Зиёвуддин Раҳим Дилдаги гаплар СЎзбоши

ОЛИМНИНГ ИЛМИЙ МЕРОСИ 
Алихонтўра Соғуний (Аллоҳ у кишини раҳматига олсин!) ҳаётлик чоғида қанча дарслар, 
суҳбатлар бўлгандир. Катта ёшлилар билмаса, кейинги авлод вакиллари у кишининг оғзаки 
мавъизаларидан бехабар. Қўлимизда “Тарихи Муҳаммадий”, “Тур­кистон қайғуси” каби китоблар бор. 
Уларни ўқиб манфаат оламиз. Бу билан муаллифга ажр-савоб бориб туради. 
Турмушнинг икир-чикирлари, майда нарсалари ўткинчи. Инсондан фойдали илм, солиҳ 
фарзандлар, қудуқ қазиш, масжид ёки кўприк қуриш, китоб совға қилиш каби эзгу амаллар қолади. Ким 

---

шундай ишларни қилса, юраги уришдан тўхтагани билан номаи аъмолига тинимсиз савоб ёзилиб 
туради. 
СЎЗ ВА АМАЛ МУВОЗАНАТИ 
Гап кўп-у, амал кам. Панд-насиҳат кўп-у, ундан ибратланиш, айтилган гапга эътибор бериш оз. 
Қоп-қоп қуруқ гапдан битта эзгу иш яхши. 
САВОЛ БЕРИШ УЧУН ҲАМ ИЛМ КЕРАК 
Аслида саволни билмаган одам беради. Лекин савол бериш учун ҳам маълум маънода илм керак. 
ИЛМ ЁЗИЛСАГИНА ЭЪТИБОРЛИДИР 
Ҳар қандай маълумот ёки фикр ёзилмагунича, яъни китоб ҳолида нашр этилмагунича илм 
сифатида қабул қилинмайди. Айниқса, ҳозирги замонда. Масалан, фалон китобнинг фалон бетида 
шундай де­йилган, деб ҳужжат келтирилади. Лекин фалон маърузанинг фалон дақиқасида шундай 
дейилган, деб айтилмайди. Китоб – илм манбаи. Илм китобдан олинади. Маърузалар ҳам китоб 
асосида тайёрланади. 
ОСОН ЭГАЛЛАНГАН ИЛМ 
Осон қўлга киритилган бойлик осон йўқотилади. Енгил ўрганилган илмнинг унутилиши ҳам 
енгил бўлади. 
ҲЕЧ КИМ ЎЗ-ЎЗИДАН ОЛИМ БЎЛИБ ҚОЛМАЙДИ 
Ҳар бир олим ортида меҳрибон ота-она, жонкуяр устозлар, сахий инсонлар туради. Ҳеч ким ўз-
ўзидан олим бўлиб қолмайди. 
МУНОСИБЛИК ҲИССИ 
“Бухорий ва Термизий – бизнинг бобомиз”, деб кўкрак керамиз. Аммо, бу муҳтарам зотлар 
китобини биз эмас, мисрликлар, туркияликлар, малайзияликлар мунтазам дарс қилиб ўрганса, илмий 
давралар ташкил этса, Бухорий ва Термизийга биздан кўра улар ҳақлироқ бўлади. Чунки, илмий меросда 
насл-насаби, миллати ёки юрти бир эканининг ҳеч қандай аҳамияти йўқ.