Ӛзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги Әжинияз атындағы

Ádebiyatlar: 
1.
Pratov Ñ., Shamsuvaliyeva L. Botanika. Tashkent, 2010. 
2.
Qayimov A.K., Berdiyev E.T. Dendrologiya. Tashkent, 2012 
УЙ ШАРОИТИДА ҚУЁНЧИЛИК БИЛАН ШУҒУЛЛАНИШНИНГ 
АҲАМИЯТИ 
А.Нуримбетов – ўқитувчи
1
., И.Сапарниязов – ассистент
2
.,
Р.Есемуратов –талаба
2 
Нукус шаҳри 29-мактаб
1
, Ажиниѐз номидаги НДПИ
2 
Бугунги кунда барчамизга аѐнки охирги йилларда бутун жаҳон 
мамлакатлари ва мамлакатимизда аҳоли сони табиий ўсиши анча сезилиб 
қолди. Бундан келиб чиқиб аҳолини ичимлик суви, коммунал хизматлар, 

---

249 
кийим-кечак каби эҳтиѐжларини қондириш билан бирга сифатли озиқ-овқат 
маҳсулотлари билан мунтазам таъминлашни тақозо этади. Аҳолини ана шу 
сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари билан узлуксиз равишда таъминлашда уй 
шароитида қуѐнчилик билан шуғулланиш муҳим аҳамиятга эга. 
Уй шароитида қуѐнчилик билан шуғулланишда кўп харажат талаб 
этилмайди ва бошқа соҳалардаги каби катта ҳажмдаги майдон шарт эмас. 
Фақат гўштдор зотларини танлаб олиб, уларни кўпайтиришда эътиборли 
бўлиш керак. Вақтида озиқлантириш, тозалигига қараш, ѐш куѐнларни она 
қуѐндан алоҳида катакчаларга ажратишга эътиборли бўлиш талаб этилади. 
Вақти-вақти билан насл олиш учун мўлжалланган эркак қуѐнни алмаштириб 
туриш керак. Шунда қуѐнларнинг гўшт унумдорлиги янада ортиб бораверади. 
Қуѐн гўштидан парранда гўштига нисбатан натрий моддаси 2,7 марта, 
бузоқ гўштидан эса 2,4 марта кам. Бу нарса холестерин моддасини 
камайишига, 
гўштининг 
шифобахшлигига 
сабаб 
бўлади. 
Европа 
мамлакатларида ХХ аср ўрталарида 1 бош қуѐн нархи 1 бош ѐш чўчқа билан 
тенг бўлган. 
Қуѐнларнинг тирик вазнига нисбатан 70% ини, қорамолларда эса 42-50% 
ини мускул толаси ташкил этади. Суяк ва тоғайлар қуѐнларда 13-36% ташкил 
этса, қорамол гавда гўштининг 18-30% ни ташкил этади. 
Қуѐн болалари 70 кунликда гўшт учун сўйилиб, гўштининг таркибида 
22% гача оқсил, 5% гача ѐғ, тирик вазни эса 2 кг атрофида бўлади. Вояга 
етган қуѐнлар гўштидан 19-21% оқсиллар, ѐғ эса семизлигига кўра 2-18% гача 
бўлиши мумкин.
Қуѐн гўшти консерва қилинганда ҳам, дудланганда ҳам ўз мазасини ва 
сифатини сақлаб қолади. Шунинг учун хорижий мамлакатларда қуѐн гўштига 
талаб юқоридир. Юмшоқлиги жиҳатидан қуѐн гўшти парранда гўштига 
ўхшаб кетади, калориялиги жиҳатидан эса товуқ гўштидан қолишмайди. Қуѐн 
гўштининг ҳазм бўлиш даражаси қорамол, чўчқа ва қўй гўштидан юқори 
туради, чунки унинг таркибида енгил ҳазм бўлувчи тўла қийматли оқсиллар 
кўпдир. Қуѐн гўштининг 100 грамидан 90 грами ҳазм бўлса, мол гўштининг 
шунча қисмидан 62 грамигина ҳазм бўлади. Қуѐн ѐғи тез эрийди ва ҳазм 
бўлиши қўй ва мол ѐғига нисбатан енгилдир. 
Демак, қуѐн гўшти енгил ва миқдорий жиҳатидан кўп ҳазм бўлиб, 
организмга кўпроқ энергия бериш қобилиятига эгадир. 
Ҳозирги вақтда фан ва техника жадал суръатларда ривожланиб 
бораѐтган бир даврда аҳоли орасида қон босими касаллиги ҳам кўплаб 
учрамоқда. Бу касалликнинг сабабчиларидан бири деб тиббиѐт ходимлари 
холестеринни кўрсатмоқда. Холестериннинг миқдори бузоқ гўштига нисбатан 
қуѐн гўштида 2,7 маротаба камдир. Юқоридаги маълумотлардан кўриниб 
турибдики, биз кўп истеъмол қиладиган мол ва қўй гўштининг таркибида 
холестериннинг миқдори кўп, қуѐн гўштида эса жуда кам. Шифокорларимиз 
қуѐн гўштининг парҳезлигини ҳисобга олиб, унинг катта ѐшдаги инсонларга, 
қон босими кўтарилган касалларга, жигар ва меъдаси касалланган 
беморларга, ҳомиладор аѐлларга истеъмол қилишни тавсия этадилар. Бу 
маълумотлардан келиб чиқиб уй шароитида қуѐнчилик билан шуғулланиш ва 

---

250 
бу орқали оила даромадини яхшилаб, соғлом ҳаѐт кечиришимизда катта 
аҳамиятга эга.