Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA
ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI


ÁJINIYAZ ATÍNDAǴÍ NÓKIS MÁMLEKETLIK
PEDAGOGIKALÍQ INSTITUTÍ

Baslawısh tálim fakulteti

Baslawısh tálim hám sport tárbiyalıq is tálim baǵdarınıń

3-A toparı talabası Uzaqbaeva Gúlayımnıń
ANA TILI OQÍTÍW METODIKASÍ páninen
KURS JUMÍSÍ
TEMA: Sawat ashıwǵa tayarlńq dáwirinde jazıw sabaqların shólkemlestiriw

Ilimiy basshı: S. Tajbenova

Orınlaǵan: G. Uzaqbaeva


Nókis-2022
TEMA: SAWAT ASHÍWǴA TAYARLÍQ DÁWIRINDE JAZÍW SABAQLARÍN SHÓLKEMLESTIRIW
MAZMUNÍ:
Kirisiw……………………………………………………………………………..3
Tiykarǵı bólim:………………………………………………………………........6

1. 
   Sawat ashıw dáwiriniń ózine tán qásiyetleri, maqset hám wazıypaları................6
   
2. 
   Sawat ashıw dáwirinde tayarlıq dáwiri................................................................7
   
3. 
   Tayarlıq dáwirinde oqıw processin alıp barıw jolları.........................................10
   
4. 
   Jazıwǵa úyretiwde tayarlıq dáwirinde jumıs islew ózgeshelikleri.....................11
   
5. 
   Sawat ashıwǵa tayarlıq dáwirinde jazıw sabaqlarında zamanagóy usıllardan
   

paydalanıw...............................................................................................................14
Juwmaqlaw............................................................................................................23
Paydalanılǵan ádebiyatlar....................................................................................25

