Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

57-§. Jınıs genetikası
Organikalıq dúnyada jınıslıq ayırmashılıqlardıń kelip shı-
ǵıwı, jınıstı anıqlaw mexanizmi, jınıslar ortasındaǵı qatnaslardı 
úyreniw biologiya ushın teoriyalıq hám ámeliy jaqtan úlken 
áhmiyetke iye. Haywanlar jınısı jasalma jol menen basqarılǵanda 
edi, awıl xojalıǵı ushın júdá úlken payda keltirgen bolar edi. 
Jınıs máyek kletka tuqımlanǵannan keyin belgili boladı. ayırım 
jınıslı organizmlerde (sonıń ishinde, adamda da) jınıslar qatnası 
ádette, 1:1 di quraydı. 
kópshilik bólek jınıslı organizmlerdiń erkek hám urǵa-
shılarında xromosomaları birdey emes. Mine usı ayır mashı-
lıqlar menen drozofiladaǵı xromosomalar sanı mısalında tanısıp 
shıǵayıq.
drozofilada xromosoma toplamı diploid halda 8 boladı. 
Úsh jup xromosomaları jaǵınan alǵanda erkek hám urǵashı 
organizmlerinde bir-birinen parıq qılmaydı. Biraq, bir ju-
bına kelgende zárúr ayırmashılıqlar bar. Urǵashısında eki bir 
Mendel nızamları boyınsha analizlewshi shaǵılıstırıw 
ótkerilgende birinshi buwında qatnas qalay boladı?
Ne ushın genetikalıq tájiriybeler ótkeriw ushın kóbinese 
drozofila miywe shıbını alınadı?
Tolıq hám tolıq emes birikken halda násil quwıw-
shılıq deliniwiniń sebebi ne? Genetikalıq kartada neler 
kórsetilgen?
1.
2.
3.
http:eduportal.uz

---

154
GeNeTIka HaQQÍNda UlÍWMa MaǵlÍWMaT
VI BÓlIM
qıylı (jup) tayaqsha tárizli xromosomalar boladı, erkeginde 
bunday xromosoma tek birew, onıń jubın eki iyinli ayrıqsha 
bir xromosoma quraydı. er kekleri menen urǵashılarında 
parıq qılmaytuǵın, bir túrdegi xromosomalar 
autosomalar
dep 
ataladı. erkegi menen urǵashıların bir-birinen ayırıp turatuǵın 
xromosomalar