103
MUSTAQIL O’ZBEKISTONDA TARIX FALSAFASI
Reja
1.
O’zbekiston – umumsayyoraviy tarixiy jarayonning faol sub’ekti.
2.
Iqtisodiy sohada tarkibiy o’zgarishlar
3.
Demokratiya haqida mulohazalar. Demokratiyaning siyosiy
madaniyati
4.
Jamiyatni erkinlashtirishning «o’zbek modeli». Demokratiyaning
yangi davri
5.
Tarixiy xotirani tiklash va yangi tarixni yaratish. Tarixni xolsona
o’rganish masalasi.
6.
Milliy o’zlikni anglashda tarixni tutgan o’rni.
7.
Tarix va milliy tafakkurning shakllanishi.
8.
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar.
XX asrning so’nggi o’n yilligi insoniyat tarixida yangi davrni boshlab berdi.
Totalitarizm, ma’muriy-buyruqbozlik va zo’ravonlik g’oyalariga tayangan
sotsializm barbod bo’ldi. G’ayriinsoniy goyalar tashviqotchisi bo’lgan
kommunizm mafkurasi inqirozga uchrab, mustamlakachilikning so’nggi
qo’rgonlari quladi. Bashariyat takdirvda inson va jamiyatni
ozod etishning yangi
bosqichi, yalpi yangilanishlar jarayoni boshlandi. Bunday tarixiy o’zgarishlar
dunyo iqtisodiy, ma’naviy hamda ijtimoiy-siyosiy jarayonlarining ilgari misli
ko’rilmagan keng miqyosli yangila-nishlar pallasiga kirganliganing ravshan
ifodasidir.
Umumjahoniy yangilanishlar jarayoni avval muayyan mamlakat, keyin bir
guruh
davlatlar, oxir-oqibatda barcha mamlakatlar taqdiriga, jamiyatlar va
jamoalar, alohida insonlar hayotiga bevosita va bilvosita ta’sir ko’rsata boshladi.
Dunyo yangilanishlari jarayoniga har bir davlat o’z taraqqiyot ko’lami, ilmiy-
ma’rifiy va ma’naviy saviyasi, kamoloti darajasidan kelib chiqqan holda qo’shila
boshladi.
O’zbekiston umumplanetar o’zgarishlar jarayonlari oqimida o’zining
betakror
ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy yangilanishlari dasturiga ega bo’lgan
mamlakat sifatida o’ziga xos va o’ziga mos mavqe egalladi. Yangi tsivilizatsiya
va insoniyat taraqqiyotiga kuchli ta’sir o’tkazishga qodir bo’lgan davlat sifatida
o’zining keng imkoniyatlarini namoyon eta boshladi.
O’zbekistonda amalga oshirilgan favqulodda keng ko’lamdagi ishlar
hozirgi zamon jahon tsivilizatsiyasi bilan mushtarak ekanligi alohida qayd
etilishi lozim.
O’zbekistonda milliy, regional va umumplanetar mo’ljallar
doirasida izchil
va tadrijiy kechayotgan yalpi o’zgarishlarni o’z vaqtida o’rganish, amalga
oshirilayotgan ijtimoiy-siyosiy jarayonlarni tahlil etish, baholash hamda ilmiy-
nazariy umumlashmalar qilish asnosida bu jarayonlarni maqsadli boshqarish
O’zbekistondagi yangilanishlar rivoji o’ziga xos kechayotganligini ifoda etadi.
Ijtimoiy-iqtisodiy, ma’naviy hayotni
maqsadli takomillashtirish, bu muhitni
umuminsoniy va milliy tamoyillar uyg’unligi ruhida rivojlantirish, siyosiy
plyuralizmga shart-sharoitlar yaratish, liberalizm
muhitini har tomonlama
104
kengaytirishga da’vat etish orqali mamlakatimizda yalpi yangilanishlar jarayoni
boshlanishiga nazariy poydevor qo’yidtsi. Davlat tuzumi, jamiyat qurilishi va
shaxs ma’naviy dunyosini tubdan isloh qilish yangilangan davlat, o’zgargan
jamiyat va komil shaxsni yaratish imkonini berdi. Davlat,
jamiyat va shaxsni
yangilash jarayonlari, bu jarayonlarni maqsadli boshqarish nechog’li aqliy
shijoat, dono siyosat hamda matonatni talab etganligiga bugungi kunda amin
bo’lib turibmiz. Zero, bu boshqaruv sermashaqqat va murakkab kechuvchi
ijtimoiy-siyosiy
voqealar, mafkuraviy ta’sir va tazyiqlar, maxsus yuzaga
keltirilgan moddiy-moliyaviy tangliklar holatlari sharoitida amalga oshirildi.
O’zbekiston yalpi yangilanishlar jarayonini ikki o’zaro uzviy
bog’langan yo’nalishlarda amalga oshirishga kirishdi.
Do'stlaringiz bilan baham: