ÓzbekstAn tAriYxÍ

Xorasandaǵı 

siyasiy jaǵday

http://eduportal.uz

---

10

alisher  nawayı  tereń  isenim  bildirgen  Mómin  Mırzanıń  óltiriliwine 

eriskeninen  keyin  jáne  de  kúsheydi.  Qara  kúshlerdiń  maqseti  taxtqa 

Baysunǵurdı emes, onıń ógey inisi Muzaffar Xusayndi otırǵızıw edi.

Badiuzzaman  aqıllı  hám  isbilermen,  áskeriy  dárejesi  joqarı,  ádalatlı 

shahzada  edi.  ol  óz  sarayında  ilimpazlar,  shayırlar,  ulamalar,  kórkem 

óner  xızmetkerlerin  jıynap,  ánjumanlar  ótkeretuǵın  edi.  ózi  de  ǵázeller 

jazatuǵın  edi.  Ullı  alisher  nawayı  onıń  bul  pazıyletlerine  júdá  joqarı 

baha bergen.

Ákesi  sultan  Xusayn  Bayqaranıń  Muzaffar  Xusayn  Mırza  tárepinde 

bolıwı,  balası  Mómin  Mırzanıń  óltiriliwi  Badiuzzaman  hám  ákesi 

ortasında  urıs  keltirip  shıǵardı.  Urısta  Badiuzzaman  jeńildi.  óz  ara 

keskin  urıslar  nátiyjesinde  kelisim  dúzildi.  1506-jılı  sultan  Xusayn 

Bayqara  qaytıs  boldı.  sonnan  keyin  elde  qos  hákimiyatshılıq  júzege 

keldi.  Badiuzzaman  hám  Muzaffar  Xusaynler  bir  waqıttıń  ózinde 

húkimdar  dep  járiyalandı.  Bul  bolsa  awır  jaǵdaydaǵı  Xorasan 

mámleketin pıtırańqılıqqa alıp keldi.

temuriyler  saltanatında  baslanǵan  taxt  ushın  ayawsız  gúres 

aqıbetinde  saltanat  hálsiredi.  nátiyjede,  kópten  berli  temuriyler 

saltanatı  aymaqların  iyelewdi  óz  aldına  maqset  etken  Muhammed 

shaybaniyxannıń  Mawarawnnahr  hám  Xorasandı  iyelep  alıwı  ushın 

qolaylı sharayat júzege keldi.

• 

1447-jılı — Shahrux Mırza qaytıs boldı.

• 

1458-jılı  —  sultan  abu  said  Mırza  waqıtsha  bolsa  da  temuriyler 

saltanatın birlestirdi.

• 

1506-jılı  —  Xusayn  Bayqara  qaytıs  boldı.  Xorasanda  qos  hákimiyat-

shılıq júzege keldi.

1.  Mawarawnnahrda  temuriyler  húkimdarlıǵınıń  hálsirewine  ne  sebep 

boldı?

2.  Babur  Mırzanıń  siyasiy  gúres  maydanına  shıǵıwı  haqqında  nelerdi 

bilip aldıńız?

3.  Xorasanda temuriyler húkimdarlıǵınıń hálsirewine neler sebep boldı?

Mawarawnnahr  hám  Xorasandaǵı  siyasiy  jaǵdaydı  salıstırıń.  óz  ara 

uqsas  hám  ózine  tán  táreplerin  anıqlań  hám  de  olardı  jazba  túrde 

dizimge alıń.

http://eduportal.uz

---

11