Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

“... ва 
(сиғиниш учун)
тиклаб қўйилган бутларга атаб сўйилган ҳайвонлар 
(гўштини истеъмол 
қилиш ҳаром қилинди)
”
(“Моида” сураси, 3-оят).
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“ 
“Аллоҳ номи зикр қилинмаган нарсалардан еманг! Зотан, бу 
(иш)
 итоатсизликдир”
(“Анъом” 
сураси, 121-оят).
4. Улар ўзларича айрим таомларни, экин-тикинларни, чорва молларидан ҳам маълум қисмини 
санамларига атаб, қурбонликнинг бир турини амалга оширардилар. Қизиғи шундаки, Аллоҳга ҳам 
юқоридагилардан бир қисмини ажратиб қўйиб, кейин кўпинча қайсидир сабаб билан шу ҳиссани ҳам 
санамларига бағишлаб юбораверардилар. Бироқ санамларига ажратилган насибани ҳеч қачон Аллоҳга 
атамасдилар. Бу ҳақида Каломуллоҳда шундай дейилган: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“ 
40
Манба: Сафиюрраҳмон Муборакфурий, “Ар-раҳиқул махтум”. 

---

121 
“
(Мушриклар)
Аллоҳ учун Унинг Ўзи яратган экин ва чорвалардан бир улуш ажратиб, 
ўзларича: “Бу Аллоҳ учун, бу 
(қолгани)
 шерикларимиз – бутларимиз учун”, дедилар. Энди бутлари 
учун бўлган улуш Аллоҳ 
(улушига)
қўшилмайди. Аллоҳ учун бўлган улуш эса бутлариникига 
қўшилаверади. Нақадар ёмон ҳукм чиқарадилар-а!”
(“Анъом” сураси, 136-оят). 
5. Экинларни, чорваларни ҳам назр қилиб, ўзларича санамларга қурбат ҳосил қилган бўлардилар 
(Қаранг: “Анъом” сураси, 138-оят). 
6. Уларнинг яна бир одати баҳира, соиба, васила, ҳомийларни жорий этиш бўлди (Қаранг: “Моида” 
сураси, 103-оят; “Анъом” сураси, 139-оят). 
Саид ибн Мусайяб айтади: “Баҳира – сути фақат бутларга аталган, ҳеч ким соғиши мумкин 
бўлмаган туя, соиба – илоҳларга атаб қўйиб юборилган, устига юк ортилмайдиган туя, васила – кетма-кет 
иккита урғочи бўталоқ туққан туя. Уни ҳам бутларга атаб қўйиб юборишарди. Ҳомий – пуштидан ўнта 
бўталоқ туғилган эркак туя. Уни ҳам – ўз ишини қилиб бўлган деб ҳисоблаб – бутларга атаб қўйиб 
юборишарди”. 
Юқорида номи зикр этилган ҳайвонларга бошқача изоҳлар ҳам берилган. 
Араблар бу ишларни санамлар учун қилишар экан, “Улар бизни Аллоҳга яқинлаштиради”, деган 
эътиқодда бўлишган. 
Имом Бухорий “Саҳиҳ”да ривоят қилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Амр ибн 
Луҳайни жаҳаннамда ичакларини судраб юрган ҳолида кўрганлар. Чунки у Иброҳим алайҳиссалом 
динини энг биринчи бўлиб ўзгартирган, бутларни ўрнатган, бидъат-хурофотларни, ботил маросимларни 
ўйлаб топган кимсадир
41
.