Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

V bap 
 
KLETKALARdA zAT HÁM 
ENERGIYA ALMASÍW
BÓLIM
zAT ALMASÍW — METABOLIzM
kletkalarda zatlar hám energiya 
almasıwı
IV
30-§. Zat almasıw
Tiri organizmler quramındaǵı hár túrli ximiyalıq zatlar hár 
qıylı reakciyalar nátiyjesinde turaqlı túrde ózgerip turadı. Bul 
process 
zat almasıw
yamasa 
metabolizm
dep ataladı. Zat al
-
masıwı tiri organizmniń jasawı, ósiwi, tirishilik iskerligi, kóbeyi-
wi hám sırtqı ortalıq penen turaqlı baylanısta bolıwın támiyin
-
leydi. Bul bolsa tiri organizmlerdiń ózin-ózi jańalawda, ózine 
uqsas násil qaldırıwǵa alıp keledi, olardıń jasawı ushın zárúr 
shárt esaplanadı. 
Zat almasıw procesinde tiri organizm sırtqı ortalıqtan hár 
qıylı zatlardı qabıl etedi. Tirishilik qubılıslar tiy karınan zat al
-
masıwdan júzege keledi. Zat almasıw bir-birine qarama-qarsı, 
biraq óz ara baylanısqan eki procesti óz ishine aladı. Bular