ÓzbekstAn tAriYxÍ

-§. Mawarawnnahr hám Xorasandaǵı siyasiy jaǵday

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 74

Bog'liq
Ozb tarix 8-kl

2-§. Mawarawnnahr hám Xorasandaǵı siyasiy jaǵday

sizge vii klass «ózbekstan tariyxı»

sabaqlıǵınan belgili, amir temur qaytıs

bolǵannan soń taxt ushın alıp barılǵan

gúresler nátiyjesinde onıń genje ulı shahrux Mırza jeńiske eristi.

shahrux Mırza dáwirinde temuriyler saltanatı ámelde eki ǵárezsiz

mámleketke bólip basqarıldı. olardıń biri Xorasan (paytaxtı gerat),

ekinshisi bolsa Mawarawnnahr (paytaxtı samarqand) mámleketleri edi.

Xorasanda shahrux Mırza, Mawarawnnahrda balası Mırza Ulıǵbek

húkimdarlıq etti.

Mırza Ulıǵbektiń óliminen soń Mawarawnnahrda taxt ushın óz ara

gúres kúsheydi. Bul gúreste 1451-jılı Miranshahtıń aqlıǵı sultan abu

said Mırza abulxayırxan járdeminde jeńiske eristi.

1458-jılı Xorasan húkimdarı abulqasım Babur qaytıs bolǵannan

soń Xorasandı da iyeleydi. 1469-jılı abu said Mırza dáslep temuriyler

qaramaǵında bolǵan irannıń batıs bólimin iyelep alǵan aq quyınlılarǵa

qarsı gúreste qaytıs boldı. Bunnan soń Mawarawnnahr onıń ulları

húkimdar bolǵan ámelde úsh ǵárezsiz mámleketke bólinip ketti.

sonday-aq, samarqandta sultan axmed, ferǵanada omarshayx Mırza,

gisar, Xuttalon hám Badaxshanda sultan Maxmud Mırza húkimdarlıq

etti. solay bolsa da, sultan axmed rásmiy túrde Mawarawnnaxr

húkimdarı bolıp esaplanatuǵın edi. onıń dáwirinde xalıq tınıshlıq hám

abadanshılıqta jasadı.

onıń óliminen soń Mawarawnnahr taxtın inisi sultan Maxmud

Mırza, 1495-jılı bolsa balası Baysunǵur Mırza iyeledi. tez arada

Mawarawnnahr taxtı ushın gúreske ferǵana hákimi Babur Mırza da

qosıldı. ol 1497-jılı Baysunǵurdı qorǵanǵa jasırınıwǵa májbúr etti. Bul

waqıtta qala ishinde azıq-awqat jetispewshiligi júzege kelgenligi sebepli

Baysunǵur áskerleri arasında pıtırańqılıq júz berdi. Qamalǵa shıdawǵa

kózi jetpegen Baysunǵur túrkstanda (yasside) turǵan shaybaniyxannan

járdem soradı. shaybaniyxan qolaylı pursattan paydalanıp, tez arada

samarqandqa kelip, Baburdı albıratıp qoydı. Bunıń ústine Baburdıń

áskerleri suwıq bolǵanlıqtan dógerek-átiraptaǵı awıllarǵa tarqalıp ketken

edi. az sanlı ásker menen shaybaniyxanǵa qarsı keliw qáwipli edi.

lekin bunnan basqa jol da joq edi. Babur bar áskeri menen dushpanǵa

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 74