, yoruglik texnikasi, akustika bulimlardan iborat:

Issiklik texnikasi bino va uning kismlarida issiklik energiyasining xarakatini va suv buglaridan tashkil topgan massa almashinish jarayonlarini urganadi. YA’ni bir tomondan bino ichida insonning yashashi va muayyan faoliyati uchun maksadga muvofik bulgan ichki xavo xaroratini va namlikni yaratish bulsa, ikkinchi tomondan bino kismlarini uzok muddatga xizmat kilishini ta’minlash uchun sharoit yaratishdir.

Qurilish iqlimoti sohasida hududlar landshafti va iqlimining asosiy tavsiflari va parametrlari. Binolarni loyihalash uchun fizik-geologik ma’lumotlar:

Quyosh radiatsiyasi, harorat, namlik va shamol rejimlari. Fizikaviy geologik ma’lumotlar. Iqlimning bino hajmiy-rejaviy va konstruktiv echimiga ta’siri. Iqlim bo‘yicha me’eriy hujjatlardan(KMK) foydalanish. Issiqlik texnikasi sohasida qurilish materiallarining issiqlik texnikaviy xususiyatlari; bino to‘siqlarida issiqlik oqimi harakatining nazariy asoslari; issiqlik texnikaviy nuqtai nazardan bino to‘siq konstruksiyalarini yoz va qish sharoitlarini hisobga olib loyihalash; binolar konstruksiyalarining namlik rejimlarini baholash. Tabiiy yoritilganlik sohasida yorug‘likning fizikaviy tabiati, binolarda yoritilganlik miqdorini me’yorlash asoslari; binolar tabiiy yoritilganligini ta’minlovchi konstruksiyalar(deraza, fonar)ni loyihalash asoslari, binolarda quyosh radiatsiyasini tartibga solish vositalarini loyihalash asoslari. Akustika sohasida tovushning fizik va fiziologik xususiyatlari; bino xonalarining maqsadga muvofiq akustikasini ta’minlash; binolarni shovqindan himoyalash kabi bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlarini ta’minlash lozim bo‘ladi.

YOruglik texnikasi binolar ichida tabiiy yoruglik maydonini vujudga keltirish va bu maydonning inson faoliyatiga ta’sirini urganadi. Asosiy maksad xonalar ichida insonning muayyan kurish faoliyatiga mos keladigan tabiiy yoritilganlikni xosil kilish va tejamkor tabiiy yoritish tizimlalari [ derazalar ] ni loyixalashga asoslangan.

Akustika bino ichida va uning kurilmalarida tovush tulkinlarining tarkalish konuniyatlarini urganadi. Akustika ikkita kismga bulib urganiladi. me’moriy akustika va kurilish akustikasi(shovkinlarga karshi kurashning arxitekturaviy va konstruktiv choralari.)

1 Me’moriy akustika xona ichida insonning anik eshitishini ta’minlaydigan tovush maydonini yaratish konuniyatlarini urganadi.

23. 
    Kurilish akustikasi xonalar ichini shovkindan ximoyalash konuniyatlarini urganadi. Me’moriy akustika zal tipidagi bino va inshootlarni loyixa qilishda ularni
    

akustikasini, konstruksiyalarini tovush o‘tkazmaslik xususiyatlarini, xavo shovqinidan
t ovush izolyasiyasi indeksini, shovqinga qarshi ayrim tadbirlarni aniqlashni muxandislik xisoblarini o‘rgatish bilan birgalikda, xajmiy-rejaviy va konstruktiv echimlar asosida shaxar, yashash massivi va binolarni shovqindan ximoya qilishni texnik tadbirlari bilan tanishtiradi. Zal tipidagi binolarni akustikasi, uning xajmiga, xajmiy-rejaviy echimiga, me’moriy shakliga va ichki sirtini me’moriy-badiiy pardoz jixozlariga xam bog‘liq. Auditoriya, majlislar, sirk, konsert, teart va kino zallarida tovushni aniq a tiniq eshitish uchun, bu turdagi binolarni loyixa qilishda mo‘‘tadil akustik sharoit yaratish talab etiladi. SHu sababli bu tipdagi binolarni akustikasini vaqtini muxandislik xisoblarini bajarish kerak.