1-Amaliy mashug’ulot. Kanallarning gidravlik hisobi

1-Amaliy mashug’ulot. Kanallarning gidravlik hisobi
Kanaldagi suv sarfining suv chuqurligiga mos ravishda o’zgarish grafigiga kanalning ish xarakteristikasi deyiladi. Bu grafikni tuzish uchun suv chuqurligiga – h – bir nechta qiymatlar berib, ularga mos bo’lgan suv sarflarini tekis harakatning asosiy tenglamasidan aniqlaymiz:
.
Bu yerda:
– tirik (harakatdagi) kesim yuzasi, m²;
b, m – kanal tubining kengligi va qiyalik koeffisienti;
C– SHezi koeffisienti, m^0,5/s;
– gidravlik radius, m;
- xo’llangan perimetr;
i – kanal tubining nishabligi.
SHezi koeffisientini Manning formulasi bilan aniqlash mumkin:
shuni alohida qayd etish kerakki, SHezi koeffisienti tajriba asosida aniqlanadi:

bu formulada n - g’adur-budurlik koeffisienti.
Berilgan:
Q_MK= 32m³/s
Q_T-1= 11.5 Q _T-1=20.5m³/s
n=0.021
b=6.5m
i=0.0002
m=1.5
h_T-1 – ?
Kanal uchun berilgan gidravlik element qiymatlari b, m, n, i – dan foydalanib, kanaldagi xar bir qabul qilingan suv chuqurligi qiymatiga mos keladigan suv sarflarni aniqlab, 1- jadvalga tushiramiz





1 – jadval

h,(m)	, (m^2)	, (m)	R,(m)	C,(m^0,5/s)	Q,(m^3/c)
0,25	1,72	7.4	0,231	39,16	0,46
1	7,5	9,605	0,781	47,97	4,49
1,87	16,46	12,742	1,292	52,18	13,81
2	18	13,211	1,362	52,64	15,64

Jadvaldagi ma’lumotlar asosida - kanal ish xarakteristikasi grafigini chizamiz. Bu grafikdan berilgan sarfga mos keluvchi chuqurlik qiymati tanlanadi.

1-rasm. T-1 kanalining ishchi xarakteristikasi.

Suvning chuqurligi – h₀- ning qiymatlari tanlanganda, hosil bo’lgan Q – sarflarning qiymatlari berilgan qiymatidan kichik va katta sonlar bo’lishi zarur.
Javob: h_T-1= 1.86m