Áziz oqıwshılar! Sizler informatika páni, informaciya hám infor

úzliksiz
tásir 
etetuǵınlıǵı belgili. Sonday-aq, insannıń sanasına átirapımızdaǵı zat-
lardıń nur járdeminde kóz receptorları hám nerv kanalları arqalı; 
átiraptaǵı sestiń hawa járdeminde qulaq receptorları hám nerv
kanalları arqalı tásir etetuǵınlıǵın aytıwǵa boladı. Informaciya deregi 
sıpatında tek barabannıń dawısı qaralatuǵın bolsa, ol jaǵdayda qulaq 
receptorları hám nerv kanalları arqalı insan sanasına 
úzlikli
(yaǵnıy, 
úziliske iye) informaciya jetip keledi.
Demek, insan barlıqtıń bir bólegi bolǵanı ushın bárqulla onıń 
tásirin sezip turadı. Bul tásirdi túrli signal (ses, jaqtılıq, elektomagnit, 
nerv hám basqa)lar kórinisinde qabıl etemiz. Insanǵa 
úzliksiz
tásir 
etip turıwshı informaciyalar 
analog informaciyalar
dep ataladı. Hawa 
rayı jaǵdayı yaki waqıt úzliksiz informaciyaǵa mısal bola aladı. 
Insan analog informaciyalardı qayta islew ushın onıń bir bólegin 
ajıratıp aladı hám talqılaydı. Talqılaw procesinde informaciyalardı 
qayta islew ushın qolay bolǵan kóriniske ótkeriledi. Bunda insan 
hár qıylı belgilerden paydalanadı. Mısalı, sizge belgili bolǵan álipbe 
háripleri insanǵa túsinikli bolǵan seslerdi, nota belgileri bolsa 
muzıkalıq seslerdi ańlatadı. Bul belgiler járdeminde insanǵa esitilip 
atırǵan sózler yaki muzıkanı qaǵazǵa túsiriw ańsat boladı. Demek, 
insan informaciyalardı qayta islew ushın onı úzlikli kóriniske 
ótkeredi eken. Informaciyalardıń usı sıyaqlı 
úzlikli
kórinisi 
diskret 
informaciyalar
dep ataladı.
Insan tárepinen islep shıǵarılǵan qurılmalar ishinde analog 
informaciyalar menen isleytuǵınları da, diskret informaciyalar menen 
isleytuǵınları da bar. Diskret informaciyalardan eń kóp tarqalǵanı 
cifrlı informaciyalar boladı, yaǵnıy úzliksiz informaciyanıń cifrlar 
arqalı kórsetilgen túri. Analog signallar menen isleytuǵın qurılmalar