Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

қилмаѐтган бир кишини кўриб қолди. Ҳалиги киши намозини тугатганидан кейин Ҳузайфа 
унга: “Сен намоз ўқимадинг!” деди. Ўйлашимча: “Агар ўлсанг, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам суннатларидан бошқа йўлда ўлган бўласан”, деб айтди (Бухорий ривоят қилган). 
Бу ривоятдан олинадиган хулосалар: 
1. Намозда рукуъни, саждани мукаммал қилиш зарурлиги. 

---

29 
2. Рукуъ билан саждани тўкис адо этмаган одам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам 
миллатларидан бошқа миллатда бўлиши. Яъни, намозни пала-партиш ўқиш Ислом умматига хос иш 
эмас. 
3. Бирон киши намозда ѐки бошқа ибодатларда хатога йўл қўйса, билганлар уни тузатиб 
қўйиши, шариат ҳукмини ўргатиши яхши экани. 
ّْيِرْدَبْلا ٍدوُعْسَم ِبَِأ ْنَع
ُىْهَع ُللا َيِضَر
َؿ َق
:
ِللا ُؿوُسَر َؿ َق
ُللا ىَّلَص
َ َّلَسَس ِىْهَلَع 
: 
َل 
َلَص ُ ِزُْتُ
َّتََّح ِلُجَّرلا ُة
ِدوَُُّسلاَس ِعوُكُّرلا ِفِ ُوَرْمَظ َ هِوُي
. 
.ٌحهِحَص ُوُدَهَسَس ُّ ِنِاَرَػبَّطلاَس ُدَْحَْأَس ِنَهُّسلا ُب َحْصَأ ُواَسَر
Абу Масъуд Бадрий розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: 
“Киши рукуъда, саждада белини тўғри тутиб турмагунича намози дуруст бўлмайди” (“Сунан” 
соҳиблари, Аҳмад, Табароний ривоят қилган). 
Жумҳур уламолар, жумладан, Молик, Шофеий, Аҳмад, ҳанафийлардан Абу Юсуф наздида 
рукуъ билан саждани хотиржам тарзда қилиш фарздир. Таҳовий зикр этишича, Абу Ҳанифа 
раҳматуллоҳи алайҳ, у кишининг икки шогирди наздида ҳам рукуъни, саждани хотиржам суратда 
бажариш фарз ҳисобланади
59
. 
ْهَع ََ َعَػت ُىَّللا َيِضَر ّْيِرَعْشَلا ِىَّللا ِدْبَع ِبَِأ ْنَع
ُى
َّفَأ
ًلُجَر ىَأَر َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ِىَّللا َؿوُسَر
َل 
ُىَعوُكُر َّ ِتُي
ِل َح ىَلَع اَذَي َت َم ْوَل :َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ِىَّللا ُؿوُسَر َؿ َوَػف يّْلَصُي َوُيَس ِوِدوَُُس ِفِ ُرُوْػهَػي
ِةَّلِم ِْيرَغ ىَلَع َت َم ِوِذَي ِى
َل يِذَّلا ُلَثَم :َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ِىَّللا ُؿوُسَر َؿ َق َُّثُ َ َّلَسَس ِىْهَلَع ُىَّللا ىَّلَص ٍدَّمَُمُ
ُلَثَم ِوِدوَُُس ِفِ ُرُوْػهَػيس ُىَعوُكُر ُّ ِتُي
َل ِف َتَرْمَّتلاَس َةَرْمَّتلا ُلُكْأَي ِعِئ َْْا
ًئْهَش ُىْهَع ِف َهِهْغُػي
َر .
َس ُوا
َّطلا
َػب َر
ُِّنِا
ِفِ
ْلا 
َك ِب
ِير
.ٌنَسَح ُوُدَهَسَس
Абу Абдуллоҳ Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу