|
Kurs jumısınıń maqseti: Bul kurs jumısın jazıwda sawat ashıwǵa tayarlıq dáwirinde oqıwshılardı jazıwǵa úyretiw tiykarǵı maqset etip belgilendi.
Kurs jumısınıń wazıypaları: Bul maqsetti ámelge asırıwda tómendegi wazıypalar ámelge asırıldı:
oqıwshılardı sawat úyretiwdiń dáslepki dáwirinde jazıwǵa úyretiw
máselelerin úyrenip shıǵıw;
sabaqlarda zamanagóy usıllardı qollap, sabaqlardı shólkemlestiriw boyınsha
ádebiyatlardı úyrenip shıǵıw;
zamanagóy pedagogikalıq texnologiyalar, innovacion hám de interaktiv
usıllar, túrli didaktikalıq oyınlardan paydalanıp oqıwshılarǵa sawat úyretiw jolların islep shıǵıw.
Kurs jumısınıń dúzilisi: kurs jumısı kirisiw, tiykarǵı bólim, juwmaqlaw paydalanılǵa ádebiyatlar bólimlerinen ibarat.
Tiykarǵı bólim:
Sawat ashıw dáwiriniń ózine tán qásiyetleri, maqset hám wazıypaları
Sawat ashıw, oqıw sabaqlarınıń tiykarǵı wazıypası oqıwshılarǵa ses hám háripti tanıstırıw, olardıń durıs aytılıwın úyretiw arqalı balalarda durıs, sanalı, kórkem oqıw kónlikpelerin qáliplestiriwden ibarat. Sonıń menen birge, oqıwshılar sózligin bayıtıw, baylanıslı sóylewin ósiriw, bilimin bayıtıw, oylawın qáliplestiriw, esitiw, qabıllaw sezimin ósiriwde de bul dáwir juwapkerliligi menen arnawlı orın tutadı. Tayarlıq dáwiri oqıwda úyretiw dáslepki qádem esaplanadı. Bul dáwirde balalarda ózgeler sóylewin esitiw, dıqqattı toplaw, til birikpelerin (ses, buwın, sóz, gáp) parıqlaw, ajıratıw, olardıń wazıypaların ańǵarıw sıyaqlı ózgeshelikler qáliplesedi. Bular oqıwshılardıń oqıwdı tabıslı iyelewine járdem beredi.
Oqıw hám jazıw — sóylew iskerliginiń túri. Mektepte oqıtıw oqıw hám jazıwǵa úyretiwden baslanadı. “Alipbe” ga súyengen halda qısqa waqıt ishinde oqıwshılar oqıw hám jazıwǵa úyrenedi.
Sawat ashıw dáwirinde oqıw hám jazıw háreketin maqsetke muwapıq túrde atqara alıw oqıw hám jazıw kónlikpesi dep ataladı. Bul kónlikpe bilimdi talap etedi, sebebi hár qanday kónlikpelersiz qáliplespeydi. Bilim kónlikpege aylanbaǵan bolıwı múmkin. Mısalı, bala v hárıbiniń elementlerin, jazıw sızıqları boylap qanday jaylastırıwdı bilip, onı dápterde jaza almawı yamasa oqıwshı háriplerdi tanıp, olardı oqıy almawı múmkin. Oqıw kónlikpesin payda etiw ushın basqa iskerlik túrleri, yaǵnıy jazıw waqtında partada durıs otırıw, ruchkanı barmaqlar arasında uslaw, dápterdi qıyalıqta qoyıw sıyaqlılar da úyretiledi.
Oqıw hám jazıw kónlikpesi rawajlandırıp barılıwı menen tájiriybege aylandırıladı. Tájriybeniń qáliplesiwi ushın bir iskerlik bir neshe márte tákirarlanıwı kerek. Jazıw tájiriybesinde oqıwshı ruchkanı qanday uslaw, qanday júritiw haqqında oylap otırmay, sóz hám gáplerdi jaza baslaydı. Demek, oqıw hám jazıw tájiriybesi hárekettiń oylap otırmay ámelge asırılıw procesi bolıp tabıladı. Tájiriybe oqıtıwdıń keyingi basqıshlarında bekkemlenip, avtomatlasıw dárejesine jetkeriledi.
Oqıw hám jazıw insan sóylew iskerliginiń túri bolıp, ol sóylewge tiyisli tájiriybe bolıp tabıladı. Oqıw tájiriybesi de, jazıw tájiriybesi de sóylew iskerliginiń basqa túrleri menen, yaǵnıy awızsha gúrriń etiw, basqalar sóylewin esitiw arqalı ańlaw, ishki sóylew menen tıǵız baylanıslı halda qáliplestiredi. Mektepte oqıtıwdıń tabısı sawat ashıwdıń qanday dárejede oqıtılǵanına baylanıslı.
Oqıwshını sawat ashıw dáwirinde elementar “oqıw hám jazıwǵa” úyretiwde oqıwshılardıń iskerlik kórsetiwi hám sóylew iskerligine umtılıwları ushın talap bolıwı, óz pikirin awızsha yamasa jazba bayanlay alıwı ushın zárúriyat hám mútajlikti júzege keltiretuǵın jaǵday jaratılıwı zárúr.
Oqıw hám jazıw ilimiy tájriybesi biri ekinshisiniń tabıslı ámelge asıwın támiyinleydi. Sol sebepli de oqıwǵa úyretiw menen jazıwǵa úyretiw parallel alıp barıladı hám bul iskerlik úzliksiz túrde ámelge asırıladı. Solay eken, sawat ashıw dáwirinde bala júdá kóp oqıwı hám jazıwı kerek. Oqıw ushın da, jazıw ushın da jańa tekst alınadı, sebebi bir tekstti bir neshe márte qayta oqıw menen maqsetke erisiw qıyın. Bul kóbinese oqılǵan tekstti júzeki yadlap alıwǵa alıp keledi. Tákirar iskerlikte jaǵday hám mazmunnıń almasıwı ilimiy tájiriybeni bekkemlewge járdem beredi, qábiletti ósiredi. Oqıwshı aldında uzaq múddette orınlanatuǵın maqset - oqıw hám jazıwdı úyreniw hám de házirde orınlawı shárt bolǵan kúndelik maqset - jumbaqtı oqıw hám juwabın tabıw, sóz hám gáplerdi oqıw, súwret tiykarında sóylep beriw sıyaqlılar turadı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
