Ўзсср олий ва ўрта махсус таълим министрлиги

масалаларни амалда ечиш ж уда катта ҳисоблашларни талаб
қилади. Ҳозирги вақтда бу масалаларни ечиш учун ж уда кўп
методлар яратилган ва уларни такомиллаштириш устида ж а-
дал ишлар олиб борилмоқда.
Чизиқли алгебраик тенгламаларни 
ечиш 
асосан 
ик ки—■
аниқ
ва 
итерацион методларга
бўлинади.
Аниқ метод деганда шундай метод тушуниладики, унинг ёр-
дамида чекли миқдордаги арифметик амалларни аниқ бажариш
натижасида масаланинг аниқ ечимини топиш мумкин. Ҳаммага
маълум бўлган Крамер қоидаси аниқ методга мисол бўла ола-
ди. Лекин Крамер қоидаси 
одатда, 
амалда 
ишлатилмайди,
чунки бу метод билан л-тартибли чизиқли алгебраик тенглама-
лар системасини ечиш учун 
п I п2
тартибдаги арифметик амал-
ларни бажариш керак. Бу ниҳоятда катга сон бўлиб, бу қоида
билан ҳатто 
п —
 30 тартибли системани ечиш учун ҳам ҳозирда
мавж уд бўлган ЭҲМлар ҳам ожизлик қилади.
Биз бу бобда ҳисоблаш учун тежамли бўлган бир нечта
80
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

впиқ методларни кўриб чиқамиз. Буларнинг кўпчилиги ном аъ-
лумларни кетма-кет йўқотиш ғоясига асосланган.
Итерацион методлар шу билан характерланадики, чизиқли,
алгебраик тенгламалар системасининг ечими кетма-кет яқин-
лашишларнинг лимитидек топилади.
Итерацион методларни қўллаётганда фақат уларнинг яқин-
лашишларигина эмас, балки яқинлашишларнинг тезлиги ҳам
катта аҳамиятга эгадир.
Бу маънода ҳар бир итерацион метод универсал бўлавер-