Ўзсср олий ва ўрта махсус таълим министрлиги

ва 
у
ҳақида
маълумот берилган бўлиб, 
х
ни топиш керак бўлса, бундай ма-
сала 
тескари масала
дейилади. Одатда, тескари масалани ечиш
анча мураккабдир. Бу масалалар ҳар доим ҳам аниқ ечилавер-
майди. Бундай ҳолларда ҳисоблаш математикасига мурожаат
қилинади.
Баъзан масалани аниқ ечиш ҳам мумкин, лекин классик
математика методлари билан керакли сонли қиймат олиш учун
ж уда кўп ҳисоблашлар талаб қилинади. Шунинг учун ҳам ҳи-
соблаш математикаси зиммасига конкрет масалаларни ечиш
учуи оқилона ва тежамкор методлар ишлаб чиқиш юкланадп
(масалан, чизиқли алгебраик тенгламалар системасини ечишда
Крамер формулаларига нисбатан Гаусс методи анча тежамкор
методдир).
Ҳисоолаш математихасида юқоритаги масалаларни ҳал қилиш-
нинг асосий моҳияти /Ҳ, 
фазоларни ва 
А
операторни 
ҳисоб-
лаш учун қулай бўлган. мос равишда бошқа /Ҳ , Ҳ 2 фазолар ва
А
оператор билан алмаштиришдан иборатдир. Баъзан фақат /Ҳ ва
7
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

■•$?2
фазолар ёки фақатгина улардан бирортасини, баъзан эса фақат
Л
операторни алмаштириш кифоядир. Бу алмаштиришлар шундай
«бажарилиши керақки, натижада ҳосил бўлган янги
у = А х ( х ^ к и УЬХз)
шасаланинг ечими бирор маънода берилган 
(1); масаланинг
«ечимига яқин бўлсин ва бу ечимни нисбатан кўп меҳнат сарф-
•ламасдан топиш мумкин бўлсин.
Бунга мисол сифатида шуни кўрсатиш мумкинки, одатда
шатематик физика тенгламалари у ёки бу структурага эга бўл-