ÓzbekstAn tAriYxÍ

Xorezm hám 

Xorasannıń 

iyeleniwi

Etnikalıq procesler

http://eduportal.uz

---

16

Bul  waqıtta  iranda  shah  ismayıl  safaviy 

húkimdarlıq  etip  atırǵan  edi.  ol  óz  dáwiri 

ushın  úlken  hám  qúdiretli  armiya  dúze  aldı. 

ismayıl safaviy dúzgen saltanat tariyxta safaviyler mámleketi atı menen 

belgili.

shah  ismayıl  mámleketi  úlken  aymaqlardı  óz  ishine  alatuǵın  edi. 

Bul  mámlekettiń  bir  shegarası  Xorasan  menen,  ekinshi  shegarası  bolsa 

osmaniyler  mámleketi  menen  tutasqan  edi.  shah  ismayıl  baslıq  iran 

safaviyleriniń  Xorasanǵa  qısımı  barǵan  sayın  kúsheyip,  talawshılıq 

háreketleri háwij aldı. endi bul eki húkimdar ortasında urıs bolıwı anıq 

bolıp qaldı. 

aqırında,  1510-jılı  eki  húkimdar  áskerleri  soqlıǵıstı.  Marı  (házirgi 

túrkmenstan  aymaǵı)  jaqınında  bolǵan  sawashta  iran  áskerleri  jeńiske 

eristi. shaybaniyxan hám onıń áskerleri sawashta qaytıs boldı. Bul jeńis 

nátiyjesinde shah ismayıl pútkil Xorasandı iyeledi. 

Aylanba

  —  sawash  waqtında  dushpan  áskeriniń  qaptallarınan  aylanıp 

ótip, qorshap alıp soqqı beriw usılı.

• 

1500-jılı  —  Mawarawnnahrda  jańa  ózbek  mámleketi  —  shaybaniyler 

mámleketine tiykar salındı.

•  

1503-jılı — tashkent basıp alındı.

•  

1504-jılı — ferǵana basıp alındı.

•  

1505-jılı — Xorezm iyelendi.

• 1507-jılı

 — gerat iyelendi.

 

1.  shàybàniyxàn  hákimiyàtınıń  kúsheyiwine  sebep  bolǵàn  fàktorlàr  ne-

leden ibàràt?

2.  shàybàniyxànnıń  Màwàràwnnàhr  hám  Xoràsàndı  àńsàt  ǵana  iyelep 

àlıwınà neler tiykàrǵı sebep boldı?

3. shàh ismàyldıń jeńisi hàqqındà nelerdi bilip aldıńız?

4. elimizge deshti Qıpshaqtan hár túrli ózbek qáwimleriniń kóship keli-

winen keyin, etnikalıq process qalay ótti?