Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

47-САБАБ. НАБИЙ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВА САЛЛАМ НАМОЗДА 
ҚАНДАЙ ХУШУЪ ҚИЛГАНЛАРИНИ БИЛИШ 
Хушуъ қилувчилар имоми Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намозда қай ҳолатда 
турганларини, у зот ибодатлари қандай бўлганини ўқиб-ўрганиш ҳам инсонни хушуъга ундайди, 
қалбида ғайрат-шижоат ўтини ѐқади. 
َؿ َق ِىهِبَأ ْنَع ٍؼّْرَطُم ْنَع
:
ُللا ىَّلَص َِّبَِّهلا ُتْهَػتَأ
ِىِفْوََِْس يّْلَصُي َوُيَس َ َّلَسَس ِىْهَلَع 
يِكْبَػي ِنِْعَػي ِلَجْرِمْلا ِزيِزَأَك ٌزيِزَأ
.
.ٌحهِحَص ُوُدَهَسَس ُدَْحَْأَس ُّيِئ َسَّهلا ُواَسَر
218
Абу Довуд, Ибн Можа, Аҳмад ривоят қилган. Ривоят санади саҳиҳ. 
219
Муслим, Насоий, Аҳмад ривоят қилган. 
220
Фойда бермайдиган илмдан, хушуъ қилмайдиган қалбдан паноҳ сўралиши кетма-кет келиши шуни англатади, 
хушуъ пайдо қиладиган илмгина манфаатлидир (Манба: Муновий, “Файзул қодир”). 
221
Манба: Ободий, “Авнул маъбуд”. 
222
Манба: Ободий, “Авнул маъбуд”. 

---

104 
Мутарриф отасидан ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдиларига 
борсам намоз ўқиѐтган эканлар. Йиғлаганлари учун ичларидан худди қозоннинг биқирлашига 
ўхшаш овоз эшитиларди” (Насоий, Аҳмад ривоят қилган. Ривоят санади саҳиҳ). 
Пайғамбаримиз алайҳиссалом намозни хушуъ билан ўқирдилар. Қироат вақтида қалблари эриб, 
кўзларидан дув-дув ѐш тўкиларди. Лекин у зот овозларини баланд кўтариб йиғламаганлар. Кўзларидан 
ѐш қалқиганда сув биқирлаб қайнашига ўхшаш овоз эшитиларди. Расули акрам баъзида маййитга 
ачинганларидан, айрим ҳолларда умматларини ўйлаб, гоҳида Аллоҳ таолодан қўрқиб, гоҳида Қуръон 
эшитиб йиғлаганлар
223
. 
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам намоз нақадар улуғ ибодат эканини яхши билганлар, 
хушуъ-хузуъ билан намоз ўқишни бошқаларга ўргатганлар. У зот таълимларини олган саҳобалар 
ичидан намозни қойилмақом ўқийдиган обидлар етишиб чиққан. Уларнинг бу салоҳияти тобеинларга, 
кейин табаа тобеинларга мерос бўлиб ўтган. 
َع ْن
ُع
َػب ْه ِد
ْب
ِن
ُع
َم ٍْير
َأ َّن
ُى َق
َؿ 
ِل
َع ِئ 
َِ َة
َر
ِض
َي 
ُللا
َع
ْػه َم 
: 
َأ
ْخ
ِِبْ
َهي
ِب
َأ ْع
ََ
َب
َش
ْي ٍء
َر َأ ْي
ِت ِى
ِم
ْن 
َر ُس
ِؿو
ِللا
َص َّل
ُللا ى
َع َل
ْه ِى 
َس َس
َّل َ 
َق
َؿ 
: 
َف َس
َك َت
ْت
َُّثُ
َق
َل 
ْت
: 
َل َّم
َك
َف 
َل ْػه
َل ٌة
َم
ْن 
ا َّلل
َه
ِلَ 
َق 
َؿ 
: 
َي
َع
ِئ 
َِ 
ُة 
َذ ِر
ِنِي
َأ َػت
َع َّب
ُد 
َّللا
ْػه َل َة
ِل َر
ّْبِ
ُػق ْل
ُت
: 
َس
ِللا
ِإ
ّْنِ
ُأ 
ِح
ُّب
ُػق ْر َب
َك
َس ُأ
ِح
ُّب
َم
َؾَّرَس
َق
َل 
ْت
: 
َػف َو
َـ
َػف َت
َط
َّم َر
َُّثُ 
َق َـ 
ُي
َص ّْل
َق ي
َل 
ْت
: 
َػف َل
ْ
َػي َز
ْؿ 
َػي ْب
ِك
َح ي
َّتَّ
َب 
َّل 
ِح
َْ ُر
ُو َق
َل 
ْت
:
َس َك
َف 
َج
ِل 
ًس
َػف
َل ْ
َػي َز
ْؿ
َػي ْب
ِك
َص ي
َّل
ُللا ى
َع َل
ْه ِى 
َس َس
َّل َ 
َح
َّتَّ
َب 
َّل 
ِْلْ َه 
ُت ُى
َق
َل 
ْت
: 
َُّثُ
َب
َك
َح ى
َّتَّ
َب 
َّل 
َلا
ْر
ُض
َف
ََ
َء
ِب
َل
ٌؿ
ُػي َؤ
ّْذ ُن 
ُى 
ِب
َّصل 
َل ِة
َػف َل
َّم
َر
ُوج 
َػي ْب
ِك
َق ي
َؿ 
: 
َي
َر
ُس
َؿو
ِللا
َػت ْب
ِك
َس ي
َق ْد
َغ
َف َر 
ُللا
َل
َك
َم
َػت َو
َّد َـ
ِم
ْن 
َذ ْن ِب
َك
َس َم
َت
َأ
َّخ
َر َق
َؿ 
: 
َأ َف
َل 
َأ
ُك
ُفو
َع ْب
ًد
َش ا
ُك
ًرو
َل ا
َو ْد
ُػن ّْ
ز َل
ْت
َع َل
َّي 
َّللا
ْػه َل َة
َيج
ٌة 
َس ْي
ٌل 
ِل َم
ْن 
َػق َر َأ
َي
َس
َْلَ 
َػي َػت َف
َّك
ْر 
ِف
َمه 
: 
ِإ َّف
ِفِ
َخ 
ْل ِق
َّسلا
َم َو
ِتا
َس
َلا
ْر
ِض
َيلآا
ُة
ُك ُّل
َم .
َر َس
ُوا 
ْبا ُن
ِح 
َّب
َف 
ُوُدَهَسَس
.ٌحهِحَص
Ривоят қилинишича, Убайд ибн Умайр исмли киши Оиша онамизга: “Бизга Расулуллоҳ 
соллаллоҳу алайҳи ва салламдан кўрганингиз энг ажойиб воқеани айтиб беринг!” деди. Шунда 
Оиша онамиз бироз сукут сақлаб, кейин: “Тунларнинг бирида у зот: “Эй Оиша, мени холи 
қолдир. Бу кеча Парвардигоримга ибодат қилмоқчиман!” дедилар. Мен: “Аллоҳга қасамки, 
сизга яқин бўлгим келади. Сизни хурсанд қиладиган нарсадан мен ҳам қувонаман”, дедим. 
Шунда у зот таҳорат олиб намоз ўқишни бошладилар. Йиғлайверганларидан қўйнилари жиққа