Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

Omırtqalılarda 
zarodıshtıń uqsaslıǵı:
 
4 jırtqıshlar (pıshıq); 
5 primatlar (martıshka); 
6 adam.
 
48-súwret.
http:eduportal.uz

---

126
OrGaNIZMlerdIŃ INdIVIdUal raWaJlaNÍWÍ - ONTOGeNeZ
V BÓlIM
Sonıń ushın dáslepki basqıshtaǵı ózgerisler ádette rawajlanıwdan 
artta qalıwǵa yamasa nabıt bolıwına alıp keledi. keyingi 
basqıshlardaǵı ózgerisler, azıraq áhmiyetke iye bolǵan belgilerge 
tásir etip, organizm ushın paydalı belgilerdi júzege shıǵaradı 
hám bul ózgeris tábiyiy tańlawda saralanıp baradı. 
Házirgi zaman haywanlarınıń embrional rawajlanıw basqı-
shında ata-babalarına uqsas belgilerdiń payda bolıwı, organlar 
dúzilisindegi evolyuciyalıq qayta qáliplesiwdi kórsetedi. Orga-
nizm óziniń rawajlanıw procesinde bir kletkalıq (zigota) 
basqıshın óteydi, yaǵnıy dáslepki amyoba tárizli basqıshın 
filogenetikalıq tákirarlaydı. Barlıq omırtqalılarda, joqarı dúziliske 
iye bolǵanlarında da dáslep xorda payda bolıp, keyinnen 
omırtqa baǵanasına aylanadı. Olardıń ata-babalarında bolsa 
xorda pútkil ómiri dawamında saqlanıp qalǵan. embrional 
rawajlanıw procesinde quslar, sút emiziwshiler hám adamlarda 
jutqınshaq aynalasında saǵaq boladı. 
adam embrionınıń dáslepki basqıshlarında júrektiń dúzilisi 
balıqlardikine uqsas: bir qarınsha hám bir bólmesheden ibarat 
bolıp, qan aylanıw sheńberi birew boladı. Tissiz kitlerdiń embri
-
onlıq dáwirinde tis payda boladı. Bul tisler etti jarıp shıqpaydı, 
al ıdırap, bóleklenip, sorılıp ketedi. Joqarıda keltirilgen mısallar 
individual rawajlanıw menen tariyxıy rawajlanıw arasındaǵı bay
-
lanıstı kórsetedi. Bul óz ara baylanıslıq nemec alımları Myuller 
hám Gekkel tárepinen alǵa súrilgen