Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik universiteti


Kúnxojanıń «Oraqshilar», «Shopanlar», «Kún qayda» hám t.b qosıqları



Download 58,9 Kb.
bet5/8
Sana04.07.2022
Hajmi58,9 Kb.
#739285
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Dawletbaeva Kurs jumisi

2.3.Kúnxojanıń «Oraqshilar», «Shopanlar», «Kún qayda» hám t.b qosıqları
Shayırdıń qosıqlarında teńew, epitet, metonimiya, metafora, giperbola, litota, ironiya sıyaqlı kórkemlew quralları kútá kóp hám olardı shayır belgili bir áhmiyetli maqsetlerge boysındırıp tańlaydı jáne qollanadı.
«Jaz kúnlerim boldı gúzek» — degen metonimiya arqalı óziniń awır ruwxıy keshirmesin, «Tapqanım jetpey jutımǵa» degen litota arqalı adam miynetiniń arzanlıǵın bildirse, úzliksiz urıslardıń bolıwın, jarlılardıń qayǵılı ómiriń «Dáryada suwlar joq, aǵar qızıl qan», «Qızılqum sel bolıp kózdiń jasına» degen giperbolalar arqalı beredi.
Shayırdıń «Ólim» degen qosıǵında mınanday qatarlar bar:
Tulparlardan yabılardıń ozǵanı,
Ájep-táwir zaman boldı yaranlar.
Bul jerde shayır jaman shayırlardıń jaqsı shayırlardıń ornına izzetke bólengenin aytqan. Sebebi, olar xanlar menen baylardı kókke kóterip táriyiplegenlikten jaqsı shayırlardıń ornına húrmetlegenin aytqan. Onday shayırlardıń olaqlıǵ ı boyınsha da, pámsizligi, boyınsha da durıs sıpatlamasın beriw ushın arnawlı túrde metaforanı qol- lanadı, jaqsı shayırdı — tulpar, jaman shayırdı — yabı arqalı súwretleydi. Kún qayda qosıǵınan:

Ordıq oraq, shaptıq otın, qazdıq jap,
Terdik masaq, iynimizge saldıq qap,
Jas ómirler gúldey bolıp boldıq sap,
Bul júristen endi bizge kún qayda?
Oraq orıp, ómir boyı boldıq qul,
Islesekte alalmadıq qara pul,
Ne jánanlar bayı ólip qaldı tul,
Endi oǵan jaynap-jasnar kún qayda?
Kúni-túni ordıq pishen, salını,
Gúzdiń kúni jıydıq pisken tarını,
Ómirinshe bir toymaǵan qarını,
Ash, jalańash biz sorlıǵa kún qayda?

Salıq salıp usı halǵa hárdayım,


Salıǵın salıwǵa biz boldıq qayım,
Bir jutım bul waqta boldı uwayım,
Bul júristen endi bizge kún qayda?

Iyinge tartarlıq jáne joq kiyim,


Hám de aǵayin joq, qáwender beyim,
Kósilip jatarǵa jáne joq úyim,
Bul júristen endi bizge kún qayda?

Tapqanımız jetpey qara teńgege,


Ayıstırıp kiyim alıp kiymege,
Hám bazarlıq qatar-qurbı jeńgege,
Alıp barar endi bizge kún qayda?
Ne payda jigitler, jalǵanshı dúnya,
Aldadı bizlerdi jol salıp qıya,
Qara basqa bul ne degen waqya,
Bul júristen endi bizge kún qayda?
Buyaqtaǵı kórgen qorlıq, azaptı,
Kúni-túni etken awır talaptı,
Shay ornına ishken ayran-shalaptı,
Dos-yaranǵa aytatuǵın kún qayda?


Download 58,9 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish