Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

Genetikalıq kod.
Beloklardıń biologiyalıq wazıypası tiykarınan 
aminokislotalardıń belok molekulasındaǵı ornı, yaǵnıy olardıń 
izbe-izligi menen anıqlanadı. demek, bunday molekulalar bi
-
osintezi aldınan belgilengen reje tiykarında ámelge asıwı kerek. 
Bunday reje dNk molekulasında 4 túrli nukleotidlerdiń járde
-
minde jazılǵan bolıp, ol belok molekulasınıń kóshirmesi yamasa 
qálibi dep júrgiziledi. 20 túrli aminokislotalardıń dNk moleku
-
http:eduportal.uz

---

90
ZaT alMaSÍW – MeTaBOlIZM
IV BÓlIM
Beloktıń biosintez sxeması.
24-súwret.
dNk 
(nukleotidler 
izbe-izligi)
Yadro
i
-rNk
CITOPlaZMa
TrANSkrIpSIYA
rNk
Aminokislotalar
TrANSlYACIYA
polIpepTI
d 
ShÍNJÍr
(genotip 
anıqlaydı)
eNergIYA
rIBOSOMa
informacion
rNk
T
CT
T A C T T A A
C
A
U
U
C
U
A G
A A T
G
A
A
U
C
A
U
U
C
U
U
G
C
U
G
C
G
U
A
A
A
U
C
A
U
U
C
U
U
G
C
U
G
C
G
U
A
Met
Arg
Arg
Ser
Tir
Met
Arg
Arg
Ser
Tir
Tir
Ser
Arg
glu
Transport-
Met
http:eduportal.uz

---

91
ZaT alMaSÍW – MeTaBOlIZM
IV BÓlIM
lasındaǵı 4 túrli nukleotidler járdeminde belgileniwi 
genetikalıq 
kod
dep ataladı. Hárbir aminokislota 3 nukleotidtiń birigiwin
-
en payda bolǵan triplet kod járdeminde belgilenedi. demek, bir 
aminokislota 2 hám onnan artıq kod járdeminde belgilenedi. 
kodlardıń ulıwma sanı 64 (4
3 
= 4 x 4 x 4) ke teń. Sonnan 
3 kod belok sinteziniń baslanıwı hám tamamlanıwın bildiredi 
UAA, UAg, UgA, olar