Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

Geterotrof kletkalar.
Geterotrof kletkalar organikalıq emes 
zatlardan organikalıq zatlardı sintezley almaydı. Bunday kletka-
lar tayar organikalıq zatlarǵa mútájlik sezetuǵın kletkalar 
getero­
trof kletkalar
yaki 
geterotroflar
dep ataladı.
Fotosintez.
Quyash nurı tásirinde ósimliklerdiń jasıl japıraq-
larında karbonat angidrid penen suwdan quramalı organikalıq 
birikpeler payda bolıwı 
fotosintez
dep ataladı. Ósimliklerdiń 
fotosintez procesi jer betinde quyash energiyasın organikalıq 
birikpelerdiń ximiyalıq energiyasına aylandırıwshı birden-bir 
qural esaplanadı. Ósimliklerdiń kosmoslıq áhmiyeti de sonda. 
Bul proceste payda bolatuǵın organikalıq birikpeler tiri orga-
nizmler ushın azıqlıq hám energiya deregi bolıp xızmet etedi. 
Sonıń menen birge, fotosintez procesi atmosferanı erkin kislorod 
penen de bayıtadı. Fotosintez procesin úyreniw awıl xojalıq 
eginlerinen mol ónim alıwǵa da jaǵday jaratadı.
Jasıl ósimlikler fototrof organizmler esaplanadı. Olar kletka-
daǵı xloroplastlarda toplanǵan xlorofill pigmenti járdeminde 
jaqtılıq ener giyasın ximiyalıq energiyaǵa aylandırıwshı fotosintez 
procesin ámelge asıradı. Fotosintezdiń ulıwma reakciya teńle-
mesi tómendegishe: 
6Co
2
+6h
2
o = C
6
h
12
o
6
+ 6o
2
Bul process dawamında organikalıq emes zatlar — ugle-
rod (IV) — oksid hám suwdan energiyaǵa bay zat — glyukoza 
(C
6
h
12
o
6
) payda boladı. Fotosintez jaqtılıq hám qarańǵılıq 
basqıshlarına bólinedi.