|
Monoklonal antitel alıw ;
Insan mútajlikleri ushın áyyemgiorlarni alıw haywanlardı immunizatsiya etiwden baslanadı. Immunitet reakciyasınıń stimulyatorlari qatnasıwında antigen bir neshe ret kiritilgennen keyin, qan sarısuwında ayriqsha áyyemgiorlar toplandı. Áyyemgiorlar qan sarısuwın ammoniy sulfat, spirt, PEG hám basqa elementlar menen cho'ktirib, g-globulin fraktsiyasi formasında ajıratıp alınadı. Alınǵan áyyemgiorlar kóplegen pataslantıratuǵın beloklardı óz ishine aladı. Joqarı dárejede tazalanǵan áyyemgiorlar ion almasinuvi xromatografiyasi járdeminde ajratıladı.
Standart preparatlarni alıw júdá qıyın, sebebi olardıń quramı haywan túrine, onıń individual qásiyetlerine, immunizatsiya dáwirine hám basqa kem qadaǵalaw etiletuǵın faktorlarǵa baylanıslı. Usınıń menen birge, zamanagóy bioximiyalıq analiz ushın ayriqshalıq júdá zárúrli, yaǵnıy qan sarısuwı, ósimlik sherbeti hám ferment ortalıǵı sıyaqlı quramalı kóp komponentli ortalıqta berilgen elementtı ajıratıp alıw qábileti. Bul " antigen-áyyemgior" principine kóre tar ayriqsha tárzde óz-ara tásir etiwshi áyyemgiorlardan paydalanatuǵın immunokimyoviy usıldan paydalanǵande múmkin. Bunday analizdi ótkeriw ushın ulıwma birdey áyyemgiorlar talap etiledi, olardıń sintezi dástúriy usıllar menen qabıl etiliwi múmkin emes.
Mashqalanıń sheshimi 1975 jılda ingliz ilimpazları Georg Köhler hám Sezar Milshteyn tárepinen usınıs etilgen. Olar kletka gibridlerin - gibridomalarni alıw texnikasın islep shıqtılar. Gibridomalar immunizatsiya etilgen haywanlardan alınǵan limfocitlerdiń ın vitro egilgen suyek iligi miyelom kletkaları menen qosılıwı nátiyjesinde payda boladı.
Haywan immunizatsiya etiledi, tıshqanchaning denesine antigenning kiritiliwine juwapan, áyyemgior óndiriwshi B-limfocitler aktivlesedi. Bul kletkalar tek miyman kútiwshi organizmde jasawı múmkin, jasalma azıq ortalıǵına ótkerilgende olar o'ladi. Eger immun kletka o'simta kletkası menen biriksa, jasalma ortalıqta sheksiz yashay alatuǵın gibrid kletkalar payda boladı. Usınıń menen birge, olar áyyemgiorlarni sintez qılıw qábiletin saqlap qaladılar.
Arnawlı bir túrdegi áyyemgiorlarni sintez etiwshi gibridomalar selektiv ósiw ortalıǵında saylanadı. Keyin olar materiallıq suyıqlıqqa jaylastırıladı, olar ko'payadi hám kóplegen tiyisli kletkalardı (klon) payda etedi. Bunday klonlar monoklonal (MCA) dep atalatuǵın áyyemgiorlarni sintez etiwi múmkin. MCAlar dúzilisi hám ayriqshalıǵı boyınsha bir hil bolǵan hám sheksiz muǵdarda islep shıǵarılıwı múmkin bolǵan áyyemgiorlar bolıp tabıladı.
Áyyemgiorlarni alıwdıń taǵı bir usılı, payda bolǵan gibridomani tıshqanchaning qarın boslig'iga kirgiziwge tiykarlanǵan. Ol erda gibridoma ko'payadi hám astsit o'simtasining qáliplesiwine alıp keledi (qarın boslig'ini toldıratuǵın suyıqlıqta júziwshi kletkalar bólekleri). Bul tıshqanshadan ajıratılǵan assitik suyıqlıq áyyemgiorlarni óz ishine alǵan suspenziya bolıp tabıladı. MAB bolmaǵan kletkalar hám beloklar alıp taslanadı. Tiykarınan áyyemgiorlar menen kórsetilgen qalǵan material isletiledi. Bul usıl joqarı konsentrlangan áyyemgior preparatlarini alıw imkaniyatın beredi. Biraq ǵalabalıq islep shıǵarıw bir waqtıniń ózinde bir neshe mıń tıshqannan paydalanıwdı talap etedi. Bunnan tısqarı, nátiyjede alınǵan material keyingi emlewdi talap etedi. Bul qımbat hám kóp waqıt talap etedi, sol sebepli házirde kletka mádeniyatınan paydalanǵan halda birinshi usıl ábzallıq beriledi.
Áyyemgiorlarning joqarı antigen ayriqshalıǵı olardı makromolekulalar, kletka bólekleri yamasa pútkil kletkalar bola ma, túrli elementlardı anıqlaw ushın kúshli quralǵa aylantıradı.
Gen injenerliginde monoklonal áyyemgiorlar rekombinant immunogenlarda qorǵaw epitoplarni anıqlaw ushın tabıslı qollanıladı. Suwda erimeytuǵın polimerga ornatılǵan monoklonal áyyemgiorlar eki viruslı antijenler, sonday-aq gepatit B virusınıń sirt antijeni hám hár qıylı biologiyalıq aktiv elementlar, mısalı, interferonlar qospasınan xromatografik tazalaw hám izolyatsiya qılıw ushın jaqsı qural bolıp xızmet etedi. A, B, C hám D gepatit virusları menen islewde monoklonal áyyemgiorlar túrli dárejede qollanılǵan.
Monoklonal áyyemgiorlarni alıwdıń tolıq procesi tómendegi basqıshlardı óz ishine aladı :
• haywanlardı immunizatsiya qılıw ; kletkalardı sintezga tayarlaw ;
• qosıw ;
• ayriqsha áyyemgiorlarni qozǵawtıwshı klonlarni tańlaw ;
• klonlash hám qayta klonlash;
• gibridoma kletkalarınıń ǵalabalıq islep shıǵarılıwı ;
• áyyemgiorlarni óz ishine alǵan kulturali suyıqlıq yamasa astsitlarni alıw ;
• áyyemgiorlarni ajıratıp alıw.
Do'stlaringiz bilan baham: |