KIRISIW
Temanıń aktuallıǵı. Mámleketimiz ǵárezsizlikke eriskennen soń barlıq tarawlarda reformalar ámelge asırıldı. Ásirese, bilimlendiriw tarawı mámleket siyasatınıń eń ákmiyetli tarawlarınan birine aylandı. “Bilimlendiriw haqqında”ǵı Nızam hám “Kadrlar tayarlawdıń milliy dástúri”niń mazmun-mánisi ele de en jaydırıldı. Respublikadaǵı úzliksiz bilimlendiriw sistemasınıń forması menen mazmunı rawajlanıwlanıp bardı. Oqıwshını ǵárezsiz pikirlewge, dóretiwshilikke iytermelewshi, belsendiligin asırıwǵa xızmet etiwshi jańa pedagogikalıq texnologiyalar tálim processinen orın aldı. Oqıw shınıǵıwların qızıqlı, oqıtıwshı hám oqıwshı sherikligine súyeniwshi óz-ara aktiv munasábetler tiykarında shólkemlestiriwde jańa pedagogikalıq texnologiyadan paydalanıw bilimlendiriwge tiyisli hám tárbiyalıq zárúriyatqa aylandı. Qısqa waqıt aralıǵında tálim hám tárbiyanıń jetekshi maqset hám de wazıypaların ámelge asırıw, joqarı nátiyjege erisiwdi kepilleytuǵın pedagogikalıq texnologiyanı baslawısh tálim procesine nátiyjeni ámelde qollanıw jardeminde oqıwshılardıń ǵárezsiz pikirlew qábiletin, sóylewin, kitap oqıw mamanlıǵın ósiriw máselesi zárúrli áhmiyetke iye boladı. Baslawısh klass oqıwshılarınıń óz kóz qarasına iye insaniy pazıyletler iyesi sıpatında qáliplesiwi bolsa olardıń háreketleri, óz minnetine múnásibeti, átiraptaǵılar menen baylanısı arqalı ayqın kórinedi. Sol sebepli, oqıwshılardıń jazba hám awızsha sóylewin ósiriw, baylanıs mádeniyatın iyelep barıwında tálim hám tárbiya múmkinshiliklerinen paydalanıw da aktual áhmiyetke iye. Bul kurs jumısında sawat ashıw dáwirinde pedagogikalıq texnologiyadan paydalanıw arqalı sabaq natiyjeliligin asırıw faktorları, nátiyjeli metod hám usıllardı qollaw texnologiyası tiykarındaǵı sabaqlardı jobalastırıw metodikası kórsetilgenligi onıń aktuallıǵın belgileydi.
Birinshi Prezidentimiz I. Karimov “Joqarı mánáwiyat – jeńilmes kúsh” kitabında aytqanınday: “Ózlikti ańlaw, milliy ań hám oydıń kórinisi, áwladlarortasındaǵı ruwxıy-mánáwiy baylanıs til arqalı kórinedi. Barlıq iygilikli pazıyletler insan qálbine, dáslep, ana háyyiwi, ana tiliniń tákirarlanbas ájayıbatı menen sińedi. Ana tili – bul millettiń ruwxı”. [2]
Mektepte ana tilin tereń úyreniw zárúriyatı ana tiliniń jámiyettegi atqaratuǵın tiykarǵı wazıypalarınan kelip shıǵadı. Til jámiyet aǵzalarınıń bir-biri menen óz-ara baylanısı ushın xızmet etetuǵın qural bolıp tabıladı. Adamlar ortasındaǵı óz-ara qarım-qatnas til arqalı ámelge asadı. Insanlar óz sezimlerin, keshirmelerin, tásirler hám qıyalların til jardeminde ańlatadı.
Ulıwma bilimlendiriw sistemasında ana tili tiykarǵı hám oraylıq orınǵa iye. Ásirese, ulıwma bilim beriwdiń tiykarı bolǵan baslawısh klaslarda ana tili jetekshi poziciyada turadı. Jas áwladta pikirlew hám pikirdi durıs ańlata alıw kónlikpesin payda etiw hám rawajlandırıw, olarǵa ana tiliniń nızam-qaǵıydaların úyretiw, bul nızam-qaǵıydalardı ámelde qollay alıwdı úyretiw, olardı sawatlılıq menen durıs hám shıraylı jazıw, durıs aytıw, tásirli sóylew, óz sezimlerin sóz quralı arqalı júzege shıǵara alıw tájriybelerine iye qılıw, bular arqalı ámeliy iskerlikke tayarlaw baslawısh klaslarda baslanadı. Bala 1-klasqa kelgeninde shama menen 1300, 1400 átirapında sóz baylıǵına iye boladı. Mektep tálimi, oqıtıwshılardıń pedagogikalıq uqıbı menen oǵan hár kúni 5-6 jańa sóz uyretiledi hám bul sózler onıń sózliginen orın alıwı hám bekkemleniwi gúzetip barıladı.
Usınıń menen birge oqıwshılar bul sózlerdiń jazılıwı menen de tanısıp baradı. Oqıwshılar ana tili qaǵıydaları menen birgelikte durıs hám shıraylı jazıwǵa úyrenip barıwı kerek, buǵan erisiw ushın bolsa turaqlı túrde oqıwshılarda sawatlı jazıw tájriybelerdi rawajlandırıp barıwımız kerek. Búgingi kúnde ayırım orınlarda panolarda, viveskalarda, jámiyetlik orındaǵı daǵazalarda ayırım orfografiya qaǵıydaları buzılǵan jaǵdaydaǵı jazıwlardı ushıratıwımız múmkin. Bunday kemshilikler tez-tez kózge shalınıp turadı. Álbette bulardıń barlıǵına jaslıqdan-aq sawatlı jazıw kónlikpe hám tájriybelerin qásiplestiriwge jaqsı itibar qaratılmaǵanılıǵı dep alıwımız múmkin. Sol sebepli de oqıwshılardı dáslepki mektep jasınan sawatlı jazıwǵa úyretip barıw búgingi kúnde de aktual hám áhmiyetli máselelerden biri bolıp qaladı.