%збекстан республикасы жо№ары

lirikalıq konflikt
 dese boladı.                       

---

 
58 
 
 
Konflikt geyde “kolliziya” degen termin menen de júritiledi. Kórkem konflikt 
tariyxında  burınǵı  sovet  ádebiyatında  1940-jıllardıń  aqırı  hám  1950-jıllardıń 
baslarında 
“konfliktsizlik  teoriyası”
  degen  tendenciya  (aǵım)  ústemlik  etti.  Bul 
aǵımnıń  túsinigi  boyınsha  sovet  jámiyeti  bir-biri  menen  tilekles  klasslardan 
(jumısshılar hám diyxanlardan) jáne zıyalılar qatlamınan turadı. Olardıń maqsetleri 
bir  (socialistlik  jámiyet  qurıw)  bolǵanlıqtan,  aralarında  antagonistlik  (hesh 
kelisimge  kelmeytuǵın)  qarama-qarsılıqlar  joq.  Demek,  kórkem  ádebiyatta  da 
keskin  konfliktler  sáwlelendirilmewi  tiyis.  Kóplegen  jazıwshılar  “konfliktsizlik 
teoriyası”nıń  usınday  tiykarsız  túsinigin  qabıllap,  onı  basshılqqa  alıp  shıǵarmalar 
jazdı.  Mısalı,  qaraqalpaq  jazıwshılarınan  usı  dáwirde  “konfliktsizlik  teoriyası”nıń  
tásiri  menen  J.Aymurzaev  “Erbay  batır”,  X.Seyitov  “Jarısqan  jaslar”, 
B.Qayıpnazarov  “Palwanbek”,  “Bir  kolxozda”  poemaların,  T.Nájimov  “Jańa  jer 
ústinde  bayraq”,  S.Xojaniyazov  “Aq  altınlı  atızdıń  adamları”  povestlerin  jazdı, 
basqa  da bir qatar dramalıq hám  lirikalıq shıǵarmalar  dóredi. Olarda qaharmanlar 
ayrıqsha  irkinishke  ushıramay-aq  turmıslıq,  jámiyetlik  qıyınshılıqlardı  ańsat  jeńip 
kete  beredi,  dramalıq  yamasa  lirikalıq  qaharmanlar  ruwxıy  tolǵanıslardı  yamasa 
ruwxıy daǵdarıslardı kewilde keshirmeydi. 
Negizinde,  “konfliktsizlik  teoriyası”  ádebiyattıń,  sonıń  ishinde  syujettiń 
kórkemligin  tómenletip,  personajlardıń  obrazların  kútá  ápiwayılastırıp  jiberedi. 
Sonlıqtan,  “konfliktsizlik  teoriyası”  1950-jıllardıń  ortalarınan  baslap  óz  tásirin 
joǵalttı.