Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

Noqat ósimliginde dán reńi
hám formasınıń násil quwıw­
shılıǵı
Ata-ana organizm
gametalar
Birinshi buwın
(F
1
)
ekinshi buwın
(F
2
)
gametalar
50-súwret.
http:eduportal.uz

---

140
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
gibrid shaǵı lıstırıwda genlerdiń hár túrli kombinaciyaları náti
-
yjesinde belgi lerdiń ǵárezsiz halda bólistiriliwi, eger de jup allel 
genler hár qıylı gomologiyalıq xromosomalarda jaylasqan bolsa 
ǵana ámelge asadı.
Mendeldiń úshinshi nızamı — 
belgilerdiń ǵárezsiz halda ná­
silden­násilge ótiw nızamı
dep ataladı.
Mendeldiń úshinshi nızamın tómendegishe túsindiriwge bola-
dı: eki yaki onnan artıq jup qarama-qarsı belgileri menen parıq 
qılatuǵın ata-ana organizmler óz ara shaǵılıstırılǵanda, genler 
hám woǵan sáykes belgiler bir-birinen ǵárezsiz halda násilden-
násilge ótedi.
Mendel nızamlarınan paydalanıp, ajıralıwdıń birqansha qura-
malı jaǵdayların úsh, tórt hám wonnan da kóbirek jup belgil
-
eri menen ayırılatuǵın gibridlerdegi ajıralıw halların da túsinse 
boladı. eger ata-ana organizm bir jup belgisi menen parıq qıl
-
sa, ekinshi buwında ajıralıw 3:1, digibrid shaǵılıstırıwda bolsa 
9:3:3:1 qatnasta ajıralıwı baqlanadı. 
Poligibridlerdegi gametalardıń ulıwma sanın esaplaw formu
-
lası — 2n, n—genotiptegi geterozigota jup genlerdiń sanı (aa) 
gibridlerde eki qıylı gameta; aaBb gibridte bolsa tórt qıylı tipte
-
gi gameta payda boladı. aaBbCc — trigibridte segiz qıylı tiptegi 
gameta payda boladı.